Το υπουργείο Παιδείας έχει θέσει ως στόχο από το Σεπτέμβρη του 2011 πάνω από 100.000 μαθητές της Α' Λυκείου να ενταχθούν στο «Νέο Λύκειο». Πρόκειται για εξέλιξη που πρέπει να βρει προετοιμασμένο από κάθε άποψη - ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά - το λαϊκό κίνημα καθώς σε αυτό το ζήτημα αντικειμενικά συναντιούνται τα Συντονιστικά Αγώνα των μαθητών, το ΜΑΣ, το ΠΑΜΕ, η ΠΑΣΥ, η ΠΑΣΕΒΕ. Πρώτα απ' όλα όμως είναι τεράστια η ευθύνη των κομμουνιστών να μπουν μπροστά, να αποκαλύψουν με πειστικότητα και επιχειρήματα την αντιδραστικότητα του «Νέου Λυκείου», να αναμετρηθούν με την κυβερνητική προπαγάνδα, να αναδείξουν την εναλλακτική πρόταση για το ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο, το καινούριο που αυτή φέρνει και τα προβλήματα που θα λύσει, να οργανώσουν παντού τη λαϊκή δράση και αντεπίθεση δίνοντας διέξοδο στην αγωνία της λαϊκής οικογένειας να μορφώσει τα παιδιά της.
Δημοσιεύματα του αστικού Τύπου προετοιμάζουν το έδαφος για να δεχθεί ο λαός τις αλλαγές ως θετικές, που δίνουν μια κάποια λύση στο πρόβλημα του Λυκείου. Ομως, οι γενικές κατευθύνσεις για το «Νέο Λύκειο», που έχουν δοθεί ήδη στη δημοσιότητα από το κείμενο του υπουργείου Παιδείας για το «Νέο σχολείο» (Απρίλης 2010), δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρερμηνείας:
 |
- Η δομή του «Νέου Λυκείου» θα χαρακτηρίζεται από έντονη διαφοροποίηση στο πρόγραμμα σπουδών μέσω των ομάδων μαθημάτων επιλογής. Η εξέλιξη αυτή συνιστά αντιδραστική στροφή. Το υπουργείο Παιδείας δηλώνει ξεκάθαρα ότι δε χρειάζεται όλοι να έχουν γενική μόρφωση. Στο «Νέο Λύκειο» των τριών βασικών μαθημάτων και των πολλών επιλογών θα κυριαρχεί η ατομική διαδρομή του κάθε μαθητή, ένα πρόγραμμα αποσπασματικών γνώσεων σε ευθεία αντιστοιχία με τις δεξιότητες που θέλει το κεφάλαιο για εργατική δύναμη φθηνή και ευέλικτη. Η ταξικότητα εντός του Λυκείου θα εκφράζεται με την τοποθέτηση των μαθητών στη βάση των επιπέδων δυσκολίας. Η ουσία είναι ότι θέλουν τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων να αποδεχθούν από νωρίς ότι θα έχουν χαμηλές απαιτήσεις και ότι γι' αυτό θα ακολουθούν τα πιο εύκολα επίπεδα.
- Αν θέλουμε να συνοψίσουμε την ουσία του «Νέου Λυκείου» θα λέγαμε ότι αυτό θα είναι πιο στενά προσαρμοσμένο στη διαδικασία πρόσβασης σε ΑΕΙ - ΤΕΙ. Οχι μόνο δεν ενισχύεται ο υποτιθέμενος αυτόνομος μορφωτικός ρόλος του Λυκείου, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, αλλά, αντίθετα, το «Νέο Λύκειο» μετατρέπεται καθαρά σε εξεταστικό κέντρο. Για παράδειγμα, η πολλαπλότητα επιλογών στους θεματικούς κύκλους αναμφίβολα σημαίνει από νωρίς επιλογή σχολής σε ΑΕΙ - ΤΕΙ. Μάλιστα, η πρόσβαση σε Σχολή και όχι σε Τμήμα θα οξύνει τους φραγμούς, θα εντείνει την ανάγκη φροντιστηρίου σε όλο το μήκος και το πλάτος του Λυκείου αλλά και του προπαρασκευαστικού έτους. Πρόκειται για μια αναγκαία αστική προσαρμογή σε επίπεδο Ελλάδας καθώς στην πλειονότητα άλλων καπιταλιστικών κρατών το Λύκειο αποτελεί διακριτή βαθμίδα περάσματος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αντίστοιχα η Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ) αποτελεί και αυτή διακριτή βαθμίδα παραγωγής ενός ακόμα πιο φθηνού εργατικού δυναμικού.
