Ανεξέλεγκτες οι εξελίξεις στα πυρηνικά συγκροτήματα...

Μιλώντας στο «Ριζοσπάστη», σχετικά με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με τις αλλεπάλληλες εκρήξεις στους πυρηνικούς αντιδραστήρες του συγκροτήματος της Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, ο Θανάσης Γεράνιος καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων του Πανεπιστημίου Αθηνών σημειώνει:

«Δεν είναι καλά τα πράγματα. Υπάρχουν πολλά γεγονότα τα οποία μεταξύ τους δείχνουν μια αστάθεια. Από τη στιγμή που μια τέτοια τεχνολογικά προηγμένη χώρα κατέφυγε στη ρίψη νερού πάνω στον πυρηνικό αντιδραστήρα, λες και πρόκειται για κατάσβεση πυρκαγιάς σε ένα δάσος, καταλαβαίνει κανείς πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα. Μάλιστα, αναγκάστηκαν τώρα να το διακόψουν, γιατί από ψηλά το νερό διαλύεται, σκορπίζεται, από πιο χαμηλά ακτινοβολίζεται επικίνδυνα ο πιλότος και επομένως δεν υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα. Το θέμα είναι, πού καταφεύγει μια τέτοια προηγμένη τεχνολογικά χώρα που έχει κατασκευάσει βιομηχανίες, οι οποίες κατασκευάζουν πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Βέβαια, με αυτό καταρρίπτεται ο μύθος που έλεγε ότι τότε με το Τσέρνομπιλ έφταιγαν οι ανατολικού τύπου αντιδραστήρες και τώρα έχουμε τους δυτικού τύπου αντιδραστήρες.

-- Είναι δυνατόν πυρηνικοί αντιδραστήρες να ανήκουν και να ελέγχονται από ιδιωτικά μονοπώλια;

-- Οπως είπατε είναι ιδιωτική εταιρεία, την οποία τώρα μάλιστα κατηγορεί έντονα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας ότι τον ενημέρωσε μια ώρα αργότερα από το γεγονός που προέκυψε με τον δεύτερο αντιδραστήρα, όπου ο θάλαμος δεν είναι ασφαλής. Σας επισημαίνω πως η κατασκευή είναι από ατσάλι που κρατάει το τελευταίο στάδιο του ατυχήματος πριν διαρραγεί.

Ακριβώς αυτό είναι το ένα στοιχείο το οποίο λέει ότι για να λειτουργήσει ένας πυρηνικός αντιδραστήρας πρέπει να αποφέρει κέρδη. Πώς θα γίνει αυτό; Θα γίνει σε βάρος του συστήματος ασφάλειας, σε βάρος των φίλτρων, που πρέπει να φιλτράρουν τον ραδιενεργό αέρα πριν βγει στην ατμόσφαιρα, με τις συνθήκες λειτουργίας και βέβαια, αυτό που λέμε στις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, πώς θα συμπεριφερθεί. Αυτό όμως είναι ένα κόστος που μαζί με αυτό πρέπει να προσθέσουμε επιπλέον και το κόστος μόνιμης και ασφαλούς διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων. Επίσης, το κόστος καταστροφής του γερασμένου πυρηνικού σταθμού και της μετατροπής του σε πυρηνικό απόβλητο το οποίο φτάνει το 30% του κόστους ενός καινούριου πυρηνικού αντιδραστήρα συνθέτουν ότι ή θα κρύψεις την αλήθεια ή θα πρέπει να σταματήσεις να εκμεταλλεύεσαι και να λειτουργείς αυτούς τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.

-- Η αντίδραση της Γαλλίας, διά μέσου της Υπηρεσίας Πυρηνικής Ασφάλειας, που έσπευσε να κρίνει πως η ζημιά στους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Φουκουσίμα είναι «επιπέδου 6», για να προσθέσει με νόημα πως αν οι Ιάπωνες είχαν προτιμήσει τη γαλλική τεχνολογία δε θα γίνονταν αυτά τα ατυχήματα, τι σημαίνει;

