Πλημμύρες: Στο ίδιο έργο, αλλά όχι θεατές

Στη Ρόδο 100 είναι τα μπαζωμένα ρέματα. Στην Αττική 850 χιλιόμετρα ρέματα είναι μπαζωμένα, 70 από τα 700 ρέματα που προϋπήρχαν στην Αττική δεν μπορούν πια ούτε να εντοπιστούν. Τα ανοιχτά ρέματα έχουν μειωθεί από το 1945 κατά 66% (από 1.280 χιλιόμετρα σε 434 χιλιόμετρα). Τετραπλασιάστηκαν οι ποσότητες νερού που πρέπει να διοχετευτούν στους τελικούς αποδέκτες. Το 80% του νερού της βροχής πήγαινε παλιότερα στο έδαφος και το 20% στη θάλασσα, τώρα τα ποσοστά αυτά έχουν αντιστραφεί. Παράλληλα, έχει τριπλασιαστεί η ταχύτητα απορροής των νερών, αφού η μέση τιμή του συντελεστή απορροής κυμαίνεται μεταξύ 0,25 και 0,30 για εξωαστικές περιοχές, ενώ φτάνει από 0,90 έως 0,95 στις πυκνά δομημένες περιοχές.

Στην Ανατολική Αττική, που διαθέτει το 70% των ρεμάτων της Αττικής, η συνεχιζόμενη τσιμεντοποίηση στις παραρεμάτιες περιοχές είναι τέτοια, που στις δύο από τις μεγαλύτερες σε έκταση λεκάνες απορροής της (ρέμα Ραφήνας και Ραπεντώσας), η δασική βλάστηση μειώθηκε από το 40% και 60% τη δεκαετία 1960, στο 4% και 10% αντίστοιχα σήμερα.

Αυτά είναι κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν το σκηνοθέτη του επαναλαμβανόμενου σχεδόν κάθε χρόνο έργου θανάτων και καταστροφής.

Οι πρόσφατες πλημμύρες ανέδειξαν ξανά την ανύπαρκτη αντιπλημμυρική προστασία των πόλεων και των αγροτικών εκτάσεων, τις μεγάλες ελλείψεις σε κρίσιμες υποδομές και μηχανισμούς παροχής βοήθειας, την καταστροφή δασών, την άναρχη δόμηση, την καταπάτηση και το κλείσιμο ρεμάτων.

Καταδεικνύουν πόσο επικίνδυνη για τη ζωή και την περιουσία του λαού είναι η πολιτική των αστικών κυβερνήσεων και συγκυβερνήσεων, που προωθούν την εμπορευματοποίηση της γης και τη χρήση της, την κατασκευή έργων υποδομής, με γνώμονα την κερδοφορία των μεγάλων κατασκευαστών και επιχειρηματικών ομίλων και όχι τις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας. Ποτάμια, θάλασσες, χείμαρροι, που αποτελούν τη φυσική απόληξη των νερών στη θάλασσα, χτίζονται.

Η Ελλάδα, στη ζέστη ασφυκτιά, στις πυρκαγιές καίγεται, στο χιόνι παραλύει, στο σεισμό καταστρέφεται, σκοτώνεται και στη βροχή πνίγεται. Είναι «ανοχύρωτη πόλη», όχι γιατί «φταίει το ζαβό το ριζικό μας!». Η κατάσταση αυτή δεν οφείλεται στα όποια ακραία καιρικά φαινόμενα, για τα οποία έπρεπε να υπήρχε πρόβλεψη αντιμετώπισης και όχι να αποτελούν άλλοθι. Είναι αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόζουν διαχρονικά οι κυβερνήσεις. Είναι το φυσικό επακόλουθο μιας πολιτικής που υποτάσσει τη ζωή, το συλλογικό συμφέρον των εργαζομένων στους νόμους του κέρδους.

Η πολιτική αυτή:

• Προώθησε και προωθεί την αλόγιστη επέκταση των πόλεων στο πλαίσιο της εμπορευματοποίησης της γης, με τελικούς ωφελημένους τους ομίλους, χωρίς την εξασφάλιση των αναγκαίων έργων υποδομής.
• Επέτρεψε την καταπάτηση των όποιων ελεύθερων δημόσιων χώρων στα μεγάλα αστικά κέντρα από μεγαλοεπιχειρηματίες ή την παραχώρηση σ' αυτούς για να εκτελέσουν χρυσοφόρες επενδύσεις. Αντί για την προστασία τους, προχωρεί στην τσιμεντοποίησή τους και σχεδιάζει κτίσιμο σ' αυτούς ολόκληρων πόλεων.
• Νομιμοποιεί συνεχώς την αυθαίρετη δόμηση.
• Ψηφίζει δασοκτόνα νομοσχέδια, που οπλίζουν τα χέρια των εμπρηστών, καταστρέφοντας τα δάση, γεγονός που εντείνει τα πλημμυρικά φαινόμενα.
• Εξαιρεί από τις αναδασώσεις τεράστιες καμένες περιοχές. Δάση προσφέρονται για εκμετάλλευση στο κεφάλαιο.
• Χαρίζει τεράστια ποσά στο μεγάλο κεφάλαιο, που σπαταλιούνται σε έργα βιτρίνας και όχι σε προτεραιότητες που επιβάλλουν οι λαϊκές ανάγκες.
• Υλοποιεί χρηματοδοτικά ευρωενωσιακά πακέτα, αποκλείει έργα για αντιπλημμυρική και αντισεισμική προστασία.

Το ζήτημα της αντιπλημμυρικής προστασίας πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο μιας πολιτικής ολοκληρωμένης διαχείρισης των νερών.

 Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται:

• Μακρόχρονος σχεδιασμός, που περιλαμβάνει μέτρα για δασοκαλύψεις, απαγορεύσεις -όπου συνιστάται- επεκτάσεων πόλεων, ορθολογικές χρήσεις γης, απελευθέρωση κρίσιμων παραρεμάτιων περιοχών και διάνοιξη ρεμάτων, φράγματα ανάσχεσης πλημμυρικών απορροών ή/και κατακράτησης φερτών υλών, τοπικά έργα διευθέτησης και, όπου είναι απαραίτητο, εκτροπής της ροής προς ασφαλέστερους αποδέκτες ακόμη και με την επαναφορά υδατορεμάτων στη φυσική τους κατάσταση αν αυτό εκτιμηθεί.
• Έρευνα, πρόληψη, προστασία στη χρήση και στην ορθολογική αξιοποίηση των υδάτινων πόρων συνολικά και κατά υδατικό διαμέρισμα και τις λεκάνες απορροής των υδατορεμάτων, χειμάρρων και ποταμών μέχρι την εκβολή τους.
• Δεσμευτικό ιεραρχημένο χρονοδιάγραμμα κατασκευής των αντίστοιχων έργων, με επικαιροποιημένα υδρολογικά στοιχεία.
• Προστασία και ανόρθωση των δασικών οικοσυστημάτων τα οποία προστατεύουν τα εδάφη και εμπλουτίζουν τον υδροφόρο ορίζοντα, δημιουργία μικρών ανασχετικών φραγμάτων στους χειμάρρους, τον καθαρισμό του σύνολου των δικτύων ομβρίων υδάτων και των υπογείων περιοχών των ρεμάτων.
• Δέσμευση των απαιτούμενων αντίστοιχων κονδυλίων με σαφή καταγραφή τους στους προϋπολογισμούς του κράτους.
• Δημιουργία ενιαίου κρατικού φορέα, που θα έχει τη συνολική ευθύνη για τη λήψη, την υλοποίηση και τον έλεγχο τήρησης των επιβαλλόμενων μέτρων, των έργων διευθέτησης και αντιπλημμυρικής προστασίας.

Άμεσα η κυβέρνηση

• Να αποζημιώσει για το σύνολο της καταστροφής. Για τις ζημιές που προέκυψαν σε κατοικίες, νοικοκυριά, κτήματα, καταστήματα και να παγώσει την πληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων των πληγέντων.
• Να αποκαταστήσει τους πληγέντες, τις υποδομές που έπαθαν ζημιές, την αγροτική κλπ. παραγωγή.
• Να σχεδιάσει και να χρηματοδοτήσει συνολικές μελέτες και έργα αντιπλημμυρικής προστασίας.
• Να εξασφαλίσει έκτακτη χρηματοδότηση και βραχυπρόθεσμα έργα, παρεμβάσεις που θα περιορίζουν τουλάχιστον τις επιπτώσεις από αντίστοιχα φαινόμενα, την ολοκλήρωση των δικτύων ομβρίων, τη συντήρηση και το μόνιμο καθαρισμό τους από φερτά υλικά.
• Να εξασφαλίσει την προστασία κάθε ελεύθερου χώρου,τη μείωση των αδιαπέρατων επιφανειών.
• Ειδικά μέτρα για τις καταλήψεις της κοίτης χειμάρρων, τις παράνομες συνδέσεις, τον καθαρισμό των χειμάρρων.

Η εργατική τάξη, οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα πρέπει να θέσουν στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεών τους το ζήτημα των κρίσιμων υποδομών αντιπλημμυρικής προστασίας. Να απορρίψουν την αντιλαϊκή πολιτική που επιδεινώνει τις συνδυασμένες λαϊκές ανάγκες για να στηρίξει την καπιταλιστική κερδοφορία.

Η ενεργοποίηση, η κινητοποίηση και η διεκδικητική δράση των εργαζομένων σε κάθε περιοχή μπορεί να επιβάλει τη λήψη άμεσων μέτρων για την προστασία της ζωής και της περιουσίας τους.

Όμως, είναι φανερό ότι και το πρόβλημα των πλημμυρών, όπως και τα υπόλοιπα θέματα που αφορούν στην ποιότητα ζωής και τις ανάγκες των εργαζομένων, είναι πρόβλημα βαθιά πολιτικό. Αφορά την πολιτική γης όπου συγκρούονται και αντιπαρατίθενται οι γενικές πολιτικές και τα ταξικά συμφέροντα: Από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης η χρήση γης είναι κοινωνικό αγαθό, ενώ από τη σκοπιά της αστικής τάξης είναι εμπόρευμα.

Η πολιτική γης των αστικών κυβερνήσεων και συγκυβερνήσεων καθορίζεται από την αντίληψη ότι η γη και η χρήση της είναι εμπόρευμα, επομένως και η ιδιοκτησία γης υπόκειται στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς. Έτσι διευκολύνεται η εμπορευματοποίηση και εκείνου του μέρους της γης που ανήκει άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο. Πρόκειται για πολιτική εναρμονισμένη με τη γενικότερη πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, της ενίσχυσης της κερδοφορίας του κεφαλαίου στο πλαίσιο της ΕΕ.

Το Κόμμα μας αντιμετωπίζει τη χρήση γης ως κοινωνικό αγαθό, στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας. Η κοινωνική αξιοποίησή της (για την αγροτική παραγωγή, τον τουρισμό, την εξασφάλιση της λαϊκής στέγης, τη βιομηχανική παραγωγή, την εξασφάλιση υποδομών κοινωνικών υπηρεσιών κλπ.) προϋποθέτει την κοινωνική ιδιοκτησία της και τον κεντρικό σχεδιασμό.

Απαιτείται ένας άλλος δρόμος ανάπτυξης με κεντρικό σχεδιασμό, ως απαραίτητη προϋπόθεση για ολοκληρωμένη πολιτική γης και αντιπλημμυρικής προστασίας, για την κάλυψη του συνόλου των συνδυασμένων λαϊκών αναγκών. Σχεδιασμό που θα διαμορφώνεται με βάση ένα σύνολο κριτηρίων, οικονομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών, τα οποία προϋποθέτουν διαφορετικό κίνητρο και οργάνωση της παραγωγής, σε τελευταία ανάλυση ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων. Αυτό εξασφαλίζεται με την εργατική λαϊκή εξουσία και οικονομία που είναι ώριμο αίτημα του σήμερα μέχρι την κατάκτησή της.

Αντώνης Ραλλάτος