- Το «Νέο Λύκειο» συνδέεται άμεσα με τις αλλαγές στην ΤΕΕ στη γραμμή της δήθεν «αναβάθμισης και ελκυστικότητας της ΤΕΕ» που είναι στρατηγική της ΕΕ, με την επιδίωξη να ανταποκριθεί περισσότερο η ΤΕΕ στις ανάγκες της αγοράς. Σε αυτό το μήκος κύματος συμφωνούν όλοι στο ότι πρέπει να «ενισχυθεί» η ΤΕΕ ως χώρος στον οποίο θα διοχετεύεται το αυξημένο μαθητικό δυναμικό που δε θα καταφέρνει να προχωρήσει στη βαθμίδα του Γενικού Λυκείου. Γι' αυτό το λόγο πρέπει να κρατήσουμε το γεγονός ότι η πρόταση αφορά τη Β' και Γ' Λυκείου, υπονοώντας επί της ουσίας ότι στην Α' Λυκείου θα υπάρχει ένα ακόμη περιθώριο για ξεσκαρτάρισμα και για άμεση διασύνδεση (κινητικότητα) ΤΕΕ με Λύκειο. Το ξεσκαρτάρισμα αυτό θα επιτυγχάνεται με την άμεση επαφή του μαθητή με το επίπεδο δυσκολίας των επόμενων τάξεων και την άμεση ή και έμμεση αποθάρρυνσή του (με την αξιοποίηση του ΣΕΠ, κ.ά.) και σαφώς θα εκφράζει την κοινωνική του θέση και προοπτική. Θα αξιοποιείται βέβαια και το καρότο των προσόντων και της δήθεν πρόσβασης στο επάγγελμα στην ΤΕΕ.
- Οι συγχωνεύσεις - καταργήσεις σχολικών μονάδων αποτελούν μοχλό στη διαμόρφωση του «Νέου Λυκείου». Για να βρει μεγάλο αριθμό πελατών ο χορηγός, για να αξιολογηθεί το σχολείο ως αυτόνομη μονάδα (βλ. νόμος για αξιολόγηση σχολικής μονάδας) με ευθύνη για τα οικονομικά του, απαιτείται να λειτουργήσει με όρους «οικονομίας κλίμακας», δηλαδή πιο επιχειρηματικά. Ταυτόχρονα, το «Νέο Λύκειο» πρέπει να είναι «εύρωστο» για να χωρέσει τον πολυπληθή αριθμό ειδικοτήτων εκπαιδευτικών που θα στηρίζουν τη διαφοροποίηση και τις «καινοτόμες» αστικές παιδαγωγικές, την επιχειρηματικότητα, τις διάφορες αγωγές σε σύνδεση και με την «τοπική κοινωνία», δηλαδή τις επιχειρήσεις.
Αντιπαράθεση με την κυβερνητική προπαγάνδα
Είναι, λένε οι αστοί, αναγκαίο να μειωθούν τα μαθήματα για να απαλλαχτεί ο μαθητής και η οικογένειά του από το άγχος και από το φροντιστήριο.
Καταρχήν είναι πρόκληση, αυτοί που ξεζουμίζουν το λαό, που σπρώχνουν τα παιδιά του στην ανεργία να κόπτονται για το άγχος της λαϊκής οικογένειας. Ας περάσουμε όμως στην ουσία. Αυτό που θέλουν είναι να ισοπεδώσουν προς τα κάτω τη μόρφωση των παιδιών του λαού, θέλουν να πείσουν ότι γι' αυτούς που προορίζονται για εργάτες δε χρειάζεται προσπάθεια για διάβασμα, απλά και μόνο αναζήτηση και γκουκλάρισμα στο Ιντερνετ.
Γι' αυτό η βασική εκπαίδευση μετατρέπεται στο ελάχιστο μορφωτικό υπόβαθρο σε ένα μίνιμουμ γραφής, ανάγνωσης, αρίθμησης, επικοινωνία σε ξένες γλώσσες και χειρισμό ηλεκτρονικού υπολογιστή, που θα συμπληρώνεται κάθε φορά από μια βραχυπρόθεσμη επαγγελματική κατάρτιση. Η πιο επιθετική προώθηση των δεξιοτήτων για τη διά βίου μάθηση στο πρόγραμμα του Λυκείου αποτελεί αντιδραστική απάντηση της αστικής τάξης στην αντικειμενική τάση επέκτασης της γενικής μόρφωσης, όπως αυτή διαμορφώνεται από τις εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία. Ενώ σήμερα η τεχνολογία και η επιστήμη δίνουν τη δυνατότητα ολόπλευρης μόρφωσης, το κεφάλαιο περιορίζει αυτή την ανάγκη, τη διαστρέφει προς την απόκτηση των αναγκαίων ελάχιστων γνώσεων για την αναπαραγωγή του φθηνού και ευέλικτου εργατικού δυναμικού, του ανθρώπου που δε θα έχει αποκτήσει μια αντικειμενική πυξίδα προσανατολισμού στην πραγματικότητα, που θα χαρακτηρίζεται από το σχετικισμό και τον υποκειμενισμό.
Το ερώτημα που θέτει η κυβερνητική προπαγάνδα και καλεί το λαό να απαντήσει, το δίλημμα «αναχρονιστικές γνώσεις και ανεργία ή δεξιότητες και σύνδεση με την αγορά εργασίας» είναι αντιδραστικό και ψευδές. Καταρχήν η ανεργία δεν μπορεί να λυθεί από την εκπαίδευση, είναι φαινόμενο σύμφυτο με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ας μας απαντήσουν οι αστοί: Σε καπιταλιστικά κράτη που έχει προχωρήσει η έμφαση στις δεξιότητες, έχει λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας; Σαφώς και όχι! Μήπως το περίφημο φινλανδικό μοντέλο με την έμφαση στις δεξιότητες του προγράμματος ΠΙΖΑ έλυσε το πρόβλημα της ανεργίας; Οχι μόνο δεν το έλυσε, αλλά, σύμφωνα και με αστούς μελετητές, το επίπεδο των μαθητών χειροτέρευσε, ενώ η Φινλανδία εκτός από τις πρωτιές της στους διαγωνισμούς του ΟΟΣΑ, πρωτεύει και σε αυτοκτονίες μαθητών!
Ταυτόχρονα, με την επίθεση της κυβέρνησης στο λαϊκό εισόδημα, την αύξηση του αριθμού των ανέργων σε πολύ μεγάλη έκταση, η δυνατότητα της λαϊκής οικογένειας να στείλει τα παιδιά της φροντιστήριο, περιορισμένη ούτως ή άλλως και προ κρίσης, γίνεται μηδαμινή. Κατά τ' άλλα, όλοι οι άλλοι παράγοντες που δημιουργούν την ανάγκη για φροντιστήριο όχι μόνο δεν καταργούνται, αλλά, αντίθετα, γενικεύονται και προωθούνται και σε ανώτερο επίπεδο. Το πλήθος από αξιολογικές δοκιμασίες στο Λύκειο, ο συνυπολογισμός του βαθμού σε Β' και Γ' Λυκείου, η είσοδος σε Σχολές στο πρώτο έτος και το ξεσκαρτάρισμα που θα προέλθει, όλα αυτά δημιουργούν αντικειμενικούς όρους όξυνσης του ανταγωνισμού, άρα ανάγκης να ανταγωνιστεί ο κάθε μαθητής με τον άλλον. Αντικειμενικά αυτή η τάση διαμορφώνει όρους και πιο μαζικής στροφής προς την ψευτοκατάρτιση της ΤΕΕ.
Λαϊκή οικονομία - λαϊκή εξουσία για ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο
Είναι ανάγκη το ίδιο το κίνημα σήμερα να ανεβάσει τον πήχη των διεκδικήσεών του μπολιάζοντάς τες με το αναγκαίο συμπέρασμα για τις πολιτικές και οικονομικές προϋποθέσεις για την υλοποίησή τους, στοχεύοντας δηλαδή στο ζήτημα της εξουσίας. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι να μην πατάει τις μπανανόφλουδες των αστικών χειρισμών και της κυβερνητικής προπαγάνδας, να έχει γραμμή συνολικής αντίθεσης στην ουσία των αλλαγών με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες. Απαιτείται βαθύτερη κατανόηση ότι για να πάψει το σχολείο να είναι απαρχαιωμένο πρέπει να πάψει να είναι αστικό και ταυτόχρονα να αποδεικνύεται το καινούριο που φέρνει και τα προβλήματα που θα λύσει η λαϊκή παιδεία.
