Ιδεολογήματα και απαντήσεις για το νέο νόμο - πλαίσιο.

Απόσπασμα από επεξεργασία του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ο νόμος - πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση έχει κατατεθεί στη Βουλή και τη βδομάδα που μας έρχεται ξεκινούν οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες για τη συζήτησή του, με ορίζοντα την ψήφισή του στα τέλη Αυγούστου. Σε σχέση με το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου που είχε δοθεί στη δημοσιότητα πριν από τρεις βδομάδες, αυτό που κατατέθηκε τελικά στη Βουλή έχει ελάχιστες μικροαλλαγές που σε τίποτα δεν αλλάζουν την ουσία του νόμου, τη φιλοσοφία του αλλά και τις σαρωτικές αλλαγές που θα φέρει στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

Σήμερα, ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει ορισμένα ζητήματα που θέτει η αστική επιχειρηματολογία, προκειμένου να στηρίξει τις αναδιαρθρώσεις που προωθούνται με το νέο νόμο - πλαίσιο.

Πρόκειται για απόσπασμα από επεξεργασία του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Για τη διεπιστημονικότητα

Στην εισήγηση της υπουργού Παιδείας για το νόμο - πλαίσιο υποστηρίζεται: «Προκειμένου να ενισχυθεί η διεπιστημονικότητα και να αρθούν οι στεγανές προσεγγίσεις των μονοθεματικών τμημάτων, καθίσταται ως βασική διοικητική και ακαδημαϊκή μονάδα σε κάθε ίδρυμα, η σχολή».

Σε προπτυχιακό επίπεδο, η διεπιστημονικότητα δε σηματοδοτεί την ενοποίηση της γνώσης αλλά την αποδιάρθρωσή της, τη μεταφορά της ολοκλήρωσης της επιστημονικής γνώσης σε άλλο επίπεδο.

Η προώθηση της διεπιστημονικότητας σε προπτυχιακό επίπεδο πατάει στην ανάγκη του κεφαλαίου για την παροχή ενός γενικού υποβαθμισμένου πτυχίου στην πλειοψηφία των σπουδαστών και, από κει και πέρα, για σύντομες εξειδικεύσεις - καταρτίσεις που θα εναλλάσσουν τους αποφοίτους σε διάφορες δουλειές και στην ανεργία. Αναπαράγονται νέα ταξικά φίλτρα και κατηγοριοποιήσεις εντός του ΑΕΙ. Οι πιστοποιήσεις των προγραμμάτων σπουδών και των διπλωμάτων από τις επιχειρήσεις, των επαγγελματικών περιγραμμάτων από τις επαγγελματικές ενώσεις, δηλαδή τους εκπροσώπους του κεφαλαίου σε κάθε κλάδο, θα είναι τα δεσμά της διά βίου εκμετάλλευσης των αυριανών εργαζόμενων.

Για τη διασφάλιση της ποιότητας και την αξιολόγηση

Η εισήγηση της Διαμαντοπούλου ανέφερε: «Η ποιότητα καθίσταται κεντρική, οριζόντια έννοια που αφορά το ίδρυμα, τα προγράμματα σπουδών, τους καθηγητές, την έρευνα, τους φοιτητές, τις υποδομές [...] Οι διαδικασίες αξιολόγησης της ποιότητας που έχουν εισαχθεί από το 2005 γίνονται πιο ουσιαστικές, καλύτερα στοχευμένες και πιο αποτελεσματικές».

Το βασικό ζήτημα είναι: Αξιολόγηση της ποιότητας από ποιον και για ποιον;

Πίσω από τις εξωραϊσμένες λέξεις, αλλά και με απροκάλυπτες διατυπώσεις, κρύβεται το αντιδραστικό περιεχόμενο της αξιολόγησης όλων των λειτουργιών, των υποδομών και του ανθρώπινου δυναμικού των ΑΕΙ με όρους επιχειρηματικών συμφερόντων. Από αυτήν την ίδια διαδικασία θα προκύπτουν και τα ιδρύματα β και γ κατηγορίας και τα «κέντρα αριστείας» που θα διατηρήσουν και θα αναβαθμίσουν για το κεφάλαιο τις λειτουργίες, τις υποδομές, τα πτυχία τους για να διαμορφώνουν το επιστημονικό δυναμικό που έχει ανάγκη η εξουσία των μονοπωλίων.

Η ουσία είναι ότι η αξιολόγηση δεν μπορεί να αποσπαστεί από τους στόχους του εκπαιδευτικού συστήματος, επομένως του ταξικού του χαρακτήρα, ακόμα κι αν στοχεύει σε κάποιον εξορθολογισμό. Η αποτίμηση της συμβολής των ΑΕΙ στην ανάπτυξη μιας χώρας είναι πρώτα και κύρια ζήτημα μιας άλλης, συλλογικής οργάνωσης και προγραμματισμού της παραγωγής και της κοινωνίας. Σε αυτήν την προοπτική, το πανεπιστήμιο μαζί με την εργατική τάξη και το λαό, όντας συμμέτοχοι στον κοινωνικό σχεδιασμό, θα «αξιολογούν» τη δική τους συμβολή στην εκπλήρωση των βασικών επιστημονικών και ερευνητικών τους καθηκόντων.

Για την αυτοδιοίκηση και τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης

Η δομή και η διοίκηση φυσικά δεν είναι ένα ουδέτερο ζήτημα. Απασχολεί το αστικό σύστημα, αφού μπορεί να καθυστερεί ή να δυσκολεύει τις στρατηγικές επιδιώξεις στο χώρο. Την πόρτα των αλλαγών την άνοιξε ο νόμος της ΝΔ με τους manager, τα τετραετή επιχειρησιακά προγράμματα, τον τρόπο συμμετοχής των φοιτητών. Οι αλλαγές αυτές δεν ήταν ανεμπόδιστες, ούτε περπάτησαν όσο επιδιώκονταν, ενώ σήμερα η καπιταλιστική οικονομική κρίση γίνεται το έδαφος για τη συνολική επιτάχυνσή τους. Σήμερα, το κεφάλαιο θέλει να αξιοποιήσει πιο στενά το κύρος και τις υποδομές (υλικές και ανθρώπινες) του αστικού δημόσιου πανεπιστημίου για να εξυπηρετήσει πιο γοργά τις ανάγκες ανταγωνισμού και κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Αυτή είναι η κεντρική γραμμή της αστικής στρατηγικής και δεν είναι ούτε μεταφορά αγγλοσαξονικού ή άλλου μοντέλου όπως αποπροσανατολιστικά τονίζεται πολλές φορές. Είναι το μοντέλο δομής και διοίκησης του Πανεπιστημίου που επιβάλει ο καπιταλιστικός τρόπος ανάπτυξης της χώρας, οι όροι ανταγωνισμού και η ένταξή της στους ευρωπαϊκούς μονοπωλιακούς στρατηγικούς σχεδιασμούς που στο έδαφος της καπιταλιστικής κρίσης και των τρομοκρατικών διλημμάτων επιδιώκεται πιο βίαια να επιβληθεί.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «αιώνιων φοιτητών»

Αποτελεί «προπαγανδιστικό» χαρτί της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στην αποδοχή του νόμου από ευρύτερα τμήματα του λαού. Ολο το προηγούμενο διάστημα, η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας λίστες και στατιστικά δεδομένα για τα συγγράμματα και την αντιστοιχία δήθεν ενεργών και ανενεργών φοιτητών, για την αντιστοιχία εισακτέων και αποφοίτων στα Τμήματα που ανακοίνωσε ότι δε θα δεχθούν εισακτέους, προετοίμασε το έδαφος για να γίνει ευρύτερα αποδεκτή η αντίληψη ότι για τα προβλήματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης ευθύνονται αυτοί που καθυστερούν, που παρατείνουν τις σπουδές τους σε βάρος αυτών που θέλουν να σπουδάσουν.

Ξεκαθαρίζουμε τα εξής: Αυτής της κατηγορίας οι φοιτητές δεν κοστίζουν τίποτα απολύτως στο πανεπιστήμιο (ή το ΤΕΙ) και δε δημιουργεί κανένα πρόβλημα στο ίδρυμα το γεγονός ότι διατηρούν τη φοιτητική τους ιδιότητα. Ακόμα και η δικαιολογία της ανάγκης εκκαθάρισης των μητρώων των ιδρυμάτων από τους φοιτητές που εισήχθησαν πριν από μια ή περισσότερες δεκαετίες, ακούγεται αστεία σήμερα, που η τεχνολογία επιτρέπει την απλή και γρήγορη μηχανοργάνωση μητρώων με εκατομμύρια εγγεγραμμένους...

Ο πραγματικός λόγος που θέλουν να βάλουν τέλος στο φαινόμενο των «αιώνιων» είναι η εναρμόνιση με τις ευρωαποφάσεις που έχουν συνυπογράψει ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, με το μοντέλο του πανεπιστημίου που θα λειτουργεί σαν επιχείρηση, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Σε ένα τέτοιο πανεπιστήμιο, οι ρυθμοί αποφοίτησης θα είναι κριτήριο αποδοτικότητας, κριτήριο για το πόσο προχωρά η «νέα αγορά» των μεταπτυχιακών, έτσι οι φοιτητές θα πρέπει να «αδειάζουν» τις θέσεις του πανεπιστημίου σα να βγαίνουν από ένα ιδιωτικό νοσοκομείο με τον ορό στο χέρι!

Στην ουσία, με το ψευδο-επιχείρημα των «αιώνιων φοιτητών» η κυβέρνηση εννοεί τους αιώνιους άνεργους, τους εργαζόμενους φοιτητές που αντικειμενικά δυσκολεύονται να συνδυάσουν επιβίωση και σπουδές.

Το φαινόμενο των φοιτητών που καθυστερούν ή δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους δε θα υπήρχε αν οι σπουδές ήταν πραγματικά δωρεάν, αν εξασφαλίζονταν όλοι οι απαραίτητοι όροι, ώστε οι νέοι να αφοσιώνονται απρόσκοπτα στις σπουδές τους για το αναγκαίο διάστημα που αυτές χρειάζονται. Αυτό σημαίνει να εξασφαλίζονται όλοι οι κοινωνικοί παράγοντες που απαιτούνται, προκειμένου ο φοιτητής να μη χρειάζεται να δουλεύει, να μη χρειάζεται να διακόψει τις σπουδές του, για να φροντίσει την οικογένειά του, κ.τ.λ. Να έχει επίσης δωρεάν σίτιση, στέγαση, συγγράμματα, συγκοινωνίες, εξασφαλισμένη φοιτητική μέριμνα, κ.τ.λ.

Για το πρόβλημα της δήθεν «κομματικοποίησης»

Στα πανεπιστήμια είναι αντικειμενικό να υπάρχουν και να συγκρούονται κόμματα και παρατάξεις, γιατί είναι έκφραση της ταξικής διαίρεσης της κοινωνίας.

Η διαπλοκή και ο εκφυλισμός του φοιτητικού κινήματος, η διαπλοκή παρατάξεων με καθηγητές αποτελεί πολιτική επιλογή για τις αστικές δυνάμεις μέσα στα ΑΕΙ, συνδέεται με αρνητικούς συσχετισμούς που διαμορφώθηκαν, με τις αλλαγές στην κοινωνική σύνθεση των ΑΕΙ - ΤΕΙ, με το προχώρημα των αναδιαρθρώσεων σε αυτά. Τα φαινόμενα αυτά εντάθηκαν και θα ενταθούν ακόμα περισσότερο στο βαθμό που θα εξελίσσεται το πανεπιστήμιο των επιχειρήσεων καθώς τα χρήματα που θα διακυβεύονται θα είναι ακόμα πιο πολλά.

Η κυβέρνηση δεν έχει πρόβλημα με αυτήν την κατάσταση. Αντίθετα, προϋπόθεση να υλοποιηθεί το νέο τοπίο στα ΑΕΙ-ΤΕΙ είναι να ενταθεί μια άλλου είδους διαπλοκή με τις επιχειρήσεις, να δημιουργηθούν νέες συμμαχίες μέσα στο πανεπιστήμιο, με πρόθυμα ΔΕΠ και παρατάξεις.

Το πρόβλημα της κυβέρνησης και του συστήματος συνολικότερα είναι να περάσει πιο εύπεπτα το άκρως αντιδραστικό σύνθημα «έξω τα κόμματα», το οποίο σημαίνει πραγματικά «έξω το ΚΚΕ», για να ανοίξει χωρίς εμπόδια ο δρόμος για τις επιχειρήσεις.

Για την επιχειρηματικότητα και τη σύνδεση με την παραγωγή ως λύση για την ανεργία

Ισα - ίσα, η ανεργία είναι πρόβλημα του άναρχου καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που καταστρέφει παραγωγικές δυνάμεις και πρώτα απ' όλα την εργατική δύναμη. Η διεθνής πείρα είναι αποκαλυπτική. Παντού, η επιχειρηματικότητα και ο ανταγωνισμός απαιτούν φθηνή εργατική δύναμη που θα σκέφτεται για τον καπιταλιστή - εργοδότη πριν από αυτόν.

Αν το πρόβλημα της ανεργίας οφειλόταν στο ασύνδετο σπουδών και παραγωγής, τότε γιατί δεν το έλυσε το κεφάλαιο με δομές εκπαίδευσης όπως τα δημόσια και ιδιωτικά ΙΕΚ, τα ΕΠΑΛ - ΕΠΑΣ που βρίσκονται σε πιο στενή σύνδεση με τις επιχειρήσεις;

Αρα, συμφέρουσα για το λαό και τη νεολαία είναι η οργάνωση της οικονομίας με κεντρικό σχεδιασμό και σε φιλολαϊκή βάση και σε αυτή τη βάση η σύνδεση των σπουδών με την οικονομία. Μόνο αυτή μπορεί να λύσει και το πρόβλημα της ανεργίας και το πρόβλημα της αναντιστοιχίας σπουδών επαγγέλματος, γιατί κατοχυρώνει το πτυχίο ως μοναδική προϋπόθεση για το επάγγελμα και γιατί ο φοιτητής γνωρίζει από πριν (με βάση τις δυνατότητες που δίνει ο κεντρικός σχεδιασμός) πού θα εργαστεί.