Βαθαίνει η καπιταλιστική κρίση...

Παρά τη συμφωνία των ηγετών της ΕΕ που ανήκουν στην Ευρωζώνη, στις 21 Ιούλη, είναι πλέον φανερή η δυσκολία των κρατών - μελών της ΕΕ και των διαφόρων τμημάτων του μεγάλου κεφαλαίου να καταλήξουν σε ένα στέρεο μεσοπρόθεσμο συμβιβασμό σχετικά με την οικονομική διαχείριση στην Ευρωζώνη. 

Αποκαλύπτεται ότι ο συμβιβασμός για την υποτιθέμενη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και τη δημιουργία του μηχανισμού στήριξης 
(που πρόκειται για στήριξη του ελληνικού κεφαλαίου) ήταν όχι μόνο προσωρινός αλλά ιδιαίτερα εύθραυστος.

Η ανησυχία των εκπροσώπων του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, των κονκλάβιων της ΕΕ εντείνεται από το ζήτημα που προέκυψε με την αύξηση του κόστους δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας, γεγονός που επηρεάζει γενικότερα τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη και παγκόσμια. 

Τα απόλυτα μεγέθη του δημόσιου χρέους της Ισπανίας και της Ιταλίας είναι πολύ μεγαλύτερα απ' της Ελλάδας και γι' αυτό άλλωστε υπήρξε διευκρίνιση στη Σύνοδο της Ευρωζώνης, ότι η απόφαση για την ελεγχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας είναι «λύση έκτακτου και μοναδικού χαρακτήρα». Ομως, αυτό το δεδομένο ήδη κλυδωνίζεται.

Στην πραγματικότητα το ζήτημα είναι πολύ βαθύτερο. Οι πολιτικές ηγεσίες της ΕΕ γνωρίζουν ότι η διόγκωση του δημόσιου χρέους κάθε κράτους αποτελεί μια εκδήλωση των συνεπειών του ανταγωνισμού και της ανισόμετρης ανάπτυξης μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ, που οξύνθηκαν παραπέρα μετά τη δημιουργία της Ευρωζώνης, είναι εκδήλωση της ίδιας, βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης που γενικεύεται. Η καπιταλιστική κρίση θέτει σε δοκιμασία το ευρώ, που ήταν έτσι και αλλιώς προϊόν μιας τεχνητής συγκόλλησης οικονομιών καπιταλιστικών κρατών με διαφορετικό επίπεδο παραγωγικότητας, βιομηχανικής παραγωγής και ανταγωνιστικότητας.

Τριγμοί στην Ευρωζώνη

Ιδιαίτερα υπό το βάρος των πιέσεων σε Ιταλία και Ισπανία από τις λεγόμενες αγορές (δηλαδή, τα μαγαζιά του ίδιου του κεφαλαίου) την περασμένη Τετάρτη ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μπαρόζο, κάλεσε τις χώρες της Ευρωζώνης, με επιστολή στους ηγέτες της, «να επισπεύσουν την εφαρμογή των αποφάσεων της Συνόδου του Ιουλίου, προτού η κρίση χρέους χτυπήσει τον πυρήνα της Ευρωζώνης». Τόνισε επίσης ότι «οι χώρες - μέλη της Ευρωζώνης πρέπει να επισπεύσουν τις πρόσφατα συμφωνηθείσες αλλαγές στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι οποίες τους παρέχουν τα κατάλληλα εργαλεία, όπως η δυνατότητα αγοράς κρατικών ομολόγων, και να εξετάσουν την άμεση επαναξιολόγηση όλων των στοιχείων που συνδέονται με τα ταμεία διάσωσης της Ευρωζώνης».

Πυρήνας ωστόσο των οδηγιών του Μπαρόζο ήταν ότι πρέπει απαρέγκλιτα να εφαρμοστούν παντού τα «προγράμματα δημοσιονομικής εξυγίανσης». Δηλαδή, να προχωρήσουν παντού τα αντιλαϊκά μέτρα, με τα μνημόνια (σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία) αλλά και χωρίς τυπικά μνημόνια σε όλες τις άλλες χώρες. Στόχος φυσικά είναι να βγουν οι αστικές τάξεις της κάθε χώρας με όσο το δυνατό μικρότερες απώλειες από την κρίση. Αυτή άλλωστε είναι η στρατηγική συμφωνία των αστικών τάξεων. Στόχος κοινός του κεφαλαίου είναι να κάνει ακόμα πιο φτηνή την εργατική δύναμη ώστε από νέα αφετηρία να ξεκινήσει την περίοδο της ανάκαμψης, με καλύτερους όρους για την κερδοφορία του.

Στην έκκληση Μπαρόζο έσπευσε να απαντήσει ο Ελληνας πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, δηλώνοντας ότι η κυβέρνησή του είναι αποφασισμένη για την απαρέγκλιτη εφαρμογή των άγριων μέτρων του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος. Ωστόσο, εξέφρασε και την «πρεμούρα» της ελληνικής αστικής τάξης για την ενεργοποίηση του «πακέτου στήριξης» της ΕΕ για την «ελληνική οικονομία», ώστε να διασφαλιστεί η ρευστότητα προς το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τους μονοπωλιακούς ομίλους.

Ο Γ. Παπανδρέου, αναφερόμενος στις εξελίξεις σε Ιταλία και Ισπανία, υποστήριξε ότι «αντανακλούν κατά κύριο λόγο έναν αυξανόμενο σκεπτικισμό σε ό,τι αφορά τη συστημική ικανότητα της ζώνης του ευρώ να αντιμετωπίσει τη συνεχιζόμενη κρίση». Ζήτησε, γι' αυτό που ονομάζουν «κρίση χρέους», να υπάρξει «θεσμική αναβάθμιση, έτσι ώστε να είμαστε πάντα μπροστά από τις εξελίξεις και όχι πίσω από αυτές». Χωρίς να το πει ανοιχτά, έφερε ουσιαστικά την πρόταση που δήθεν θα βγάλει από τα αδιέξοδα, της έκδοσης ευρωομολόγων. Βέβαια, το ευρωομόλογο και αν ακόμη επιλεγεί (παρότι υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις από τη Γερμανία) θα προστατεύσει τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας και δεν έχει καμία σχέση με λύσεις υπέρ του λαού.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν - Κλοντ Τρισέ, που έσπευσε να δηλώσει ότι θα «διοχετευτούν κεφάλαια για την ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος».

Την Παρασκευή τη σκυτάλη πήρε ο Ολι Ρεν, επίτροπος της ΕΕ για τις οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις, που σημείωσε με έμφαση ότι «δεν πρέπει να υποτιμάται η πολιτική βούληση της Ευρώπης να υπερασπιστεί το ευρώ» και εκτίμησε ότι η Ιταλία και η Ισπανία δεν πρόκειται να ζητήσουν να υπαχθούν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό δανεισμού, επισημαίνοντας ότι «τα "βασικά" στοιχεία των οικονομιών τους δεν δικαιολογούν κάτι τέτοιο».

Ο Ευρωπαίος επίτροπος κάλεσε τις χρηματαγορές να επιδείξουν «υπομονή», τονίζοντας ότι τα μέτρα για την αποφυγή της μετάδοσης της κρίσης χρέους θα είναι οριστικοποιημένα στις αρχές του Σεπτέμβρη.

Ο Ο. Ρεν τόνισε επίσης - ουσιαστικά ομολογώντας το βάθεμα της παγκόσμιας κρίσης - ότι «η σημερινή κρίση δεν αφορά μόνο την Ευρώπη, αλλά έχει (παγκόσμια) διάσταση και παγκόσμιες συνέπειες. Γι' αυτό λοιπόν πρέπει να αναζητηθεί μια λύση παγκόσμιας κλίμακας και ο διεθνής συντονισμός μέσω του G7 και του G20 είναι κεφαλαιώδης».

Οπως φαίνεται, και ανακοινώθηκε από τον Ιταλό πρωθυπουργό, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, τις επόμενες μέρες πρόκειται να συναντηθούν οι υπουργοί Οικονομικών του G7 (των πιο ισχυρών καπιταλιστικών χωρών) για να συζητήσουν για την κρίση.

Στο πλαίσιο του σκληρού ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού που κλιμακώνεται, παρεμβάσεις έκαναν η Κίνα και η Ιαπωνία για «την αντιμετώπιση της αυξανόμενης αναταραχής στις διεθνείς αγορές», που θορυβήθηκαν από την πτώση που σημειώνεται στα χρηματιστήρια από τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη αλλά και στις ΗΠΑ, όπου το δημόσιο χρέος έχει φτάσει στο 100% του ΑΕΠ. Φυσικά οι εκκλήσεις που γίνονται από τις χώρες αυτές και από τη Ρωσία, τη Βραζιλία και άλλες ανερχόμενες καπιταλιστικές δυνάμεις περί «εξορθολογισμού της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης» έχουν τόση αξία όσο και οι διάφορες θεωρίες αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων περί «εξανθρωπισμού του καπιταλισμού».

Υποβάθμιση και των ΗΠΑ...

Την αξιολόγηση ΑΑA αναφορικά με το ομοσπονδιακό χρέος της χώρας έχασαν χτες για για πρώτη φορά στην ιστορία τους οι ΗΠΑ, έπειτα από υποβάθμιση του οίκου «Standard & Poor's» («Στάνταρ εντ Πουρς») που το κατέβασε στη βαθμίδα AA+, επικαλούμενος «προβλήματα χρέους, ελλείμματος και πολιτικούς κινδύνους», αφήνοντας παράλληλα αιχμές για νέα υποβάθμιση τους επόμενους 12 μήνες...

Εκπρόσωπος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ ισχυρίστηκε ότι η απόφαση του οίκου αξιολόγησης «δεν θα επηρεάσει σε τίποτε» τις ενέργειές της σχετικά με τις αγορές και τις πωλήσεις κρατικών ομολόγων.

Αν κάτι αποδεικνύουν όλες αυτές οι ραγδαίες εξελίξεις είναι ότι όλες οι μορφές διαχείρισης του συστήματος έχουν δείξει τα αδιέξοδά τους. Ο ελληνικός λαός και οι λαοί όλου του κόσμου δεν πρέπει να εγκλωβιστούν στις υπαρκτές αντιθέσεις και τις αναδιατάξεις συμμαχιών μεταξύ τμημάτων της άρχουσας τάξης και ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σχετικά με τον επιμερισμό των βαρών της κρίσης. Οσο πέφτουν σε αυτή την παγίδα θα είναι χαμένοι, είτε σε περίοδο καπιταλιστικής κρίσης είτε ανάπτυξης. Η μόνη επιλογή που έχουν είναι να παλέψουν για να απαλλαγούν από το ζυγό των μονοπωλίων, να διεκδικήσουν τη δική τους εξουσία, που θα οργανώσει την οικονομία για τις δικές τους ανάγκες. Η συμπόρευση με το ΚΚΕ για το δικό μας λαό, για πάλη με σκοπό την αποδέσμευση από την ΕΕ, με λαϊκή εξουσία, αποκτά επείγουσα προτεραιότητα.

Δημήτρης ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