Σήμερα υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ώστε η βασική - γενική εκπαίδευση να διευρυνθεί ποιοτικά και ποσοτικά. Η εξασφάλιση βασικής - γενικής εκπαίδευσης ως τα 18 χρόνια, που ο άνθρωπος ενηλικιώνεται ψυχικά, πνευματικά, κοινωνικά και βιολογικά μέσα από ενιαίο δωδεκάχρονο υποχρεωτικό σχολείο με σκοπό την ολόπλευρη διαμόρφωση της προσωπικότητας κάθε νέου πριν από την επαγγελματική επιλογή, αποτελεί αδήριτη ανάγκη της εποχής.
Οταν κάνουμε λόγο για γενική παιδεία δεν έχουμε στο μυαλό μας το παραδοσιακό Λύκειο, δεν έχουμε στο μυαλό μας δηλαδή το σχολείο της θεωρίας, που είναι απόλυτα προσανατολισμένο στις εισαγωγικές εξετάσεις. Βασικό στοιχείο του ενιαίου δωδεκάχρονου είναι ο πολυτεχνικός χαρακτήρας του. Στην πρόταση του ΚΚΕ για το ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο αναφέρεται:
«Η μεγάλη ανάγκη της βασικής εκπαίδευσης στην εποχή μας είναι ένα σχολείο με πολυτεχνικό ορίζοντα, που δε θα αναπτύσσει μονομερώς μια ικανότητα των νέων για απασχόληση, αλλά όλες τις ικανότητές τους, θα μορφώνει πολύπλευρα την προσωπικότητά τους και θα διαπλάθει ανθρώπους ικανούς ν' αντιμετωπίσουν δημιουργικά την εργασία τους και τη ζωή τους, σε όποιο ή όποια επαγγέλματα μελλοντικά θα υπηρετήσουν».
Σε αυτή την προοπτική οι δρόμοι της εκπαίδευσης και της μόρφωσης δεν κλείνουν. Κανείς δεν περισσεύει! Ο άνθρωπος, η πιο σημαντική παραγωγική δύναμη, δεν απαξιώνεται, η συνεχής άνοδος στη μόρφωση του ανθρώπου γίνεται αναγκαιότητα της κοινωνίας.
Του Κυριάκου ΙΩΑΝΝΙΔΗ
Συγχωνεύσεις για το «νέο» σχολείο της αμάθειας
Το υπουργείο Παιδείας έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι οι συγχωνεύσεις γίνονται για να εφαρμοστεί το «νέο» σχολείο. Αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικές δηλώσεις της υπουργού Παιδείας, Α. Διαμαντοπούλου, που απαντά γιατί η κυβέρνηση προχωρά στις συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολείων:
- «Από φέτος προχωρά η εφαρμογή του Νέου Σχολείου (σ.σ. σχολείο της "αγοράς"). Επομένως είναι πολύ σημαντικό να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία που θα μπορούν να εφαρμόσουν τα νέα προγράμματα. Γιατί φέτος είναι η πρώτη χρονιά που έχουμε την εφαρμογή του "Καλλικράτη", σε συνδυασμό με τα νέα δεδομένα της διοικητικής μεταρρύθμισης» (ομιλία στους δημάρχους στις 28 Φλεβάρη).
- «Στόχος μας είναι να υπάρχουν σχολεία - Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια - με επαρκή αριθμό τμημάτων, ώστε να εφαρμόζονται τα νέα Προγράμματα Σπουδών» (συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ στις 15 Μάρτη).
Η αντιπαράθεση στο ζήτημα των συγχωνεύσεων, λοιπόν, δεν μπορεί να μένει στην κριτική περί περικοπής κονδυλίων, που αναδεικνύουν μια σειρά δυνάμεις (πλειοψηφία της ΟΛΜΕ, ΣΥΝ, ένα κομμάτι της ΝΔ κ.ά.). Η κυβέρνηση έχει έναν ολόκληρο σχεδιασμό για το «νέο» σχολείο, που ξεπερνά τη μείωση κονδυλίων για τα σχολεία. Δε σχεδιάζουν, δηλαδή, για να εξοικονομήσουν χρήματα (παρόλο που και αυτό θα συμβεί με τις συγχωνεύσεις και δεν είναι αμελητέο), αλλά για να αλλάξουν τελείως το σχολείο, γκρεμίζοντας ό,τι έχει απομείνει απ' τη δημόσια δωρεάν Παιδεία.
