Το «Σύμφωνο για το ευρώ»

Το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, μετονομασμένο σε «Σύμφωνο για το ευρώ», στο οποίο συμφώνησαν προχτες οι 17 της Ευρωζώνης και προωθείται στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, προβλέπει ότι «κάθε χρόνο, τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης θα συμφωνούν, σε ανώτατο επίπεδο, σε συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες θα πρέπει να επιτευχθούν σε διάστημα 12 μηνών». Αυτές οι δράσεις - φιλομονοπωλιακές ανατροπές θα αποτυπώνονται στα Εθνικά Προγράμματα Σταθεροποίησης και Μεταρρυθμίσεων, τα οποία τα κράτη - μέλη θα υποβάλλουν ετησίως προς αξιολόγηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Συμβούλιο Γιούρογκρουπ, στο πλαίσιο του λεγόμενου Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Ανάμεσα στα μέτρα που θα προωθούνται στοχευμένα και μετρήσιμα είναι τα παρακάτω:

1. Μειώσεις μισθών:

-- «Το κόστος εργασίας θα βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση και θα συγκρίνεται με τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης και των κύριων εμπορικών εταίρων της ΕΕ (...) Οι μισθοί θα πρέπει να βρίσκονται σε συνάρτηση με την ανταγωνιστικότητα». Ουσιαστικά,
οι πολιτικοί εκπρόσωποι του ευρωπαϊκού κεφαλαίου επιδιώκουν οι μισθοί να καθορίζονται στο εξής σε συνάρτηση με το κόστος εργασίας που καταγράφεται στους κύριους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ, δηλαδή στις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας και άλλων χωρών του πλανήτη. Με άλλα λόγια, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας περνάει μέσα από τη συνεχή μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Πρόσφατα η καγκελάριος της Γερμανίας, Α. Μέρκελ, τόνισε η ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας πλήττεται από την Κίνα, τη Βραζιλία και την Ινδία, όπου στην πλειοψηφία τους οι εργαζόμενοι αμείβονται με μισθούς πείνας.
--«Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην ενίσχυση της αποκέντρωσης των μισθολογικών διαπραγματεύσεων και τη "βελτίωση" των μηχανισμών τιμαριθμικής προσαρμογής». Επί της ουσίας, προτείνεται η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και η αντικατάστασή τους με επιχειρησιακές και ατομικές συμβάσεις, που θα οδηγήσουν σε νέες μειώσεις μισθών και απώλεια δικαιωμάτων. Παράλληλα, για τις χώρες που εφαρμόζουν το σύστημα της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ) των μισθών προτείνεται η «βελτίωσή» του. Δηλαδή, η αποσύνδεση των αυξήσεων στους μισθούς από τις αυξήσεις που γίνονται σε βασικά αγαθά ή πρώτες ύλες, όπως το πετρέλαιο, που οδηγούν σε τεράστιες αυξήσεις των προϊόντων.
-- Οι κυβερνήσεις της ΕΕ «δεσμεύονται να συγκρατήσουν τους μισθούς στο δημόσιο τομέα», ώστε να «μην επηρεάζουν τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα». Δεσμεύτηκαν ουσιαστικά για νέο πάγωμα και μείωση των μισθών στο δημόσιο τομέα με πρόσχημα την «επίδραση» που έχουν στους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα.

2. Νέες ανατροπές στην Κοινωνική Ασφάλιση.

-- «Η βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος πρέπει να βρίσκεται υπό συνεχή και στενή παρακολούθηση (...) Είναι απαραίτητο να ευθυγραμμιστεί η ηλικία συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, να μειωθούν τα συστήματα πρόωρης συνταξιοδότησης και να αξιοποιηθούν στοχευμένα κίνητρα για την παραμονή στην εργασία των μεγαλύτερων εργαζομένων». Η συγκεκριμένη διατύπωση, που επιχειρήθηκε να εμφανιστεί σαν «ήπια» προσαρμογή απέναντι στις προτάσεις χωρών της Ευρωζώνης για αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια, ανοίγει ουσιαστικά το δρόμο για τη θέσπιση ακόμα μεγαλύτερων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Με δεδομένο ότι το προσδόκιμο όριο ζωής ανδρών και γυναικών αυξάνεται στην Ευρώπη, αν «ευθυγραμμιστεί» με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης τότε οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν κυριολεκτικά μέχρι να πεθάνουν.

3. Αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία.

-- «Τα κράτη - μέλη οφείλουν να προβλέψουν μηχανισμό που θα βάζει "φρένο" στην αύξηση χρέους». Ο μηχανισμός θα έχει «επαρκώς δεσμευτικό χαρακτήρα» και θα λειτουργεί αυτόματα κάθε φορά που το έλλειμμα θα ξεπερνάει ένα προκαθορισμένο όριο. Αυτό θα πραγματοποιηθεί με «νομικές δεσμεύσεις» (είτε συνταγματική ρύθμιση είτε νόμος - πλαίσιο) με την τελική επιλογή να την έχουν οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών. Πρόκειται για τη νομική κατοχύρωση μιας μόνιμης και κλιμακούμενης λιτότητας, που εντάσσεται στο πλαίσιο της ενίσχυσης της «οικονομικής διακυβέρνησης» και του νέου «συμφώνου σταθερότητας» της Ευρωζώνης. Αυτή η αντιδραστική απόφαση, που θα συνοδεύεται και από κυρώσεις για τα «απείθαρχα» κράτη - μέλη, θα αξιοποιηθεί από τις κυβερνήσεις για να προχωρούν σε εκτεταμένες περικοπές των κοινωνικών δαπανών στο όνομα της διατήρησης του «φρένου» στο δημόσιο χρέος και έλλειμμα.

4. Νέες ανατροπές στην αγορά εργασίας

-- «Μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που θα προωθούν την ευελιξία με ασφάλεια (...) Η αγορά εργασίας πρέπει να γίνει πιο ελκυστική και να προσαρμοστεί στη ζήτηση». Η αντιδραστική «ευελφάλεια», η πλήρης δηλαδή ανατροπή της σταθερής δουλειάς με πλήρη δικαιώματα, προωθείται και μέσω του συμφώνου, όπως και οι ανατροπές στο χρόνο εργασίας. Ταυτόχρονα, προτείνεται η παραπέρα μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, ώστε να γίνει ακόμα πιο φτηνή η τιμή της εργατικής δύναμης. Μάλιστα, εντελώς προκλητικά, προβλέπεται οι «απώλειες» που θα υπάρξουν στα δημόσια έσοδα από τη μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών να μετακυλίονται στο λαό, μέσω της αύξησης των έμμεσων φόρων.

5. Νέες φοροαπαλλαγές για το μεγάλο κεφάλαιο.

-- Στο σύμφωνο προβλέπεται η «ανάπτυξη μιας κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας των επιχειρήσεων». Δεν υπάρχει δέσμευση για την καθιέρωση ενιαίου συντελεστή, ωστόσο εντάσσεται στη λογική της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, που θα σημάνει νέες μειώσεις των φορολογικών συντελεστών. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη αναδεικνύει και τις έντονες αντιθέσεις μέσα στους κόλπους της ΕΕ, με τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις να αναζητούν τους καλύτερους όρους για το δικό τους κεφάλαιο ώστε να αντεπεξέλθει στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.