Εδώ παππάς, εκεί «καζινο-καπιταλισμός», που είναι ο ΤΣΙΠΡΑΣ?

Τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται.

Εναν Μαρξ στα μέτρα του έψαχνε το επιτελείο του Τσίπρα κι αυτός τελικά βρέθηκε:

Είναι ο Ράιχναρντ Μαρξ, ένας παππάς που έχει κηρύξει πόλεμο στον «καζινο-καπιταλισμό».

Θεία σύμπτωση: Στον ίδιο «καζινο-καπιταλισμό» έχει κηρύξει πόλεμο και ο Τσίπρας.

Το γεγονός ότι ο Χάμπερμας χαρακτηρίζει υποκρισία τα περί ηθικής αναβάπτισης του καπιταλισμού, είναι λεπτομέρεια. Το κύριο είναι ότι τώρα πια η εργατική τάξη αντί να ψάχνει τρόπους να αντιμετωπίσει τους καπιταλιστές μπορεί να επικεντρώσει την πάλη της γύρω από το αίτημα για έναν ηθικό καπιταλισμό.

Τα πράγματα μπερδεύουν όταν στο προσκήνιο εισβάλλουν τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας του καπιταλισμού: Μια είδηση στα ψιλά μιλά για την ανάκαμψη: Η τιμή του σιδήρου αυξήθηκε κατά 56%, σημάδι ανόδου της βιομηχανικής δραστηριότητας. Το γεγονός τροφοδοτεί σενάρια αισιοδοξίας στον οικονομικό Τύπο αλλά και παράλληλες σκέψεις: Σε περίοδο ανάκαμψης όπου τα καπιταλιστικά κέρδη είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού, το συνδικαλιστικό κίνημα των εργατών συνηθίζει να ζητά αυξήσεις στα μεροκάματα. Από ποια αφετηρία, όμως, μπορεί να το κάνει αυτό σήμερα; Από το βάθος της αβύσσου, στην οποία έχουν κατακρημνιστεί τα μεροκάματα.

Αυτή η πικρή διαπίστωση σύντομα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η καπιταλιστική ανάκαμψη πάει παρέα με τρελούς βαθμούς εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης. Κι αυτό με τη σειρά του δικαιώνει όσους ισχυρίζονται ότι οι κυκλικές κρίσεις του καπιταλισμού φέρνουν μεν καταστροφή κεφαλαίων και εργατικής δύναμης, αλλά και αυξάνουν τον βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης. Διαπίστωση που φουντώνει τη συζήτηση για την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η βάση του προβλήματος: Το σύστημα εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης που βασίζεται στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.

Μια τέτοια συζήτηση, όμως, βάζει σε κατάσταση συναγερμού το σύστημα, το αναγκάζει να θέσει σε κατάσταση εγρήγορσης τη διανόησή του - καλή ώρα στα δικά μας κάτι γνωστούς καθηγητές του Παντείου που έχουν αναλάβει εργολαβικά την αντιμετώπιση των κομμουνιστών - να κάνει υπερωρίες αφρίζοντας για το πώς είναι δυνατόν να επιζεί μια ιδεολογία που λέει στον εργάτη ότι αν θέλει να δει άσπρη μέρα δεν πρέπει να περιμένει τα χιόνια, αλλά να οργανωθεί ακριβώς γι' αυτό: Να αφαιρέσει την ιδιοκτησία από τους καπιταλιστές, να πάρει την εξουσία στα δικά του χέρια (βλάσφημες προτροπές την ώρα που «η αριστερά του μέλλοντος» ενώνει τις δυνάμεις της για να πείσει τους εργάτες πως αρκεί να αντιμετωπίσουν τον «καζινο-καπιταλισμό»).

***

Η κουβέντα για τον «καζινο-καπιταλισμό» γίνεται ακριβώς για να μη γίνεται κουβέντα για τον καπιταλισμό νέτο σκέτο. Μιλώντας για τον «καζινο-καπιταλισμό» που λες ότι θα τον «καθαρίσεις», συσκοτίζεις την ανάγκη ανατροπής του καπιταλισμού για να τον σώσεις.

Οι στατιστικές για τον παγκόσμιο πλούτο μάς λένε ποιοι είναι από δω και ποιοι από εκεί. Μιλάνε για «ανισοκατανομή» σαν να πρόκειται για ζητήματα που αφορούν στη ζυγαριά.

Δεν μας λένε πώς δημιουργείται ο πλούτος και γιατί βρίσκεται στη μια μεριά της πλάστιγγας. Δεν μας λένε γιατί μεγαλώνει η ψαλίδα.

Μέσα από τέτοια ερωτήματα, αναγκαστικά οι απαντήσεις οδηγούν στις σχέσεις παραγωγής στην ατομική ιδιοκτησία, στην εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης και την αναγκαστική τάση του κεφαλαίου να ισχυροποιείται συγκεντρωμένο σε όλο και λιγότερα χέρια.

***

Τα πράγματα γίνονται χειρότερα όταν η συζήτηση φτάνει να αναζητά λύσεις. Οσο η κουβέντα περιορίζεται στη ζυγαριά της κατανομής του πλούτου, το πρόβλημα λύνεται εύκολα με προτάσεις που περιορίζουν το θέμα σε ζητήματα φορολογίας, άντε και μισθών.

Οταν, όμως, η συζήτηση πάει στην κατάδειξη του ενόχου, δηλαδή στις σχέσεις παραγωγής, δηλαδή όταν η συζήτηση πάει στην ιδιοκτησία και την εξουσία, τότε προκύπτει νέο πρόβλημα: Η εργατική τάξη που αποκτά συνείδηση του ποιος είναι ο αντίπαλος, οργανώνεται για να τον αντιμετωπίσει και τότε πια ό,τι έμενε καθηλωμένο ως οικονομική διεκδίκηση ανάγεται αναγκαστικά σε πολιτική πάλη για την ίδια την εξουσία.

Τότε η κουβέντα ήδη παύει να αφορά την κατανομή του πλούτου και γίνεται για την ανάγκη να αφαιρεθεί η δυνατότητα των λίγων να σφετερίζονται τη δουλειά των πολλών.

Ετσι, αργά αλλά σταθερά, η συζήτηση επανέρχεται στη βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας. Ανοίγοντας το θέμα: Ποιο κίνημα για ποια ανατροπή.

ΠΗΓΗ