Το χρέος δημιουργεί την κρίση ή η κρίση οξύνει το χρέος;

Αναδημοσίευση απο: Cogito ergo sum
Το δίλημμα είναι γνωστό: το χρέος παράγεται ως αποτέλεσμα της κρίσης ή η κρίση συνιστά αποτέλεσμα του χρέους; 
Οι αστικές δυνάμεις (κυβέρνηση, Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης, "έγκυροι" αναλυτές κλπ) προσπαθούν να πείσουν τα λαϊκά στρώματα ότι η κρίση προήλθε από το χρέος, επομένως οφείλουμε να πάρουμε μέτρα (όσο σκληρά κι αν είναι αυτά) ώστε να τιθασσεύσουμε το χρέος για να βγούμε από την κρίση. Μάλιστα, τα κόμματα εξουσίας, στην προσπάθειά τους να "χαϊδέψουν" τα αφτιά των απλών ανθρώπων, έχουν εντοπίσει ως ρίζα του προβλήματος την διαφθορά και την σπατάλη.

 Έτσι, θέλουν να πείσουν τους "χαχόλους" ότι μπορούμε να βγούμε από την κρίση δίχνοντας αυστηρότητα απέναντι στον Βοσκόπουλο ή στον Τσοχατζόπουλο από τη μια και κλαδεύοντας μισθούς και συντάξεις από την άλλη.

Φυσικά, η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Το καπιταλιστικό σύστημα βρίσκεται σε φάση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων, γεγονός που δημιουργεί εσωτερική συστημική κρίση κι αυτή η κρίση οξύνει το χρέος. Κι αυτό είναι ένα κομβικό σημείο τόσο της μαρξικής όσο και της κεϋνσιανής ανάλυσης. Αλλά ας προσπαθήσουμε να ξεδιαλύνουμε τα όσα θεωρητικά προαναφέραμε, ρίχνοντας μια ματιά στις εξελίξεις οι οποίες παρατηρούνται σε μια οικονομία δομημένη καθαρά με καπιταλιστικό τρόπο: την Ιαπωνία. Και πρώτα-πρώτα, ας δούμε δυο στοιχεία παρμένα από την EuroStat:

(α) Από το 2000 ως το 2007, το ΑΕΠ της Ιαπωνίας αυξανόταν κάθε χρόνο ως εξής: 2000 - 2,9%, 2001 - 0,2%, 2002 - 0,3%, 2003 - 1,4%, 2004 - 2,7%, 2005 - 1,9%, 2006 - 2,0%, 2007 - 2,4%. Όμως, το 2008 σημειώθηκε σοβαρή μείωση 1,2% και το 2009 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) κατακρήμνιση κατά 5,2%.
(β) Το 2000, το κρατικό χρέος της Ιαπωνίας ανήλθε σε 106,1% του ΑΕΠ και κάθε χρόνο αυξάνεται: 2001 - 123,5%, 2002 - 137,6%, 2003 - 140,9%, 2004 - 156,7%, 2005 - 164,3%. Το 2006 υποχώρησε ελαφρά στο 161,4%, το 2007 αυξήθηκε πάλι στο 164,2% και το 2008 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) εκτινάχτηκε στο 178% του ΑΕΠ, καθιστώντας την Ιαπωνία την περισσότερο χρεωμένη χώρα στον κόσμο!

Ένα άλλο στοιχείο που αξίζει τον κόπο να δούμε είναι η πορεία του πληθωρισμού. Την περίοδο 2000-2005, η Ιαπωνία παρουσίασε αρνητικό πληθωρισμό, το 2006 θετικό 0,24%, το 2007 αμελητέο +0,06% και το 2008 ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 1,38%. Δηλαδή, κατά την συγκεκριμένη περίοδο, η Ιαπωνία αντιμετώπισε το φαινόμενο του αποπληθωρισμού.

Κι ενώ ο αρνητικός πληθωρισμός ακούγεται ως κάτι πολύ όμορφο στα αφτιά των απλών ανθρώπων, στην βάση του συνιστά αρνητική εξέλιξη για τον καπιταλισμό! Ο λόγος είναι απλός: αν φέτος οι τιμές είναι 100 και του χρόνου γίνουν 99, αυτό σημαίνει ότι το κεφάλαιο δεν μπορεί να αναπαραχθεί. Φανταστείτε έναν επιχειρηματία, ο οποίος καταβάλλει κεφάλαιο 100 ευρώ κι αυτό το κεφάλαιο, μετά από μια ετήσια περιστροφή, επιστρέφει 99 ευρώ. Εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι ο εν λόγω επιχειρηματίας θα καταγράψει ζημιά.

Τι συνέβη, λοιπόν, στην Ιαπωνία; Ο αρνητικός πληθωρισμός (ή, όπως λέγεται, αποπληθωρισμός) οδήγησε τα κεφάλαια σε αδράνεια. Επειδή, όμως, η παραγωγή γίνεται άναρχα και δίχως να λαμβάνει υπ' όψη τις ανάγκες των καταναλωτών, κοντά στα αδρανή άρχισαν να συσσωρεύονται και τα νεοπαραγόμενα κεφάλαια. Αυτή η υπερσυσσώρευση κεφαλαίων οδήγησε το σύστημα σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα την τρομακτική ύφεση κατά 5,2% του 2009.

Είναι γνωστό ότι οι κυβερνήσεις της Ιαπωνίας επιδοτούν με τεράστια ποσά τις εξαγωγικές βιομηχανίες, ώστε οι τελευταίες να πωλούν τα εμπορεύματά τους στην διεθνή αγορά σε ανταγωνιστικές τιμές. Βέβαια, όταν η χώρα αντιμετωπίζει οικονομική κρίση, για να είναι κερδοφόρες οι επιχειρήσεις στην εσωτερική αγορά, πρέπει επίσης να τις επιχορηγήσει το καπιταλιστικό κράτος. Φυσικά, κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο σε περίοδο ύφεσης (μειωμένο ΑΕΠ σημαίνει και μειωμένα κρατικά έσοδα).

Αλλάξτε τα νούμερα, αντικαταστήστε την λέξη "Ιαπωνία" με την λέξη "Ελλάδα" και θα καταλάβετε τι ακριβώς έχει συντελεστεί στον τόπο μας. Το κοινό μας γνώρισμα είναι ότι ο μεγάλος ζημιωμένος από αυτές τις εξελίξεις είναι ο -ιαπωνικός και ελληνικός- λαός, στις πλάτες του οποίου φορτώνεται το τεράστιο κρατικό χρέος. Όμως, το ζήτημα είναι ότι ένα χρέος το οποίο παράγεται από μια κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων δεν μπορεί να αποτελεί χρέος του λαού. 
Με απλά λόγια: η κρίση ΤΟΥΣ δεν μπορεί να δημιουργεί χρέος ΜΑΣ. 
Γι' αυτό και δεν μπορούμε πλέον να μασήσουμε την χιλιοπιπιλισμένη καραμέλλα που μας σερβίρουν όλοι αυτοί οι οποίοι τάχατες νοιάζονται για το μέλλον των παιδιών μας.