Χαρακτηριστικό είναι, άλλωστε, πως παράλληλα προωθούν νόμο - πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση, που μετατρέπει τα πανεπιστήμια σε επιχειρήσεις και τους φοιτητές σε πελάτες, βάζουν νέους ταξικούς φραγμούς, με την εισαγωγή σε Σχολή και μετά σε Τμήμα, στο δεύτερο έτος και συνέπεια ένα νέο κύκλο φροντιστηρίων. Στόχος και στο πανεπιστήμιο δεν είναι μόνο μια άλλη διαχείριση για να συνδεθούν τα ιδρύματα με την «αγορά». Στόχος είναι και το περιεχόμενο σπουδών, με τα προγράμματα «μενού», χωρίς επιστημονική συνοχή, δηλαδή, τελικά, τα πτυχία χωρίς αντίκρισμα, που θα πρέπει να «ανανεώνονται» με καταρτίσεις.
Δεν είναι τυχαία η αναφορά που κάνουμε στις αλλαγές στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Το υπουργείο Παιδείας έχει υποστηρίξει, χωρίς κανένα πρόβλημα, πως θέλει να αλλάξει όλο το εκπαιδευτικό σύστημα. Σκοπός και στο σχολείο είναι όχι μόνο να μπουν οι χορηγοί και να διαμορφώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά να αλλάξει ακόμα περισσότερο το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, τα προγράμματα σπουδών, η υπάρχουσα δομή.
Κοινός αντίπαλος το σχολείο της διαφοροποίησης
Την περασμένη Κυριακή η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα κλείσει 1.933 σχολεία για να τα συνενώσει σε 877 και συνεχώς κάνει λόγο για το «νέο σχολικό χάρτη». Κοινός αντίπαλος των μαθητών των σχολείων που καταργούνται, όλων των μαθητών σε κάθε γωνιά της χώρας, όλων των γονιών και των εκπαιδευτικών είναι το «νέο» σχολείο. Ενδεχομένως η κυβέρνηση να κάνει ελιγμούς σε ορισμένες συνενώσεις, υποστηρίζοντας πως θα κάνει «διορθώσεις», για επιμέρους ζητήματα. Εκεί, όμως, που δεν είναι καθόλου διατεθειμένη να υποχωρήσει, είναι στο συνολικό σχεδιασμό της για το σχολείο της «αγοράς».
Το σχολείο της «αγοράς» δεν είναι μόνο το σχολείο των χορηγών, αλλά και το σχολείο της αμορφωσιάς. Τα «πολυδύναμα» 400άρια σχολεία, που προκύπτουν απ' τις συγχωνεύσεις, αλλά και κάθε σχολείο, θα μετατραπούν σε «εργαστήρια» διαφοροποίησης. Θα υπάρχει το «ανταγωνιστικό» σχολείο, με τις επιτυχίες στις εξετάσεις, τους εκπαιδευτικούς που προωθούν σύνδεση με την «αγορά» (οι οποίοι θα εισπράττουν μπόνους, γιατί θα συνδεθεί ο μισθός με την... παραγωγικότητα) και τους χορηγούς που θα επενδύουν σ' αυτό. Απ' την άλλη μεριά θα βρίσκεται το υποβαθμισμένο σχολείο, ενδεχομένως σε δήμους με μικρότερα ταμεία και μειωμένη σύνδεση με την «αγορά», όπου το περιεχόμενο σπουδών θα είναι άλλο. Προφανώς, δε μιλάμε για δύο τόσο φανερές «ταχύτητες» σχολείων, αφού θα υπάρχουν διαβαθμίσεις, πολλαπλές «ταχύτητες».
Τα διαφορετικά επίπεδα, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω κριτήρια, με διάφορους τρόπους, προοπτικά μπορεί να επεκταθούν και στις τάξεις. Με το πρόσχημα της «ελεύθερης επιλογής» (η οποία θα «καθοδηγείται» απ' τις κατευθύνσεις της κυβέρνησης σε κάθε σχολείο ή περιοχή, αλλά και απ' τους χορηγούς, τα μαθήματα επαγγελματικού προσανατολισμού σε κάθε περιοχή) «καλλιεργείται» και το μοντέλο της «καλής» και «κακής» τάξης.
Ανεξάρτητα, πάντως, απ' το ρυθμό εφαρμογής των μέτρων για το «νέο» σχολείο της «αγοράς» η κατεύθυνση δεν αλλάζει. Οι συγχωνεύσεις είναι βασικό εργαλείο για την κυβέρνηση, ώστε να κατασκευάσει το «χάρτη», όπου θα σχεδιάσει το σχολείο με τα νέα διαφοροποιημένα προγράμματα σπουδών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου