Ακόμα μια φορά, κρίμα...

Ανθρακες ο θησαυρός το βιβλίο της Ελλης Παππά «Μαρτυρίες μιας διαδρομής»

Από το Μουσείο Μπενάκη κυκλοφόρησαν σε βιβλίο τα κείμενα που η Ελλη Παππά είχε παραδώσει στο διευθυντή του, για να εκδοθούν μετά το θάνατό της.

Η είδηση της ύπαρξης αυτών των κειμένων έγινε τεχνηέντως μέγα θέμα από τον αστικό Τύπο και με αυτό συνόδευσαν την κηδεία της. Με βαρύγδουπους τίτλους ανήγγειλαν το περιεχόμενο των κειμένων που δε γνώριζαν, φροντίζοντας να γεμίσουν τα πολυσέλιδα με μπόλικο αντικομμουνισμό. Εξάλλου, αυτός ενδιέφερε.«Πότε επιτέλους θα δημοσιευθούν τα κείμενα της Ελλης Παππά, για να δούμε τότε τι θα κάνει το ΚΚΕ», έγραψε η «Καθημερινή»!

Και δημοσιεύθηκαν. Αλλά το περιεχόμενό τους ήταν το αναμενόμενο για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ: Κοιλοπόνησε το βουνό και γέννησε ποντίκι.

Αναρωτιέται κανείς: Γιατί η συγγραφέας των κειμένων, από τη στιγμή που δεν είχε τίποτα να δώσει, διαφήμιζε επί χρόνια την πολιτική της διαθήκη, λέγοντας ότι εκεί λέει πολλά, που όμως επιθυμεί να τα μάθει ο κόσμος μετά το θάνατό της; Αβυσσος η ψυχή του ανθρώπου...

Και πράγματι δε δίνει τίποτα. Οχι μόνο γιατί τα περισσότερα (ανεξαρτήτως αξίας) τα είχε δημοσιεύσει στο παρελθόν ή τα είχε αφηγηθεί στις συνεντεύξεις της σε δεκάδες τηλεοπτικές εκπομπές ή τα είχε διοχετεύσει σε άλλους που τα δημοσίευσαν. Αλλά και γιατί, όσα μη γνωστά έγραψε, περιέχουν είτε κουτσομπολιά (χαιρέκακα ή μη), είτε εγωκεντρικές περιγραφές (όποιος την επαινούσε ήταν θαυμάσιος, όποιος της έκανε κριτική τον έστηνε στον τοίχο). Και άλλα, ανακατωμένα με προσβολή προσώπων και με εμπάθεια κατά του ΚΚΕ, που αποτελεί και το στόχο του βιβλίου της.

Αλλά το μόνο που κατάφερε είναι να εκθέσει και πάλι τον εαυτό της, αυτή τη φορά μετά θάνατον. Ετσι εξηγείται γιατί μετά την έκδοση του βιβλίου ξεφούσκωσε απότομα ο ενθουσιασμός, των πρώτων ημερών, του αστικού Τύπου.

Μαρτυρίες... επιπέδου

• «Ο Βαβούδης μου έδωσε ραντεβού βραδάκι, για να μου ζητήσει να του βρω έναν... αφροδισιολόγο. (...) `Η ο άνθρωπος ήταν τελείως ανεύθυνος, επομένως επικίνδυνος, ή άλλος - και όχι "Χίτης" - είχε κολλήσει την αρρώστια στο κορίτσι» (σελ. 27).
• «Οταν η ηγεσία θέλησε να χτυπήσει τον Καραγιώργη (άλλοτε φίλο του Ζαχαριάδη και στις τελείως "ιδιωτικές" υποθέσεις, αφού από τον Καραγιώργη άκουσα για πρώτη φορά (...) να γίνεται μνεία τής... ως αντικειμένου κατά το μάλλον ή ήττον "σεξουαλικού"...» (σελ. 292).
• «Γιατί βέβαια στον εξευτελισμό μου απέβλεπαν, σ' αυτό σκόπευαν οι διαδόσεις τους πως ήμουν ικανή να... "συνάψω σχέσεις" με αξιωματικό της φρουράς. Αϊ στο διάβολο, Ελλη Ερυθριάδου και όλοι οι όμοιοί σου» (σελ. 175).
• «Και τότε άκουσα με κατάπληξη την τραυματική ερώτηση: "Δεν ήρθε να σε δει;". Η ερώτηση σήμαινε ότι ήταν βέβαιοι πως ο Παρτσαλίδης είχε έρθει να με δει κρυφά! Ηταν μια ερώτηση τόσο (...) δηλωτική των μεθόδων που συνηθίζονταν στα υψηλά κομματικά κλιμάκια» (σελ. 82).
• «Τότε είχε ο Μπάτσης και την αισθηματική του περιπέτεια που κατέληξε στο διαζύγιό του με τη Λίνα και στο γάμο του με τη Λίλιαν. Πάντα πιστεύω πως, αν δεν είχε συμβεί αυτό, η κατάληξή του θα ήταν διαφορετική, η Λίνα ποτέ δεν θα τον ωθούσε να τσαλαπατήσει την αξιοπρέπειά του» (σελ. 58).

Χαφιεδολογία και αντικομμουνισμός

• «Δεν μπορώ να πω αν ήταν πράκτορας ή όχι ο Ζαχαριάδης. Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως, αν ένας πράκτορας είχε καταλάβει τη θέση του γενικού γραμματέα του Κόμματος, τι περισσότερο θα έπραττε για να συντρίψει το κίνημα;» (σελ. 293).
• «Το γιατί ο Ζαχαριάδης επέσπευσε την εκτέλεση του Νίκου αφαιρώντας κάθε νομική δυνατότητα αναβολής έκανα χρόνια να το βρω (...) Ηταν αναγκαίο, για να αποπλύνει το μέγα λάθος (εννοεί την αποχή από τις εκλογές του 1946) που στάθηκε η αφετηρία σειράς λαθών. Ο Μπελογιάννης έπρεπε να πεθάνει» (σελ. 325).
• «Πόσα μεσαία στελέχη (ιδιαίτερα γραμματείς αχτίδων και στελέχη ευαίσθητων κομματικών χώρων όπως η "Επαγρύπνηση" και η "Αυτοάμυνα" ήταν στην υπηρεσία της Ασφάλειας χωρίς να έχει επισημανθεί αυτός ο διπλός ρόλος τους;» (σελ. 25).
• «Το βράδυ ήταν η εκδήλωση για τον Νίκο. (...) Κάποιοι πολύ κομμουνιστές εκφωνούσαν το κεντρικό σύνθημα. Οι αγριοφωνάρες τους βουίζουν και σήμερα στ' αυτιά μου: "Απόψε τιμάμε τον Μπελογιάννη", συνέχεια το ίδιο. Ηταν ό,τι πιο βάρβαρο μπορούσε να ακουστεί. Θα ήταν πιο έντιμο αν φώναζαν: "Απόψε ατιμάζουμε τον Μπελογιάννη"» (σελ. 313).

Κατά την Ελλη Παππά πράκτορας του εχθρού ήταν και ο Βαβούδης καθώς και πλειάδα άλλων, που ονοματίζει στα γράμματά της προς τον Ζαχαριάδη, αλλά που απέφυγε να γράψει εδώ.

Αποκρύψεις και ανακρίβειες

Γενικά φρόντισε να αποσιωπήσει το συνολικό περιεχόμενο των γραμμάτων που έστειλε στον Νίκο Ζαχαριάδη από τη φυλακή, καθώς και άλλα κείμενά της του 1952. Επόμενο, γιατί με αυτό τον τρόπο θεώρησε ότι μπορούσε να γράφει εκ των υστέρων για το ίδιο θέμα τελείως διαφορετικά πράγματα από εκείνα που συνέβαιναν τότε και που έγραψε η ίδια.

Ετσι, επαναλαμβάνεται και στο τελευταίο βιβλίο της η περιβόητη φράση «να ζήσεις για την εκδίκηση», την οποία, όπως υποστήριξε, της είπε ο Μπελογιάννης, εννοώντας ως εκδίκηση την πάλη για την καταδίκη της πολιτικής του ΚΚΕ στα 1946 - 1949, δηλαδή τον αγώνα του ΔΣΕ!...

Ομως, στις 3 του Μάη 1952 ο ρ/σ του ΚΚΕ «Ελεύθερη Ελλάδα» μετέδωσε το δεύτερο γράμμα της Ελλης Παππά, που είχε δημοσιευτεί στη γαλλική «Ουμανιτέ» τέσσερις μέρες πριν, με τον τίτλο «Εκδίκηση». Σε αυτό η Ελλη Παππά έγραψε:

«Πρέπει να ζήσεις για την εκδίκηση. Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του Μπελογιάννη όταν έφευγε για το εκτελεστικό απόσπασμα. Είμαι βέβαιη πως εσείς λεύτεροι άνθρωποι στην Ελλάδα και σ' όλο τον κόσμο, τον ακούσατε μαζί μου, μα και πως σας εμπνέουν την ίδια αγανάκτηση, την ίδια φλόγα, για να εκδικηθείτε τους δολοφόνους του Μπελογιάννη, τους δολοφόνους χιλιάδων και χιλιάδων αγωνιστών, εκείνους που αλυσοδένουν τους λαούς και δολοφονούν τα καλύτερα παιδιά του».

Αλλο ήταν, λοιπόν, το περιεχόμενο της «εκδίκησης» τότε, άλλο το έκανε μετά... Παρ' όλα αυτά ισχυρίζεται στο τελευταίο βιβλίο της ότι επί πολλά χρόνια δεν αναφερόταν στην «εκδίκηση», λόγω συνθηκών! Κι ας είχε αναφερθεί από το 1952...

Αλλη διαστρέβλωση της πραγματικότητας: Υποστήριξε ότι ο Μπελογιάννης της παράγγειλε να ειδοποιήσει δύο δημοσιογράφους να βγάλουν μία εφημερίδα νόμιμη, και της υπογράμμισε, όπως γράφει η ίδια:

«Μόνο να προσπαθήσουν να τη βγάλουνε μόνοι τους και προπαντός μακριά από... σήματα και οργανώσεις» (σελ. 103). Και συνεχίζει η Ελλη Παππά:

«Σε πρώτη ματιά φαίνεται αντιφατικό ο υπεύθυνος της παράνομης οργάνωσης να συνιστά την έκδοση νόμιμης εφημερίδας έξω από την εδώ παράνομη οργάνωση και μακριά από τον έλεγχο της ηγεσίας έξω. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει αντίφαση. Ο Νίκος είχε βγάλει - από όσα είδαμε, πάθαμε και μάθαμε ως τότε - τα συμπεράσματα και τα διδάγματα που όφειλε να βγάλει» (σελ. 103).

Τα αυθαίρετα συμπεράσματα της Ελλης Παππά δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Την απόφαση για την έκδοση νόμιμης εφημερίδας την είχε πάρει η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1949, στο Μπουρέλι της Αλβανίας). Ελεγε η απόφαση ανάμεσα σε άλλα:

«ζ) Το Κόμμα πρέπει, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που υπάρχουν, να βγάλει στην Αθήνα νόμιμη, περιοδική, μαζική πολιτική εφημερίδα» (6η Ολομέλεια της ΚΕ, σελ. 93, έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ).

Επομένως ο Μπελογιάννης ούτε του κεφαλιού του έκανε, ούτε εννοούσε αυτά που του απέδωσε εκ των υστέρων η Ελλη Παππά. Απλώς εφάρμοζε την κομματική απόφαση.

Ερωτηματικά προκαλεί και η συστηματική αποφυγή της, όλα τα χρόνια, να αναφερθεί στη μη υποψηφιότητα του Μπελογιάννη, στις εκλογές της 9ης Σεπτέμβρη 1951.

Απόψεις της χαρακτηριστικές...

«Οταν στην ΕΔΑ έγινε συζήτηση για τη διάλυση ή όχι των παράνομων κομματικών οργανώσεων, τάχθηκα υπέρ της διάλυσης...» (σελ. 165).

«...Συζητούσα (...) για το φαινόμενο των εκλογών του '63, όταν οι οικογένειες των αριστερών "συνεδρίαζαν" και έκαναν κατανομή των ψήφων που θα έδιναν στην ΕΔΑ και στην Ενωση Κέντρου, ώστε να υπερκεραστεί η αρνητική στάση της ΕΔΑ και να πάρει η Ενωση Κέντρου την κυβέρνηση - που τότε ο κόσμος της Αριστεράς έβλεπε ως μόνο τρόπο για να απαλλαγεί η χώρα από την κυριαρχία της Δεξιάς» (σελ. 162).

Υπέρ της διάλυσης του ΚΚΕ, λοιπόν, και υπέρ της ψήφισης της Ενωσης Κέντρου από τους ψηφοφόρους της ΕΔΑ! Αυτά, μέσα σε άλλα, ονόμαζε «ανανέωση»...

Τελικά και πάλι κρίμα...

Του
Μάκη ΜΑΪΛΗ