ΗΛΕΚΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

Η ζωή και η δράση της πηγή διδαγμάτων

Η μορφή της Ηλέκτρας Αποστόλου κατέχει μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις αγωνίστριες του λαϊκού κινήματος, στα ηρωικά μέλη του ΚΚΕ, στους πρωτοπόρους της πάλης για το σοσιαλισμό. Παράδειγμα αντοχής στις δυσκολίες, δίψας για μόρφωση και πίστης στη δύναμη του λαού, η Ηλέκτρα έζησε μια ζωή σύντομη σε διάρκεια, αλλά πλούσια ως πηγή διδαγμάτων. Με αφορμή τη συμπλήρωση 67 χρόνων από τις 26 Ιουλίου 1944, όταν το πτώμα της βρέθηκε στο δρόμο μετά από τη δολοφονία της στην Ασφάλεια, στεκόμαστε σε σημαντικά σημεία της ζωής και της δράσης της, σημεία που διδάσκουν, εμπνέουν και καθοδηγούν τη σημερινή πάλη ενάντια στο σύστημα της εκμετάλλευσης και φωτίζουν το δρόμο για τις γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.

Η Ηλέκτρα εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία της Αθήνας το 1926, σε ηλικία 14 ετών, σε μια εποχή που οι γυναίκες στο κίνημα ήταν λιγοστές και οι προκαταλήψεις σχετικά με το ρόλο τους έντονες. Η ένταξή τους στο κίνημα έπρεπε να γίνει σε αντιπαράθεση όχι μόνο με την οικογένεια, αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο, που στιγμάτιζε την ηθική μιας γυναίκας που ασχολούνταν με τα κοινά και πολύ περισσότερο με την πολιτική δράση μέσα από το ΚΚΕ.

Για πολλά χρόνια η Ηλέκτρα υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας «Νεολαία», οργάνου της ΟΚΝΕ, ενώ στα 1933-1934 πρωτοστάτησε στην ειδική δουλειά του ΚΚΕ στις γυναίκες. Συνελήφθη από τη δικτατορία του Μεταξά και μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίσθηκε το 1938 και συνελήφθη ξανά το 1939 ετοιμόγεννη. Γέννησε κρατούμενη σε ένα νοσοκομείο και 7 ημερών λεχώνα μεταφέρθηκε με το κοριτσάκι της στην εξορία, στην Ανάφη, από όπου απέδρασε τον Αύγουστο του 1942. Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ έγινε μέλος του Κεντρικού της Συμβουλίου και ανέλαβε την καθοδήγηση της οργάνωσης «Λεύθερη Νέα». Το 1943 πέρασε αποκλειστικά στη δουλειά της ΚΟΑ σαν μέλος της Επιτροπής Πόλης και υπεύθυνη για τη διαφωτιστική δουλειά.

Πρωτοπόρα δράση

Το 1928, σε ηλικία 16 χρονών, η ΟΚΝΕ Αθήνας της ανέθεσε το καθήκον της δημιουργίας Κομματικής Οργάνωσης στο εργοστάσιο υφαντουργίας του Μποδοσάκη, στο οποίο δούλευαν 1.500 εργάτριες. Η συμβολή της Ηλέκτρας στην ανάπτυξη της δουλειάς του Κόμματος στις εργαζόμενες υπήρξε υποδειγματική. Με επιμονή και εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του λαού, έγινε μέρος της καθημερινής ζωής των εργατριών, βρέθηκε κοντά στα προβλήματά τους και προσπάθησε να οργανώσει τους αγώνες τους. Η δράση της είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κομματικού πυρήνα στο εργοστάσιο με τη στρατολόγηση 20 εργατριών.

Η δράση της Ηλέκτρας για την κομματική οικοδόμηση στους χώρους δουλειάς και ειδικά ανάμεσα στις εργαζόμενες γυναίκες, η φροντίδα να γνωρίζει τα συγκεκριμένα προβλήματα των εργατριών, να γίνεται με την προσωπική της στάση παράδειγμα αγωνιστικότητας, να εμπνέει και να γεμίζει τις γυναίκες αισιοδοξία και σιγουριά για το δίκιο τους, αποτελεί και σήμερα, παρά τις διαφορετικές συνθήκες, παρακαταθήκη για τη δράση του Κόμματος και της ΚΝΕ στις εργαζόμενες μέσα στους χώρους δουλειάς, εκεί που οικοδομούνται οι δεσμοί και κρίνεται η ταξική πάλη.

Μεγάλο βάρος έδινε η Ηλέκτρα στην ιδεολογική μόρφωση, στη γνώση του μαρξισμού - λενινισμού ακόμα και μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες. Η δράση της στις φυλακές Αβέρωφ είναι ενδεικτική: Οργάνωσε μαζί με άλλες πολιτικές κρατούμενες ένα πρόγραμμα πολιτικής μορφωτικής δουλειάς, κατάφερε να βγάζει εφημερίδα, αλλά και να πραγματοποιήσει μαθήματα ανάγνωσης, αριθμητικής και μουσικής για τις κοινές κρατούμενες.

Αλύγιστη μπροστά στις δυσκολίες

Η ζωή της Ηλέκτρας αποτελεί απόδειξη της συνειδητής πίστης και αφοσίωσης στην πάλη μέσα από τις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος. Παρά το γεγονός ότι προερχόταν από εύπορη αστική οικογένεια, η ίδια επέλεξε μια ζωή γεμάτη στερήσεις και κακουχίες. Τις αντιπάλεψε όλες και στάθηκε με το κεφάλι ψηλά, φωτεινό παράδειγμα για τις συντρόφισσες και τις συναγωνίστριές της.

Η Ηλέκτρα πιάστηκε την Τρίτη 25 Ιούλη του 1944. Τη σύλληψή της ακολούθησαν απερίγραπτα βασανιστήρια. «Εγώ όταν πιάνομαι δεν νιώθω καμιά ανησυχία για την απολογία μου, γιατί μόλις περάσω εκείνα τα κατώφλια, βάζω στο νου μου πως δεν έχω πια μνήμη, δεν έχω αυτιά, δεν έχω γλώσσα. Δεν έχω ούτε μιας μέρας παρελθόν». Αυτά είχε πει κάποτε η Ηλέκτρα και τα λόγια αυτά έκανε πράξη κατά τη σύλληψή της. Από το στόμα δεν βγήκε ούτε μια λέξη. Το μισοκαμένο και παραμορφωμένο από τα βασανιστήρια νεκρό κορμί της βρέθηκε το πρωί της 26ης του Ιούλη πεταμένο στο δρόμο.

Και με την προσωπική της ζωή η Ηλέκτρα απέδειξε πως τα ιδανικά της πάλης και του αγώνα δεν αφορούν μόνο τη δημόσια δράση, αλλά κάθε πλευρά της ζωής των κομμουνιστών και των κομμουνιστριών. Εκανε μεγάλες προσπάθειες να αποτρέψει το σύζυγό της να υπογράψει δήλωση: «Πρόσεξε, Γιάννη, θυμάσαι πάνω σε τι ορκιστήκαμε να βασίσουμε το δεσμό μας. Πρόσεξε πολύ. Εγώ ποτέ δεν θα πατήσω τον όρκο μου», του έγραφε χαρακτηριστικά. Οταν αυτός λύγισε και υπέγραψε, δεν δίστασε, από την Ανάφη όπου βρισκόταν εξόριστη, να του ανακοινώσει πως μετά την πράξη του αυτή οι δρόμοι τους αναγκαστικά θα χώριζαν. Ακόμα και η μεγάλη αγάπη που έτρεφε η Ηλέκτρα για την κόρη της δεν τη λύγισε μπροστά στο θάνατο, καθώς έβλεπε σε σύνδεση και όχι σε αντιπαράθεση το συμφέρον του δικού της παιδιού με τον αγώνα της για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, με την πάλη για το δίκιο όλων των παιδιών του λαού.

Η ζωή και η δράση της Ηλέκτρας Αποστόλου αποτελεί παράδειγμα και παρακαταθήκη και στις σημερινές συνθήκες που η εργοδοτική τρομοκρατία εντείνεται, το λαϊκό εισόδημα συρρικνώνεται, η ανεργία φουντώνει, ο ταξικός αντίπαλος καλλιεργεί τη μοιρολατρία και διακηρύσσει σε όλους τους τόνους πως άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Ο ηρωισμός της Ηλέκτρας στέκει και σήμερα φάρος για τις γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, τις καλεί να ξεπεράσουν να πολλαπλά εμπόδια και να πάρουν θέση στο κίνημα, να προσεγγίσουν την πολιτική πρόταση και τη δράση του ΚΚΕ, να παλέψουν για όλα όσα δικαιούνται και σήμερα ο καπιταλισμός τούς στερεί.

Ευτυχία ΧΑΪΝΤΟΥΤΗ