-- Θα έλεγα ότι πολύ βιάστηκαν να ανακοινώσουν κάτι τέτοιο ακόμη κι αν ήθελαν να διαφημίσουν τους δικούς τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Θα έπρεπε να περιμένουν ένα διάστημα, τουλάχιστον να ξεπεραστεί αυτό το δράμα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και κάτι άλλο. Πριν από δύο μέρες σε μια μεγάλη εφημερίδα, δημοσιεύτηκε ένα άρθρο, και συμπτωματικά ήταν πάνω από ένα δικό μου κι έγραψε αυτά που πιστεύει ένας με την ιδιότητα του εκπροσώπου, του στελέχους εταιρείας κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων. Ελληνας στην καταγωγή. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό. Οταν ακόμη και σε τέτοιες περιπτώσεις δεν μπορεί κανείς να κρατήσει έστω τα προσχήματα και να μιλάει τώρα, ως στέλεχος σε εταιρεία κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων, προφανώς ενδιαφέρεται να κατασκευαστεί στην Ελλάδα ένας πυρηνικός αντιδραστήρας. Πιστεύω πως αυτό που έγινε στο πυρηνικό συγκρότημα της Φουκουσίμα είναι το πιο ισχυρό, για να σταματήσουν οι οποιεσδήποτε προβλέψεις για χώρες να αποκτήσουν πυρηνική ενέργεια και μάλιστα για χώρες που δεν την είχαν ποτέ. Δεν υπάρχει πιο ισχυρό μήνυμα από το ότι σταματήστε ή μην σκέφτεστε πλέον το θέμα των πυρηνικών αντιδραστήρων. Δεν παρέχει καμία ασφάλεια. Και ό,τι θεωρητικές πιθανότητες έχουν ανακοινωθεί είναι απλά ψεύτικες, εννοώ περί ασφάλειας και αξιοπιστίας αυτών των αντιδραστήρων.

-- Μαθαίνουμε πως οι πυρηνικοί αντιδραστήρες στο συγκρότημα της Φουκουσίμα είναι 40 χρόνων, όταν την ίδια στιγμή οι Ιάπωνες όλο αυτό το διάστημα επαίρονται για την προηγμένη τεχνολογία που διατηρούν στις εγκαταστάσεις τους.

-- Αυτός δυστυχώς είναι ένας κανόνας που ακολουθείται σε πολλές χώρες για λόγους οικονομίας. Ξεπερνάνε το όριο και από εκεί και πέρα, προκειμένου να χάσουν μια ισχύ του μισού ή ενός Γιγαβάτ, δεν πειράζει, ας συνεχίσουμε να τον λειτουργούμε. Βέβαια, το πρώτο πρόβλημα για το οποίο πρέπει να σταματήσουν οι αντιδραστήρες είναι το γεγονός ότι οι χειριστές που βρίσκονται μέσα σε αυτούς και τους χειρίζονται οι ίδιοι ακτινοβολούνται σε επίπεδα που δεν επιτρέπεται. Δηλαδή, δεν είναι μόνο ότι ο αντιδραστήρας γερνάει, αλλά εκπέμπει και ραδιενέργεια η οποία δεν είναι και τόσο χαμηλή και αβλαβής γι' αυτούς που εργάζονται. Εχουν μολυνθεί όλα τα σημεία της μόνωσης του αντιδραστήρα με ραδιενέργεια. Η κανονική δόση ραδιενέργειας που επιτρέπεται - ας το πούμε έτσι - να παίρνει ένας που δουλεύει σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο είναι δεκαπλάσια από τη δική μας που δεν είμαστε σε ένα τέτοιο εργοστάσιο. Είναι ήδη πολύ αυξημένη και αυτό για οικονομικούς λόγους. Εάν ήταν μικρότερη θα ήταν πολύ μεγάλο το κόστος κατασκευής και συντήρησης του πυρηνικού σταθμού. Είναι καθαρά θέμα κόστους.

-- Εχετε εικόνα για το πόσο σοβαρή είναι η έκλυση ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα αυτή τη στιγμή μετά τις εκρήξεις στους πυρηνικούς αντιδραστήρες;

-- Αυτή η έκλυση πιστεύω ότι ακόμα δεν έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο νέφος, το οποίο να αρχίσει να μεταφέρεται, να διαχέεται, να ανυψώνεται στην ατμόσφαιρα. Δυστυχώς, όμως, βλέπω ότι η κατάσταση αρχίζει να γίνεται ανεξέλεγκτη. Οταν πλέον οι προσπάθειες περιορίζονται στο να ρίξουμε νερό με κουβάδες, εγώ νομίζω πως πλέον δεν μπορεί να παρέμβει ο άνθρωπος. Και ούτε είναι κάτι που μπορεί να μπει σε ένα πρόγραμμα και να πούνε συμβαίνει αυτό θα το κάνουμε έτσι. Δεν ήταν έτοιμοι, όπως και στην Ευρώπη δεν είναι έτοιμοι, να αντιμετωπίσουν τέτοια ατυχήματα. Είναι ατυχήματα που ο άνθρωπος δεν πρόκειται ποτέ να υπολογίζει ότι αυτά θα συμβούν. Αλλά συμβαίνουν. Η πυρηνική ενέργεια και οι πυρηνικοί κίνδυνοι δεν εντάσσονται στους νόμους των συμβατικών κινδύνων όπως είναι τα τροχαία, τα αεροπορικά ή άλλα ατυχήματα. Δεν μπορούν να ενταχθούν, γιατί έχουν πολύ διαφορετικά αποτελέσματα, διάρκεια και έκταση... Αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα, αλλά το αναφέρω τώρα πολύ περιληπτικά. Δεν επιτρέπεται, και επιστημονικά, να βάλει κανείς πιθανότητες σε πυρηνικά ατυχήματα.