Εντεκα προτάσεις καλοκαιρινής αυτομόρφωσης...

Στις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, το μαρξιστικό - λενινιστικό βιβλίο, καθώς και η καλή λογοτεχνία είναι ένα εργαλείο για την κατανόηση του ιστορικά ξεπερασμένου καπιταλισμού που γεννά παρασιτισμό και σάπισμα. 
Η μελέτη των νομοτελειών της ταξικής πάλης αποτελεί ένα όπλο για την προετοιμασία των κομμουνιστών και των πιο πρωτοπόρων εργαζομένων για την επιθετική προβολή της κομμουνιστικής προοπτικής.

Από εκατοντάδες τίτλους, που έχει εκδώσει η «Σύγχρονη Εποχή», επιλέξαμε 11 από την πρόσφατη, αλλά και παλιότερη παραγωγή, που το θέμα τους συνδέεται με την επίκαιρη ιδεολογική και πολιτική διαπάλη, αλλά και γενικότερα συμβάλλει στην πολύπλευρη διαμόρφωση της ταξικής επαναστατικής συνείδησης.

***

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ

Κείμενα για την Οικονομία και την Πολιτική

Περιέχει κείμενα που γράφτηκαν από το 1842 έως το 1894, τα περισσότερα των οποίων κυκλοφορούν για πρώτη φορά στα ελληνικά. Αποτελούν μια οικονομική και ιστορική επισκόπηση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, μελετούν τις κρίσεις υπερπαραγωγής της εποχής τους, την άναρχη καπιταλιστική ανάπτυξη, ζητήματα της αστικής διαπάλης μεταξύ προστατευτισμού και ελεύθερου εμπορίου. Ζητήματα που είναι άκρως επίκαιρα στη σύγχρονη διαπάλη με την αστική ιδεολογία και τον οπορτουνισμό.

***

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ

«Η εξέλιξη του σοσιαλισμού από ουτοπία σε επιστήμη»

Αποτελεί μια σύντομη μελέτη εκλαΐκευσης του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού, της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας και νομοτελειών της ταξικής πάλης. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει την ανάπτυξη της επιστημονικής θεωρίας της εργατικής τάξης σε αντιπαράθεση με τις μικροαστικές και ουτοπιστικές σοσιαλιστικές θεωρίες. Το έργο είναι από εκείνα που βοηθάνε στο ξεκίνημα της επαφής και μελέτης της επαναστατικής θεωρίας.

**

*

ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ

«Μισθωτή Εργασία και Κεφάλαιο»

Αυτή η μικρής έκτασης μπροσούρα αποκαλύπτει το μηχανισμό της εκμετάλλευσης της μισθωτής εργασίας από το κεφάλαιο, πως δεν είναι μια «κλοπή» - μια αδικία που θα μπορούσε να αρθεί στα πλαίσια του καπιταλισμού. Αναδεικνύεται η ανάγκη ανειρήνευτης ταξικής πάλης για την ανατροπή του καπιταλισμού, των καπιταλιστικών σχέσεων που είναι η πηγή της εκμετάλλευσης.

***

ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ

«Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας»

Ο Μαρξ σε αυτή την εργασία μελετάει δύο θεμελιώδη ζητήματα: το Εμπόρευμα και το Χρήμα. Ο πρόλογος του έργου αποτελεί μια σύντομη και περιεκτική παράθεση των θέσεων του ιστορικού υλισμού.

***

Ι. Β. ΣΤΑΛΙΝ

Απαντα, Τόμος 12

Περιέχει έργα των παραμονών του ξεσπάσματος της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης του 1929 και αμέσως μετά την κρίση, που αποτέλεσε εκδήλωση των αντιθέσεων του καπιταλισμού. Την ίδια περίοδο, η Σοβιετική Ενωση ξεκινούσε την υλοποίηση του πρώτου πεντάχρονου πλάνου που επέφερε κατακόρυφη ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής και σάρωμα των καπιταλιστικών σχέσεων στην αγροτική παραγωγή. Αναδεικνύεται πώς η εργατική επαναστατική εξουσία μπορεί να ξεπεράσει την κληρονομημένη καπιταλιστική καθυστέρηση. Ταυτόχρονα, στα έργα της περιόδου αποτυπώνονται ζητήματα διαπάλης στο Κόμμα των μπολσεβίκων μεταξύ της ηγεσίας και της δεξιάς φράξιας του Μπουχάριν. Αντίστοιχη διαπάλη εκφράστηκε και στην ΚΔ σε ζητήματα στρατηγικής. Αρκετά από αυτά ο αναγνώστης μπορεί να τα βρει και στο έργο «Η δεξιά παρέκκλιση στο ΚΚ(μπ) της ΕΣΣΔ» που περιέχεται στο 12ο τόμο των Απάντων Στάλιν, αλλά κυκλοφορεί και σε αυτοτελή μπροσούρα.

***

Η Κομμουνιστική Διεθνής. Θέσεις και αποφάσεις του Β΄ Συνεδρίου

Το Β΄ Συνέδριο της ΚΔ έγινε το καλοκαίρι του 1920, στις εργασίες του ήταν καθοριστική η συμβολή του Λένιν, οι εισηγήσεις του οποίου έγιναν αποφάσεις του συνεδρίου. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι 21 όροι για την εισδοχή των κομμάτων στην ΚΔ, που έχουν διαχρονική σημασία και αποτυπώνουν νομοτέλειες της λειτουργίας και της πάλης του Κομμουνιστικού Κόμματος ως επαναστατικής πολιτικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης. Διαχρονικής σημασίας είναι θέσεις όπως αυτές που αφορούν τη συμμετοχή των κομμουνιστών στο Κοινοβούλιο.

***

ΒΣΕΒΟΛΟΝΤ ΚΟΤΣΕΤΟΦ

Οι Ζουρμπίν

Στο ερώτημα πώς γίνεται οι εργάτες να δουλεύουν χωρίς αφεντικά, οι «Ζουρμπίν» δίνουν συντριπτική απάντηση. Το έργο πρωτοκυκλοφόρησε το 1952 και διαδραματίζεται σε εκείνη την περίοδο. Ζουρμπίν είναι το επίθετο μιας εργατικής οικογένειας στα ναυπηγεία Λάντα. Αναφέρεται στην ανάγκη γρήγορου τεχνικού επανεξοπλισμού της παραγωγής και την ενίσχυση του κεντρικού σχεδιασμού, δείχνει τη δύναμη της κομμουνιστικής συνείδησης προς την κοινωνική ιδιοκτησία και τη στάση στην εργασία, τη δύναμη της σοσιαλιστικής άμιλλας, τα πλεονεκτήματα του κεντρικού σχεδιασμού. Οι τρεις γενιές της εργατικής οικογένειας Ζουρμπίν μέσα από τη διαδρομή τους αποτυπώνουν την πορεία της εργατικής τάξης από την προεπαναστατική Ρωσία έως την αρχή της δεκαετίας του 1950, παράλληλα δείχνουν τη δύναμη της εργατικής τάξης στο χτίσιμο της δικής της κοινωνίας έχοντας τσακίσει τους εκμεταλλευτές της. Το έργο του Β. Κοτσέτοφ αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, δίχως να χαρίζεται σε ελλείψεις και προβλήματα αποτυπώνει την πάλη για την αντιμετώπισή τους.

***

ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΜΠΕΚ

Η δημοσιά του Βολοκολάμσκ

Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος, ακριβώς πριν 70 χρόνια, καλοκαίρι 1941, εκδηλώθηκε η γερμανική επίθεση ενάντια στην ΕΣΣΔ, η διείσδυση στο έδαφος της ΕΣΣΔ με στόχο την κατάληψη της Μόσχας το Νοέμβρη 1941 δεν πέτυχε. Το Βολοκολάμσκ απέχει 129 χιλιόμετρα από τη Μόσχα και συνδέεται μαζί της με αυτοκινητόδρομο. Το έργο του Μπεκ αναφέρεται στην τιτάνια μάχη για την υπεράσπιση της πρωτεύουσας του σοσιαλιστικού κράτους.

***

ΕΜΙΛ ΖΟΛΑ

Το χρήμα

Σήμερα στις συνθήκες της κρίσης σκόπιμα καλλιεργείται ότι μια σειρά φαινόμενα, π.χ. χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, οικονομικά «σκάνδαλα», σαπίλα της αστικής τάξης, παρασιτισμός κ.ά. είναι περιστασιακά, πως προκαλούνται από λαθεμένους χειρισμούς και άλλες τέτοιες απόψεις που εξυπηρετούν την απενοχοποίηση του καπιταλιστικού συστήματος για τις κρίσεις, τη μαζική ανεργία, την εξαθλίωση. Το έργο κυκλοφόρησε το 1891 στην περίοδο που μόλις συντελούνταν το πέρασμα του καπιταλισμού στο μονοπωλιακό του στάδιο. Στην αφήγηση του έργου, ο αναγνώστης θα συναντήσει όλα τα φαινόμενα του καπιταλισμού που του παρουσιάζονται σήμερα ως νέα. Αποδεικνύεται περίτρανα πόσο παλιά είναι, όσο και ο καπιταλισμός. Παρόλο που ο Ζολά δεν έφτασε στο συμπέρασμα σχετικά με την αναγκαιότητα επαναστατικής ανατροπής του καπιταλισμού, το έργο του συμβάλλει στο συμπέρασμα πως ο καπιταλισμός δεν επιδιορθώνεται, δεν εξανθρωπίζεται, παρά αναπαράγει σε μεγαλύτερη έκταση και οξύτητα τις εσωτερικές του αντιφάσεις, όπως αποδεικνύεται σε σύγκριση με γεγονότα που αποτυπώνει έργο γραμμένο πριν από 110 χρόνια.

***

ΑΠΤΟΝ ΣΙΝΚΛΕΡ

Ο βασιλιάς άνθρακας

Ο συγγραφέας της «Ζούγκλας» και του «Πετρέλαιο» (θα χυθεί αίμα στην κινηματογραφική του εκδοχή), μέσα από το βασιλιά άνθρακα, μας μεταφέρει τη σκληρή ζωή των ανθρακωρύχων στις ΗΠΑ των αρχών του περασμένου αιώνα, αλλά και την άγρια καταστολή των απεργιών τους από το κράτος και τους μηχανισμούς των εταιρειών, όπως στο 1913 στο Λάντλοου του Κολοράντο.

***

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Ποιήματα

Τα ποιήματα της συλλογής, γραμμένα από το 1920 έως και λίγο μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, αντανακλούν τις αντιθέσεις του καπιταλισμού και την πάλη της εργατικής τάξης, σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και πολέμου σκληρών ταξικών αναμετρήσεων και διώξεων. Με διαλεκτικό ταξικό κριτήριο, ο Μπρεχτ αναδεικνύει τα ριζικά αντίθετα συμφέροντα ανάμεσα στους εργάτες και το κεφάλαιο: «Των κυρίων σας η ήττα. Δεν είναι ήττα δικιά σας», λένε τα λόγια της προλετάριας μάνας στους γιους της που στέλνονται στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Σε όλο το έργο αναδεικνύεται η ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης, δεν πραγματεύεται απλώς τα δεινά του καπιταλισμού για να κάνει έκκληση για τον καλλωπισμό του, μα για την ανατροπή του: «Μη σπαταλάς σκέψεις γι' αυτό που δεν μπορεί ν' αλλάξει».

Ιδεολογική Επιτροπή

της ΚΕ του ΚΚΕ