Τις δύο δεκαετίες που έχουν περάσει από την επικράτηση της αντεπανάστασης στην πρώην ΕΣΣΔ, τα αστικά καθεστώτα που κυριαρχούν στις μετασοβιετικές Δημοκρατίες εξαντλούν κάθε περιθώριο χειραγώγησης της συνείδησης των λαών τους, με το πεδίο του πολιτισμού να αναδεικνύεται σε προνομιακό «εργαλείο» ιδεολογικής καταστολής.
Ο στόχος είναι προφανής και γνωστός: Η συκοφάντηση του σοσιαλισμού, η διαστρέβλωση και το ξαναγράψιμο της Ιστορίας ως απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιβολή της καπιταλιστικής «επέλασης» στον πλούτο που δημιουργήθηκε από αυτούς τους λαούς κατά την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Από την παραπάνω διαδικασία δεν εξαιρείται το Καζαχστάν.
Η ασιατική αυτή χώρα, πρώην Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ, η κυβέρνηση της οποίας απαγόρευσε, τον περασμένο μήνα, τη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος για έξι μήνες, ενώ, παράλληλα, διώκει και φυλακίζει συνδικαλιστές και απεργούς εργάτες, «συστήνεται», μέσω της πρεσβείας της, στο ελληνικό κοινό, με ένα κινηματογραφικό αφιέρωμα στη σύγχρονη οπτικοακουστική παραγωγή της. Στο αφιέρωμα συμπράττει και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Μαζί «διοργανώνουν», όπως μας ενημερώνει η σχετική ανακοίνωση «από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου και με αφορμή την 20ή επέτειο της Ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας του Καζαχστάν, τις Ημέρες Καζαχικού Κινηματογράφου (σ.σ.. που) έχουν σκοπό να παρουσιάσουν στο αθηναϊκό κοινό την ελάχιστα γνωστή αυτή εθνική κινηματογραφία μέσα από 7 ταινίες που δεν έχουν προβληθεί ξανά στην Ελλάδα και να το φέρουν σε επαφή με το σύγχρονο καζαχικό πολιτισμό».
Πώς... «γιόρταζε» τα γενέθλιά του ο Στάλιν...
Μαθαίνουμε επίσης ότι «οι τέσσερις από τις επτά ταινίες του αφιερώματος έχουν σαν κύριο άξονα κάποιο ιστορικό γεγονός». Από αυτές, τουλάχιστον οι τρεις, «υπακούουν» σαφώς στις κυρίαρχες εκδοχές της ιστορίας της χώρας, με βασικό γνώρισμα τον αντισοβιετισμό και, άρα, τον αντικομμουνισμό. Ετσι, η ταινία «Το Δώρο στον Στάλιν» (2008) του Ρουστέμ Αμπντράσεβ, «αφηγείται την ιστορία του μικρού 9χρονου Σάσα, ο οποίος δραπετεύει από το τρένο μεταφοράς των Εβραίων προσφύγων από τη Μόσχα στο Καζαχστάν, με φόντο την πυρηνική δοκιμή που πραγματοποιήθηκε το 1949 από τη Σοβιετική κυβέρνηση με αφορμή τα γενέθλια του Στάλιν και κόστισε τη ζωή πολλών αθώων θυμάτων (...)».
Στην ταινία «Μουσταφά Σοκάι» (2008) του Σατιμπαλντί Ναριμπέτοβ, «ξεδιπλώνεται η βιογραφία της λαμπρής πολιτικής προσωπικότητας του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, του Μουσταφά Σοκάι, το όνομα του οποίου για πολλά χρόνια ήταν απαγορευμένο, από τη νεαρή ηλικία έως το θάνατό του στο Βερολίνο το 1941. Ο Μουσταφά Σοκάι αγωνίστηκε για την αυτοδιάθεση του Καζαχστάν ακόμη και μετά την εξορία του στην Ευρώπη».
Τέλος «Ο ουρανός των παιδικών μου χρόνων» (2011) του Ρουστέμ Αμπντράσεβ, «καταγράφει την παιδική ηλικία του πρώτου Προέδρου της Δημοκρατίας του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάεβ, βασιζόμενη σε γραπτά του ιδίου. Στο πλαίσιο αυτό αναπαρίστανται μερικά από τα πιο σοβαρά ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν τη ΣΣΔ του Καζακστάν όπως τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, την αναγκαστική απέλαση των Τσετσένων και άλλων λαών του Καυκάσου στο Καζαχστάν και την αναγκαστική κολεκτιβοποίηση των νομάδων του Καζαχστάν».
Αν και δεν υπάρχουν ψευδαισθήσεις για το αντίθετο, έχει, ωστόσο, το δικό του ενδιαφέρον - και χρησιμότητα για το λαϊκό κίνημα - να διαπιστώνει κανείς πού μπορεί να φτάσει η μαύρη προπαγανδιστική κατρακύλα σε χώρες, όπως το Καζαχστάν, οι οποίες ευεργετήθηκαν τα μέγιστα μέσα στις λίγες δεκαετίες του σοσιαλισμού. Ακόμη και μέσα στο πλαίσιο της ιδεολογικής χειραγώγησης είναι, αν μη τι άλλο, αξιοσημείωτο το γεγονός ότι σήμερα στο Καζαχστάν γυρίζονται ταινίες που προσπαθούν να πείσουν το λαό ότι ο Στάλιν «γιόρταζε» τα γενέθλιά του... με πυρηνικές δοκιμές πάνω στα κεφάλια αθώων Καζάχων. Και αυτή είναι μόνο η «μακαρθικού» τύπου προπαγάνδα που «έπιανε» στις αρχές της 10ετίας του '50 στις ΗΠΑ. Διότι υπάρχει και η «εκσυγχρονισμένη» προπαγανδιστική εκδοχή - αν και παραμασημένη - περί της «αναγκαστικής» κολεκτιβοποίησης, των «απελάσεων», «βίαιων μετακινήσεων πληθυσμών» κ.λπ.
Βέβαια, υπάρχει και το απαραίτητο «κερασάκι»: Η «ηρωοποίηση» των αντεπαναστατών ηγετών και των συνεργατών των ναζί. Αυτό το έχουμε γνωρίσει και σε άλλες πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Στην περίπτωση του Μουσταφά Σοκάι έχουμε «δύο σε ένα»: Και αντεπαναστάτης στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε την Επανάσταση του '17 και συνεργάτης των ναζί.
Τι φοβούνται
Με αυτήν την... «τριλογία» θέλει να «συστηθεί» «πολιτισμικώς» στο αθηναϊκό κοινό το σημερινό καθεστώς του Καζαχστάν. Γιατί, όμως, τέτοια «σπουδή»; Τι είναι αυτό που θέλουν να «ξορκίσουν»; Ο χώρος δεν επιτρέπει μια έστω συνοπτική παρουσίαση του πώς το Καζαχστάν και οι άλλες ασιατικές, πρώην αποικίες της τσαρικής Ρωσίας, απελευθερώθηκαν, χάρη στη Σοσιαλιστική Επανάσταση, από την αποικιακή σκλαβιά και «ξεκόλλησαν» από αιώνες βαθιάς κοινωνικής και οικονομικής καθυστέρησης, κάνοντας ένα πρωτόγνωρο, στην Ιστορία, άλμα στο μέλλον. Πώς οι σκλάβοι των μπέηδων και των Ρώσων φεουδαρχών έγιναν αφέντες της γης και του πλούτου που παρήγαγαν. Θα περιοριστούμε μόνο σε ορισμένα στοιχεία από τον πολιτιστικό - μορφωτικό τομέα.
Τη 10ετία του 1970 στο Καζαχστάν υπήρχαν 9,2 χιλιάδες δημόσιες βιβλιοθήκες με 87,1 εκ. αντίτυπα βιβλίων και άλλων εντύπων, 30 μουσεία, 8,2 χιλιάδες λέσχες ιδρυμάτων και εξωσχολικά πολιτιστικά ιδρύματα, 44 χιλιάδες ερασιτεχνικά καλλιτεχνικά συγκροτήματα και 226 λαϊκά θέατρα. Το 1946 αποκτά Ακαδημία Επιστημών. Τη 10ετία του 1920 γυρίζονται οι πρώτες ταινίες. Το 1934 δημιουργείται στούντιο κινηματογραφικών χρονικών, το οποίο εκδίδει και περιοδικό. Το 1932 ιδρύεται σχολή ηθοποιίας. Το 1941 ιδρύεται το κινηματογραφικό στούντιο καλλιτεχνικών ταινιών της Αλμα - Ατά. Το 1942, τα μεγάλα στούντιο της «Μόσφιλμ» (Μόσχα) και «Λένφιλμ» (Λένινγκραντ) μετακινούνται στο Καζαχστάν για να συνεχίσουν το έργο τους μακριά από το μέτωπο. Οι νεαροί Καζάχοι κινηματογραφιστές βρίσκονται ξαφνικά δίπλα σε «μεγαθήρια» όπως ο Αϊζενστάιν και ο Βερτόφ και «μπολιάζονται» με τα μυστικά της κινηματογραφικής τέχνης. Το 1944 τα δύο στούντιο επανέρχονται στις βάσεις τους, αλλά ήδη στο Καζαχστάν ο κινηματογραφικός «σπόρος» έχει «πιάσει». Η αλματώδης άνοδος του καζάχικου σινεμά οδηγεί, το 1960, στη δημιουργία του μεγάλου στούντιο «Καζάχφιλμ». Είχε προηγηθεί, το 1958, η δημιουργία της Ενωσης Κινηματογραφιστών του Καζαχστάν. Τη 10ετία του 1970, η ΣΣΔ του Καζαχστάν διέθετε 10.700 κινηματογραφικές εγκαταστάσεις (στούντιο, εργαστήρια, αίθουσες κ.λπ). Ανάλογη ήταν η άνθηση στο μπαλέτο και τους λαϊκούς χορούς, στο θέατρο, στη μουσική, στην αρχιτεκτονική και τις εικαστικές τέχνες.
Αυτή ήταν η πραγματικότητα του σοσιαλιστικού Καζαχστάν και αυτή την πραγματικότητα «επιστρατεύεται» να κρύψει η σύγχρονη «πολιτιστική δημιουργία» της χώρας. Από αυτήν την πραγματικότητα... «ανεξαρτητοποιήθηκε» πριν από 20 χρόνια το Καζαχστάν.
Στην περίπτωση, πάντως, που οι σημερινοί Καζάχοι κινηματογραφιστές θελήσουν να ασχοληθούν και με την τελευταία 20ετία της χώρας τους, η ειδησεογραφία της περιόδου είναι «περιβόλι». Οπως η είδηση που έκανε το γύρο του κόσμου τον Ιούλιο του 1997, σύμφωνα με την οποία, οι Καζάχοι ανθρακωρύχοι πληρώνονταν με φέρετρα αντί μισθού, «διότι πολλοί άνθρωποι εκεί δε διαθέτουν ούτε τα έξοδα για την κηδεία τους, με αποτέλεσμα αρκετοί να μένουν άθαφτοι»...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου