Για τη Λαϊκή Εξουσία και τη Λαϊκή Οικονομία

Είναι εφικτή μια άλλη πρόταση εξουσίας; Είναι ένα ερώτημα που βασανίζει πολλούς εργαζόμενους. Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι απέναντι σε μια τέτοια επίθεση η αντιπρόταση για άλλη εξουσία - που θα κινείται σε μια κατεύθυνση πέρα από τα όρια του συστήματος - είναι αναγκαία, και με βάση την αναγκαιότητα θα βρούμε και την εφικτότητά της. Η κυβέρνηση η ίδια, δεν θεωρεί ότι η πολιτική της αποτελεί διέξοδο. Μονόδρομο τη χαρακτηρίζει, όχι όμως και διέξοδο. Οι ίδιοι ομολογούν ότι με τα μέτρα που παίρνουν ούτε το χρέος θα μειωθεί ούτε βελτίωση θα υπάρξει. Απλά παίρνουν μέτρα για να διασωθεί και να επιβιώσει στο διεθνή ανταγωνισμό το ελληνικό κεφάλαιο. Κινούνται από τη δική τους ταξική σκοπιά με βάση την αναγκαιότητα. Για το κεφάλαιο, η πολιτική τύπου μνημονίου εξυπηρετεί απόλυτα τα συμφέροντά του. Οι φωνές που ακούγονται από «αριστερά χείλη» για επαναδιαπραγμάτευση, ευρωομόλογο, τον προοδευτικό ρόλο που πρέπει να παίξει η Ευρώπη στην κρίση κλπ. δηλώνουν ουσιαστικά την ανυπαρξία πρότασης. Γι' αυτό και περιορίζονται σε συστάσεις προς την αστική τάξη για εξόδους διαφυγής από την κρίση. Ετσι, λοιπόν, δύο επιλογές υπάρχουν, ή να αφήσουμε το κεφάλαιο να δώσει διέξοδο μέσα από την καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και εργασιακών δικαιωμάτων (μιας και δεν υπάρχει τελική κρίση του καπιταλισμού) ή μία άλλη κοινωνική δύναμη να οδηγήσει την κοινωνία σε έξοδο (έτσι γινόταν πάντα στην ιστορία των ταξικών κοινωνιών). Και σήμερα αυτή τη δύναμη λόγω της θέσης τους στην παραγωγή, την έχουν οι εργαζόμενοι σε συμμαχία με τους φτωχούς αγρότες και μικροΕΒΕ. Εκεί πατάει και η πρόταση για Λαϊκή Εξουσία και Λαϊκή Οικονομία, με κοινωνικοποίηση του πλούτου, εθνικοποίηση των βασικών τομέων της οικονομίας, με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο.

Για τη Λαϊκή Εξουσία

 

Η έννοια της Λαϊκής Εξουσίας δεν έχει τα χαρακτηριστικά αποκλειστικά και μόνο της σταδιακής αύξησης του εκλογικού ποσοστού ενός κόμματος, μέχρι που κάποια στιγμή να πάρει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά έχει το χαρακτήρα της καθημερινής αμφισβήτησης αυτού του συστήματος, την καθημερινή αμφισβήτηση της εξουσίας και αυθαιρεσίας των εργοδοτών στους χώρους δουλειάς, την καθημερινή αμφισβήτηση της πολιτικής του κεφαλαίου, δημιουργώντας ένα λαϊκό ρεύμα ενεργής συμμετοχής και ανατροπών. Αυτό θα αποτελεί και το ουσιαστικό στήριγμα μιας άλλης εξουσίας. Η συνειδητή και αποφασιστική είσοδος των λαϊκών μαζών στο επίπεδο της επιβολής άλλης πολιτικής. Οχι με τη λογική της ανάθεσης σε κάποιους να κυβερνήσουν, αλλά με τη λογική της ουσιαστικής συμμετοχικής εμπλοκής σε αυτή την πολιτική.Σε αυτήν την κατεύθυνση, λοιπόν, οι κοινωνικοί αγώνες γενικά, προχωρώντας σε συμπεράσματα και στόχους πάλης, αλλά και ειδικά οι επιτροπές αγώνα στους χώρους δουλειάς, οι απεργιακές επιτροπές, οι επιτροπές καταλήψεων, τα σωματεία, αποκτώντας ταξική κατεύθυνση, αλλάζοντας τους υπάρχοντες συσχετισμούς, οι λαϊκές επιτροπές στις γειτονιές (αμφισβητώντας τον «Καλλικράτη» και τη συνολική πολιτική που πλήττει την καθημερινότητα του εργαζόμενου δημότη), οι αγωνιστικές συσπειρώσεις των αγροτών, των ΕΒΕ, μπορούν εν δυνάμει να είναι οι μοχλοί στήριξης και μπορούν να αποτελέσουν πρωτογενή κύτταρα της Λαϊκής Εξουσίας.

Για το ζήτημα της κοινωνικοποίησης

 

Βασικό παράγοντα κέρδους για την αστική τάξη και το κεφάλαιο αποτελεί η εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης. Οχι τυχαία, σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες τα μέτρα που παίρνονται αφορούν πιο πολλές ώρες δουλειάς, πιο πολλά χρόνια δουλειάς, πιο μικρά μεροκάματα. Ετσι αποδεικνύουν και ποια είναι η βασική πηγή του κέρδους τους και από την άλλη αναδεικνύουν ότι ο παραγωγός του πλούτου είναι ο εργαζόμενος. Η δική του δύναμη αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της οικονομίας.
Η έννοια της κοινωνικοποίησης λοιπόν είναι ακριβώς η πρόταση που λέει ότι τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι θα πρέπει να τον απολαμβάνουν οι ίδιοι και όχι να τον καρπώνεται μια χούφτα ανθρώπων που πλουτίζουν εις βάρος και ενάντια στην πλειοψηφία της κοινωνίας. Θέλουμε να καταργήσουμε την ατομική ιδιοκτησία. Γιατί στη σημερινή κοινωνία η ατομική ιδιοκτησία έχει καταργηθεί για τα 9/10 των μελών της. Υπάρχει, ακριβώς γιατί δεν υπάρχει για τα 9/10. Θέλουμε να καταργήσουμε μία ιδιοκτησία, που ως αναγκαίο όρο για την ύπαρξή της προϋποθέτει την έλλειψη ιδιοκτησίας για την τεράστια πλειοψηφία της κοινωνίας. Λέγοντας ατομική ιδιοκτησία δεν εννοείται κανένας άλλος παρά το μεγάλο κεφάλαιο. Και πραγματικά αυτό πρέπει να εξαλειφθεί. Γιατί η λαϊκή εξουσία δεν αφαιρεί από κανέναν το δικαίωμα να ιδιοποιείται κοινωνικά προϊόντα, αφαιρεί μόνο τη δυνατότητα να υποτάσσει κανείς ξένη εργασία μέσω αυτής της ιδιοποίησης.

Για το ζήτημα της εθνικοποίησης

 

Η εθνικοποίηση στρατηγικών βασικών τομέων της οικονομίας (μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια κλπ) είναι βασικό κομμάτι της αντιπρότασης για άλλη εξουσία. Μπροστά στη σημερινή καπιταλιστική κρίση, οι εθνικοποιήσεις είναι όλο και πιο επίκαιρες στην αναζήτηση μέσου για να αντιπαλέψουμε τα κλεισίματα εργοστασίων και τις απολύσεις, που αυξάνονται με εξωφρενικούς ρυθμούς.
Δεν μιλάμε για εθνικοποιήσεις που έχουν σαν στόχο να ορθοποδήσουν επιχειρήσεις, αφήνοντας στην εργοδοσία το δικαίωμα των αποφάσεων. Αυτό είναι μια καθαρά αστική ή ρεφορμιστική διαδικασία. Μιλάμε για πλήρη εθνικοποίηση: δηλαδή χωρίς αποζημίωση και κάτω από εργατικό έλεγχο.
Δεν μπορούμε να περιοριστούμε στην εθνικοποίηση των βιομηχανικών τομέων. Θα πρέπει να πάμε και στην εθνικοποίηση τραπεζών. Η απαλλοτρίωση των τραπεζών δε σημαίνει σε καμία περίπτωση την απαλλοτρίωση των τραπεζικών καταθέσεων. Αντίθετα, η ενιαία κρατική τράπεζα θα είναι ικανή να δημιουργήσει πολύ πιο ευνοϊκούς όρους για τους μικρούς καταθέτες απ' ό,τι οι ιδιωτικές τράπεζες. Με τον ίδιο τρόπο, μόνο η κρατική τράπεζα (με διάφορες κλαδικές μορφές) μπορεί να εγκαθιδρύσει για τους αγρότες, τους εμπόρους και τους μικροεμπόρους συνθήκες ευνοϊκές, δηλαδή φθηνή πίστη.
Ο δημόσιος χαρακτήρας θα ισχύει σε όλες τις βασικές πτυχές της ζωής της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, όπως η Υγεία, η Παιδεία, ο Πολιτισμός, που δεν μπορεί να εκχωρούνται σε ιδιώτες.

Για το ζήτημα του εργατικού ελέγχου

 

Ο εργατικός έλεγχος πλήττει τους νόμους και τους κανόνες που έχει καθιερώσει η αστική κοινωνία και δίνει τη δυνατότητα να αποκαλύψουμε τον παρασιτικό ρόλο των βιομηχάνων και της αστικής τάξης. Γι' αυτό οι αστοί έχουν καθιερώσει διάφορα απόρρητα (εμπορικό, τραπεζικό κλπ). Βέβαια, οι καπιταλιστές -κυρίως οι μικροί και οι μεσαίοι- καμιά φορά προτείνουν οι ίδιοι να ανοίξουν τα λογιστικά τους βιβλία μπροστά στους εργάτες - συνήθως για να τους αποδείξουν την ανάγκη για χαμηλότερα μεροκάματα. Εκείνο που μας ενδιαφέρει όμως, δεν είναι η λογιστική κατάσταση των χρεοκοπημένων ή μισοχρεοκοπημένων καπιταλιστών, αλλά η λογιστική κατάσταση όλων των εκμεταλλευτών σαν σύνολο. Ο εργατικός έλεγχος είναι το πρώτο βήμα στο δρόμο για τη λαϊκή διεύθυνση της οικονομίας.

Για το ζήτημα του κεντρικού σχεδιασμού

 

Ο σχεδιασμός της εθνικής οικονομίας με βάση ενιαίο σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη όλων των κλάδων της παραγωγής, της σφαίρας των υπηρεσιών, της επιστήμης και του πολιτισμού, καθώς και τη χρησιμοποίηση των οικονομικών, υλικών και εργατικών πόρων, σύμφωνα με τους σπουδαιότερους στόχους της συγκεκριμένης περιόδου. Επίσης, ο σχεδιασμός, δίνει τη δυνατότητα να καθοριστούν οι απαραίτητες αναλογίες μεταξύ των κλάδων και στους κόλπους κάθε κλάδου, να κατανεμηθούν ορθολογιστικά οι παραγωγικές δυνάμεις και να εξασφαλιστεί υψηλή αποδοτικότητα της κοινωνικής παραγωγής.
Ο κεντρικός σχεδιασμός εξασφαλίζει τον οργανικό συνδυασμό της συγκεντρωτικής σχεδιασμένης διεύθυνσης με την ανάπτυξη στο μέγιστο δυνατό βαθμό της δημιουργικής συμμετοχής των εργαζομένων στη διεύθυνση της παραγωγής.
Ακόμα και το επονομαζόμενο οργανωμένο μονοπωλιακό κεφάλαιο στο στάδιο του ιμπεριαλισμού, επιδιώκοντας να υπερνικήσει τον αυθορμητισμό της κοινωνικής παραγωγής και τον «ελεύθερο ανταγωνισμό», εφαρμόζει την κρατική μονοπωλιακή ρύθμιση (υιοθετεί δηλαδή ένα είδος σχεδίου), η οποία μερικές φορές περιλαμβάνει όχι μόνο τους μεγάλους κλάδους της οικονομίας των επιμέρους χωρών, αλλά και κλάδους της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας.

Αγώνας - Ρήξη - Ανατροπή

 

Αυτά τα ζητήματα πρέπει να μπουν στη σημαία των αγώνων της εργατικής τάξης, δίνοντας έτσι προοπτική και στόχο για όλη την κοινωνία. Είναι γεγονός πως οι μέχρι στιγμής αγώνες έχουν αμυντικά χαρακτηριστικά (λόγω και της συμπυκνωμένης επίθεσης). Ωστόσο, υπάρχει ένας θυμός και μια αγανάκτηση που αναζητά συνολική διέξοδο. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι σήμερα και το πιο απλό θέμα συνδέεται άμεσα με την ανατροπή αυτού του συστήματος. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγωνίζεσαι για το άμεσο, αλλά η διασφάλισή του εντάσσεται αποκλειστικά και μόνο στη συνολική πάλη.
Υπάρχει το αίσθημα της αδικίας (ότι κάποιοι εξακολουθούν να πλουτίζουν) και της ατιμωρησίας (ότι αρκετοί πλούτισαν την προηγούμενη περίοδο). Η αδικία και η ατιμωρησία μόνο σε μια άλλη κοινωνία δικαίου θα ικανοποιηθούν. Σήμερα, μόνο στάχτη στα μάτια μπορεί να ρίξει το σύστημα στέλνοντας κανένα δευτεροκλασάτο στέλεχός του φυλακή, για να εκτονώσει το λαϊκό αίσθημα. Η πολιτικοποίηση των αγώνων με ξεκάθαρους στόχους πάλης και προοπτικής μπορεί και θα ανοίξει νέους δρόμους.

Βασίλης ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Συνεργαζόμενος με το ΚΚΕ και μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