Χρήσιμοι ορισμοί για την κατανόηση των εξελίξεων στην περιοχή.
Χρήσιμο είναι για την κατανόηση του όλου θέματος της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την ανοιχτή Μεσόγειο, να επισημανθούν ορισμένα βασικά στοιχεία του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και της γεωγραφίας της περιοχής.
Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), σύμφωνα με την εν ισχύι Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, γεωγραφικά ταυτίζεται με την υφαλοκρηπίδα, με τη διαφορά ότι η υφαλοκρηπίδα αφορά στην εκμετάλλευση του βυθού και του υπεδάφους του, ενώ η ΑΟΖ καλύπτει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες, που μπορούν να αναπτυχθούν στα υπερκείμενα ύδατα. Δηλαδή η ΑΟΖ, ως νομικό δικαίωμα ενός κράτους, είναι ευρύτερο της υφαλοκρηπίδας, αλλά γεωγραφικά επικαλύπτονται.
Με βάση την ισχύουσα σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, που η Ελλάδα την επικύρωσε το 1994, η παράκτια χώρα έχει το δικαίωμα να ορίσει ως ΑΟΖ, μια ζώνη πλάτους μέχρι 200 ν. μίλια από τις ακτές της, με την προϋπόθεση ότι δε θα συναντάει την ΑΟΖ της απέναντι χώρας, οπότε το όριο μπαίνει από τη μέση απόσταση.
Ηδη, πολλά παράκτια κράτη έχουν ορίσει την ΑΟΖ, ανάμεσά τους η ΗΠΑ (όρισε το 1983 ζώνη 200 μιλίων) και η Τουρκία, η οποία αν και δεν έχει προσχωρήσει στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει οριοθετήσει τη δική της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα, με βάση τη μέση απόσταση από τις ακτές της Ρωσίας, της Ουκρανίας κ.λπ. Δεν έχει κάνει το ίδιο όμως και στις νότιες ακτές της στη Μεσόγειο, γιατί, αν εφάρμοζε την ίδια αρχή, θα έπρεπε να αποδεχθεί την ΑΟΖ του Καστελόριζου και της Κύπρου, που κλείνουν την τουρκική ΑΟΖ προς τη Μεσόγειο.
Σημειώνεται ότι τα νησιά - εκτός από τους βράχους που δεν έχουν οικονομική ζωή - με βάση το ισχύον Δίκαιο της Θάλασσας, έχουν το ίδιο δικαίωμα σε ΑΟΖ όπως οι ηπειρωτικές περιοχές, πράγμα που σημαίνει ότι στο Αιγαίο η ελληνική ΑΟΖ - υφαλοκρηπίδα σχεδόν ταυτίζεται με την αρμοδιότητα ελέγχου των πτήσεων, το γνωστό ως FIR. Λόγω της γεωγραφίας του Αιγαίου, της διάταξης των ελληνικών νησιών απέναντι στα μικρασιατικά παράλια, το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου αποτελεί ελληνική ΑΟΖ.
Σε γενικές γραμμές, η ΑΟΖ και το FIR σχεδόν ταυτίζονται ως προς τα γεωγραφικά τους όρια, με τη διαφορά ότι η ΑΟΖ συνιστά κυριαρχικό και κατά συνέπεια αποκλειστικό δικαίωμα του παράκτιου κράτους στο θαλάσσιο χώρο των διεθνών υδάτων, ενώ το FIR συνιστά αποκλειστική αρμοδιότητα ελέγχου και ασφάλειας των πτήσεων στον εναέριο χώρο που είναι πάνω από τα διεθνή ύδατα, η οποία ανατίθεται από το διεθνή οργανισμό αεροπλοΐας (ICAO).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου