Από το Μπακούνιν στο «Ρουβίκωνα»: Ο αναρχισμός ως δεκανίκι της αστικής εξουσίας

Τους τε­λευ­ταί­ους μήνες πλη­θαί­νουν στα μέσα μα­ζι­κής ενη­μέ­ρω­σης οι ανα­φο­ρές στη δράση του «Ρου­βί­κω­να», ενώ οι ενέρ­γειες της εν λόγω αναρ­χι­κής ομά­δας γί­νο­νται ακόμη και αντι­κεί­με­νο δια­μά­χης με­τα­ξύ κυ­βέρ­νη­σης και αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης. Την ίδια στιγ­μή που η δρα­στη­ριό­τη­τα του «Ρου­βί­κω­να» προ­βάλ­λε­ται συ­στη­μα­τι­κά από τα αστι­κά ΜΜΕ, υπο­βι­βά­ζο­νται και «πνί­γο­νται» στην αφά­νεια της κα­θη­με­ρι­νής ει­δη­σε­ο­γρα­φί­ας οι δρά­σεις του ορ­γα­νω­μέ­νου ερ­γα­τι­κού-λαϊ­κού κι­νή­μα­τος. 

Ας δούμε για πα­ρά­δειγ­μα πόσο χρόνο έχουν αφιε­ρώ­σει τα μέσα ενη­μέ­ρω­σης σε πρό­σφα­τες επι­θέ­σεις του «Ρου­βί­κω­να» στο ΣτΕ και σε συμ­βο­λαιο­γρα­φι­κό γρα­φείο και πόσο χρόνο, αντί­στοι­χα, αφιε­ρώ­νουν σε μα­ζι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις συ­ντα­ξιού­χων και φοι­τη­τών, ή στη δράση τα­ξι­κών σω­μα­τεί­ων σε χώ­ρους δου­λειάς εν όψει της απερ­γί­ας της 30ης Μάη.

 

Το έργο το’ χουμε ξα­να­δεί πολ­λές φορές το πα­ρελ­θόν. Είναι συ­νη­θι­σμέ­νο φαι­νό­με­νο να πα­ρου­σιά­ζο­νται εκτε­τα­μέ­να ρε­πορ­τάζ για επει­σό­δια «αντιε­ξου­σια­στών» και αστυ­νο­μί­ας, και ταυ­τό­χρο­να να «θά­βο­νται» δη­μο­σιο­γρα­φι­κά ογκώ­δεις απερ­για­κές συ­γκε­ντρώ­σεις του ΠΑΜΕ και των τα­ξι­κών δυ­νά­με­ων που συ­σπει­ρώ­νο­νται σε αυτό. Δεν πρέ­πει να μας προ­κα­λεί εντύ­πω­ση.

Το αστι­κό σύ­στη­μα ξέρει τι προ­βάλ­λει και γιατί το προ­βάλ­λει. Ξέρει πολύ καλά που και σε τι δίνει δη­μο­σιό­τη­τα. Η δρα­στη­ριό­τη­τα- αλλα και η ιδε­ο­λο­γία – του λε­γό­με­νου αναρ­χι­κού χώρου προ­σφέ­ρει διπλό κέρ­δος στην αστι­κή εξου­σία: Αφε­νός είναι πλή­ρως ανώ­δυ­νη για το ίδιο το κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα και, αφε­τέ­ρου είναι εύ­κο­λα αξιο­ποι­ή­σι­μη για τον εγκλω­βι­σμό εντός των τει­χών του συ­στή­μα­τος, νε­α­νι­κών κυ­ρί­ως, συ­νει­δή­σε­ων. 

Αντε­πι­στη­μο­νι­κές ιδε­ο­λη­ψί­ες και μι­κρο­α­στι­σμός

Μι­χα­ήλ Αλε­ξάν­δρο­βιτς Μπα­κού­νιν (1814-1876).

Γιατί όμως ο αναρ­χι­σμός, ως ιδε­ο­λο­γία και δράση, είναι ανώ­δυ­νος για το αστι­κό σύ­στη­μα; Η απά­ντη­ση βρί­σκε­ται στο ίδιο το ιδε­ο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο του αναρ­χι­σμού. Ως ιδε­ο­λο­γι­κό ρεύμα που ανα­πτύ­χθη­κε στα μέσα του 19ου αιώνα, ο αναρ­χι­σμός απο­τε­λεί ενα αντιε­πι­στη­μο­νι­κό συ­νον­θύ­λευ­μα δια­φό­ρων φι­λο­σο­φι­κών αντι­λή­ψε­ων. 

Η αντιε­πι­στη­μο­νι­κή και ου­το­πι­κή φύση της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας είναι πα­σι­φα­νής τόσο στον τρόπο με τον οποίο αντι­λαμ­βά­νε­ται και ερ­μη­νεύ­ει την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και τις νο­μο­τέ­λειες κί­νη­σης της ιστο­ρί­ας, όσο και από το πλαί­σιο και τους στό­χους πάλης που θέτει. Κι’ αν οι δικές μας δια­πι­στώ­σεις δεν αρ­κούν, τον αντιε­πι­στη­μο­νι­κό χα­ρα­κτή­ρα του αναρ­χι­σμού πα­ρα­δέ­χο­νταν ο ίδιος ο Μ.Μπα­κού­νιν: «ο δικός μου σο­σια­λι­σμός δεν είναι επι­στη­μο­νι­κός όπως του Μαρξ, είναι εν­στι­κτώ­δης» έγρα­φε το 1871 [1].

Ασφα­λώς, ως κοι­νω­νι­κή θε­ω­ρία ο αναρ­χι­σμός δεν είναι ενιαί­ος και αδιά­σπα­στος. Αν και στην εποχή μας τα ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κά του πα­ρα­κλά­δια είναι πολλά, δύο είναι οι γε­νι­κές τά­σεις που ιστο­ρι­κά ξε­χω­ρί­ζουν: Ο αναρ­χι­σμός της κοι­νό­τη­τας («κοι­νο­τί­στι­κος» ή «κομ­μου­νι­στι­κός»), με ιστο­ρι­κές κα­τα­βο­λές στην, επί επο­χής δου­λο­πα­ροι­κί­ας, ρω­σι­κή αγρο­τι­κή κοι­νό­τη­τα, που εκ­φρά­στη­κε σε θε­ω­ρη­τι­κό επί­πε­δο από το ρώσο να­ρό­ντι­κο Μ. Μπα­κού­νιν και ο «ατο­μι­κι­στι­κός» αναρ­χι­σμός, με κα­θα­ρά μι­κρο­α­στι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, που ανα­πτύ­χθη­κε κυ­ρί­ως στη βάση του ιδε­ο­λο­γι­κού έργου του Π.Ζ. Πρου­ντόν. 

Ολό­κλη­ρη η ιστο­ρι­κή πο­ρεία του αναρ­χι­σμού, από το 19ο αιώνα μέχρι σή­με­ρα, πι­στο­ποιεί τον αντι­δρα­στι­κό του χα­ρα­κτή­ρα. Ο αναρ­χι­σμός μι­λά­ει στο όνομα της επα­νά­στα­σης, υπο­νο­μεύ­ο­ντας την όμως στην πράξη. Κάτι που είναι ανα­πό­φευ­κτο, καθώς οι βα­σι­κές θέ­σεις της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας συ­γκρο­τούν ένα βαθιά αντι­δρα­στι­κό πλαί­σιο που, ασχέ­τως προ­θέ­σε­ων, έρ­χε­ται σε σύ­γκρου­ση με την επα­να­στα­τι­κή θε­ω­ρία και πάλη της ερ­γα­τι­κής τάξης. 

Πρό­κει­ται για το αντι­δρα­στι­κό, αντε­πι­στη­μο­νι­κό ιδε­ο­λο­γι­κό πλαί­σιο του αναρ­χι­σμού που με­τα­ξύ άλλων:

1. Αντι­στρέ­φει την σχέση με­τα­ξύ βάσης και εποι­κο­δο­μή­μα­τος, αρ­νού­με­νο ότι το κρά­τος προ­κύ­πτει ως ανα­γκαιό­τη­τα στην τα­ξι­κή κοι­νω­νία. Σύμ­φω­να μ’ αυτήν την θε­ώ­ρη­ση, το κρά­τος (γε­νι­κά και αό­ρι­στα) γεννά την εκ­με­τάλ­λευ­ση.

2. Δεν κα­τα­νο­εί τον χα­ρα­κτή­ρα της εκ­με­τάλ­λευ­σης και αρ­νεί­ται τις νο­μο­τέ­λειες της τα­ξι­κής πάλης.

3. Αρ­νεί­ται να απο­δε­χθεί τον ιστο­ρι­κό ρόλο της ερ­γα­τι­κής τάξης ως πρω­το­πό­ρας επα­να­στα­τι­κής τάξης.
4. Κη­ρύτ­τει την «από­λυ­τη ελευ­θε­ρία του ατό­μου», αντι­κα­το­πτρί­ζο­ντας μέσω αυτής της θέσης μια μι­κρο­α­στι­κή αντί­λη­ψη περί ελευ­θε­ρί­ας. Εξαι­τί­ας αυτής της θέσης, όπως ση­μεί­ω­νε ο Λένιν «ο αναρ­χι­σμός είναι ένας αντε­στραμ­μέ­νος αστι­κός ατο­μι­κι­σμός» καθώς ανα­γά­γει τον ατο­μι­κι­σμό «ως βάση ολό­κλη­ρης της πα­γκό­σμιας αναρ­χι­κής προ­ο­πτι­κής». [2]
5. Η αναρ­χι­κή αντί­λη­ψη περί εξου­σί­ας και κρά­τους ανά­γε­ται στο με­τα­φυ­σι­κό πεδίο. Ο αναρ­χι­σμός αρ­νεί­ται να δει την ιστο­ρι­κή εμ­φά­νι­ση του κρά­τους ως από­το­κου του τα­ξι­κού δια­χω­ρι­σμού της κοι­νω­νί­ας. Έτσι ανα­φέ­ρε­ται, γε­νι­κά και αό­ρι­στα, στις έν­νοιες «κρά­τος» και «εξου­σία» λες και πρό­κει­ται για με­τα­φυ­σι­κά δη­μιουρ­γή­μα­τα ασύν­δε­τα με την τα­ξι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. 

Το ιδε­ο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο του αναρ­χι­σμού τον οδη­γεί αφε­νός σε απόρ­ρι­ψη της πο­λι­τι­κής δρά­σης στην αστι­κή κοι­νω­νία και αφε­τέ­ρου στην υιο­θέ­τη­ση πρα­κτι­κών ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας. Τόσο οι Μαρξ-Έν­γκελς όσο και αρ­γό­τε­ρα ο Λένιν έχουν ασκή­σει έντο­νη κρι­τι­κή σε αυτά τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας, ξε­σκε­πά­ζο­ντας τον αντι­δρα­στι­κό, ιδιαί­τε­ρα χρή­σι­μο για την αστι­κή τάξη, ρόλο της. 

Να τι έγρα­φε για τη δράση αναρ­χι­κών στοι­χεί­ων ο Έν­γκελς σε επι­στο­λή του προς τον Π. Ιγκλέ­σιας το 1894: «(…) Οσο για τους αναρ­χι­κούς, αυτοί φαί­νε­ται δεν απέ­χουν πολύ απ’ την αυ­το­κτο­νία. Τούτη η πα­θια­σμέ­νη πυ­ρε­τώ­δης φού­ρια, τούτο το πυ­ρο­τέ­χνη­μα των δο­λο­φο­νιών, που δεν έχουν κα­νέ­να νόημα, και, αν το κα­λο­κοι­τά­ξεις, είναι πλη­ρω­μέ­νες και μο­ντα­ρι­σμέ­νες απ’ την αστυ­νο­μία, δεν μπο­ρεί να μην ανοί­ξει τα μάτια ακόμα και του αστι­σμού για τον αλη­θι­νό χα­ρα­κτή­ρα αυτής της προ­πα­γάν­δας των φρε­νο­βλα­βών και βαλ­τών πρα­κτό­ρων (…) [3].

Η υπο­στή­ρι­ξη που ση­μα­ντι­κό τμήμα των αναρ­χι­κών πα­ρέ­χει στην ατο­μι­κή τρο­μο­κρα­τία έρ­χε­ται ως απο­τέ­λε­σμα της άρ­νη­σης τους να απο­δε­χθούν την τα­ξι­κή πάλη και τον πρω­το­πό­ρο ρόλο της ερ­γα­τι­κής τάξης σε αυτήν. Πρό­κει­ται ου­σια­στι­κά για έλ­λει­ψη εμπι­στο­σύ­νης στο μα­ζι­κό λαϊκό αγώνα που οδη­γεί σε πρά­ξεις ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας. Μέσα από κεί­με­να του Μαρξ και του Έν­γκελς ανα­δει­κνύ­ε­ται η τυ­χο­διω­κτι­κή δράση των Νε­τσά­γιεφ-Μπα­κού­νιν που είχε ως απο­τέ­λε­σμα να υπο­στεί με­γά­λο χτύ­πη­μα το ρω­σι­κό επα­να­στα­τι­κό κί­νη­μα της επο­χής [4]. Από τη δική του πλευ­ρά, στο έργο του «Επα­να­στα­τι­κός Τυ­χο­διω­κτι­σμός» ο Λένιν ασκεί σκλη­ρή κρι­τι­κή στους ρώ­σους σο­σια­λι­στές επα­να­στά­τες για τις τρο­μο­κρα­τι­κές μορ­φές πάλης που χρη­σι­μο­ποιού­σαν [5].

Οι πρά­ξεις ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας, ανε­ξαρ­τή­τως των προ­θέ­σε­ων αυτών που τις υλο­ποιούν, λει­τουρ­γούν προ­βο­κα­τό­ρι­κα, αφε­νός απο­προ­σα­να­το­λί­ζο­ντας τις ερ­γα­τι­κές-λαϊ­κές μάζες απ’ το βα­σι­κό κα­θή­κον της τα­ξι­κής πάλης και αφε­τέ­ρου, αλεί­φο­ντας «βού­τυ­ρο στο ψωμί» των κα­τα­σταλ­τι­κών μη­χα­νι­σμών του αστι­κού κρά­τους αλλά και των επι­τε­λεί­ων του που πε­ρι­μέ­νουν και την πα­ρα­μι­κρή αφορ­μή για να συ­κο­φα­ντή­σουν το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα. Το μόνο που μένει από μια πράξη ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας είναι ο μι­κρο­α­στι­κός τυ­χο­διω­κτι­σμός και η ψευ­δαί­σθη­ση της δήθεν αντι­συ­στη­μι­κής δρά­σης που, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ωστό­σο, ευ­νο­εί το ίδιο το σύ­στη­μα. 

Στα λόγια επα­νά­στα­ση, στην πράξη… αντε­πα­νά­στα­ση!

Από την εποχή της συ­γκρό­τη­σης του αναρ­χι­κού ρεύ­μα­τος στα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι και σή­με­ρα, η ιστο­ρία είναι γε­μά­τη από πα­ρα­δείγ­μα­τα που πι­στο­ποιούν τον αντι­δρα­στι­κό, αντε­πα­να­στα­τι­κό ρόλο του αναρ­χι­σμού. Ση­μα­ντι­κή πα­ρά­με­τρος του αντι­δρα­στι­κού αυτού ρόλου είναι η βαθιά έχθρα των αναρ­χι­κών απέ­να­ντι στην ερ­γα­τι­κή εξου­σία. Ενώ στα λόγια κα­μώ­νο­νται τους επα­να­στά­τες-πο­λέ­μιους της εκ­με­τάλ­λευ­σης, η δράση τους στο διάβα της ιστο­ρί­ας απο­δει­κνύ­ει το ακρι­βώς αντί­θε­το.

Συ­νο­πτι­κά και κω­δι­κο­ποι­η­μέ­να αξί­ζει να ανα­φέ­ρου­με:

• Το χτύ­πη­μα των αναρ­χι­κών ενά­ντια στη «Διε­θνή Ένωση Ερ­γα­τών» έπει­τα από τα αι­μα­το­βαμ­μέ­να γε­γο­νό­τα της ηρω­ϊ­κής Πα­ρι­σι­νής Κομ­μού­νας.

• Τον ανοι­χτά εχθρι­κό ρόλο των αναρ­χι­κών της επο­χής ενά­ντια στους μπολ­σε­βί­κους και την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση, όπως και την πε­ρί­φη­μη αντε­πα­να­στα­τι­κή “ανταρ­σία” της Κρο­στάν­δης (1921) [6].

• Την πο­λε­μι­κή του αναρ­χο­συν­δι­κα­λι­στι­κού ρεύ­μα­τος ενά­ντια στην πο­λι­τι­κή πάλη της ερ­γα­τι­κής τάξης στις πρώ­τες δε­κα­ε­τί­ες του 20ου αιώνα και τον βαθιά αντι­σο­σια­λι­στι­κό, αντι­σο­βιε­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα του.

• Την προ­βο­κα­τό­ρι­κη, αντι­κομ­μου­νι­στι­κή δράση των αναρ­χι­κών στον ισπα­νι­κό εμ­φύ­λιο που, από κοι­νού με τους τρο­τσκι­στές, συ­νέ­βα­λαν στη νίκη των φα­σι­στι­κών δυ­νά­με­ων του Φράν­κο.

• Την στή­ρι­ξη που πα­ρεί­χαν οι αναρ­χι­κοί και οι ορ­γα­νώ­σεις τους σε μια σειρά με­τα­πο­λε­μι­κών αντι­κομ­μου­νι­στι­κών, αντε­πα­να­στα­τι­κών ενερ­γειών (βλέπε Ουγ­γα­ρία 1956, Τσε­χο­σλο­βα­κία 1968), υπο­νο­μεύ­ο­ντας με διά­φο­ρους τρό­πους την πο­ρεία της σο­σια­λι­στι­κής οι­κο­δό­μη­σης σε χώρες της ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης. Τα αναρ­χι­κά ρεύ­μα­τα των δε­κα­ε­τιών 1960-1970 συ­να­ντιού­νται με μι­κρο­α­στι­κές θε­ω­ρί­ες περί «ξε­πε­ρα­σμέ­νου ρόλου της ερ­γα­τι­κής τάξης», «αυ­το­νο­μία των κι­νη­μά­των» κλπ, αλ­λη­λε­πι­δρώ­ντας ιδε­ο­λο­γι­κά με μια σειρά ανα­δυό­με­νων αντε­πα­να­στα­τι­κών θε­ω­ριών του ευ­ρύ­τε­ρου χώρου της αρι­στε­ράς (μα­οι­σμός, ευ­ρω­κομ­μου­νι­σμός κλπ). 

Κου­κου­λο­φό­ροι κατά τη διάρ­κεια της δο­λο­φο­νι­κής επί­θε­σης στην συ­γκέ­ντρω­ση του ΠΑΜΕ, Οκτώ­βρης 2011.

Στην Ελ­λά­δα, συ­γκρο­τη­μέ­νη πα­ρου­σία αναρ­χι­κών-«αντιε­ξου­σια­στι­κών» ορ­γα­νώ­σε­ων και ομά­δων πα­ρου­σιά­ζε­ται στα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας του ’70. Θα χρειά­ζο­νταν δε­κά­δες σε­λί­δες για να ανα­φερ­θού­με στα «έργα και τις ημέ­ρες τους». Θα αρ­κε­στού­με να υπεν­θυ­μί­σου­με γε­γο­νό­τα-σταθ­μούς όπου ομά­δες του επο­νο­μα­ζό­με­νου «αντιε­ξου­σια­στι­κού χώρου» απο­δε­δειγ­μέ­να λει­τούρ­γη­σαν ως το μακρύ χέρι του αστι­κού κρά­τους και των κα­τα­σταλ­τι­κών του μη­χα­νι­σμών ενά­ντια στο ερ­γα­τι­κό-λαϊ­κό κί­νη­μα και τη νε­ο­λαία: Χη­μείο 1985, γε­γο­νό­τα Πο­λυ­τε­χνεί­ου 1995, Δε­κέμ­βρης 2008, δο­λο­φο­νι­κή επί­θε­ση στην συ­γκέ­ντρω­ση του ΠΑΜΕ το Νο­έμ­βρη του 2011. 

Διό­λου τυ­χαία, στο στό­χα­στρο των αναρ­χι­κών ομά­δων βρί­σκε­ται δια­χρο­νι­κά το ΚΚΕ. Το μίσος της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας για την ερ­γα­τι­κή εξου­σία, για την κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση των μέσων πα­ρα­γω­γής στη βάση του κε­ντρι­κού σχε­δια­σμού εκ­φρά­ζε­ται μέσω της πο­λε­μι­κής ενά­ντια στην πρω­το­πο­ρία της ερ­γα­τι­κής τάξης, ενά­ντια δη­λα­δή στο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμμα. Επι­θυ­μούν ένα κί­νη­μα κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νο, χωρίς στα­θε­ρό τα­ξι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, χωρίς κομ­μου­νι­στές, έρ­μαιο των μι­κρο­α­στι­κών εμ­μο­νών και του ιδε­ο­λη­πτι­κού ου­ρα­κο­τα­γκι­σμού τους. 

Ανε­ξάρ­τη­τα από τις όποιες υπαρ­κτές δια­φο­ρές με­τα­ξύ τους, όλες οι αναρ­χι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες-ομά­δες συ­γκλί­νουν στην πο­λε­μι­κή ενά­ντια στο ΚΚΕ. Σε κεί­με­να και ανα­κοι­νώ­σεις τους χρη­σι­μο­ποιούν συχνά χυ­δαία ρη­το­ρι­κή («ΚΝΑΤ», «το κόμμα σου χαφιέ», «κόμμα προ­δο­σί­ας», κλπ), πα­ρό­μοια με αυτήν που χρη­σι­μο­ποιεί ενά­ντια στο ΚΚΕ, την ΚΝΕ και το ΠΑΜΕ ο εσμός των φα­σι­στοει­δών της εγκλη­μα­τι­κής-να­ζι­στι­κής Χρυ­σής Αυγής. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό είναι ότι τόσο σε κεί­με­να αναρ­χι­κών ομά­δων, όσο και σε αντι­κομ­μου­νι­στι­κά λι­βε­λο­γρα­φή­μα­τα χρυ­σαυ­γι­τών, συ­να­ντά κα­νείς το ίδιο προ­βο­κα­τό­ρι­κο, ανι­στό­ρη­το επι­χεί­ρη­μα πως το ΚΚΕ «κα­πη­λεύ­ε­ται τα γε­γο­νό­τα του Πο­λυ­τε­χνεί­ου» από τα οποία «απεί­χε» και τα οποία είχε «κα­ταγ­γεί­λει» [7].

Η ανά­δει­ξη της σύ­γκλι­σης αναρ­χι­κών-νε­ο­να­ζί στην αντι-ΚΚΕ ρη­το­ρι­κή δεν έχει σκοπό το «τσου­βά­λια­σμα» των δύο. Κάτι τέ­τοιο, εκτός από αντιε­πι­στη­μο­νι­κό θα ήταν από κάθε άποψη λαν­θα­σμέ­νο. Πα­ρα­μέ­νει ωστό­σο αδιαμ­φι­σβή­τη­το το γε­γο­νός ότι και στους δύο χώ­ρους- όπου κυ­ριαρ­χούν οι μι­κρο­α­στι­κές αντι­λή­ψεις- είναι έντο­να τα ιδε­ο­λο­γι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του αντι­κομ­μου­νι­σμού, του μί­σους για το ορ­γα­νω­μέ­νο ερ­γα­τι­κό-λαϊ­κό κί­νη­μα και την προ­ο­πτι­κή της ερ­γα­τι­κής-λαϊ­κής εξου­σί­ας.

Ο «Ρου­βί­κω­νας» και «το τέλος των αυ­τα­πα­τών»

Μέσα στα ιδε­ο­λο­γι­κά και πο­λι­τι­κά πλαί­σια του αναρ­χι­σμού που προ­α­να­φέρ­θη­καν κι­νεί­ται και η πε­ρί­πτω­ση του «Ρου­βί­κω­να». Ο αυ­το­α­πο­κα­λού­με­νος «πο­λι­τι­κός, μα­χό­με­νος αναρ­χι­κός σχη­μα­τι­σμός» προ­τά­σει «συ­γκρου­σια­κές» – απέ­να­ντι στο σύ­στη­μα- θέ­σεις και δρά­σεις, αδυ­να­τώ­ντας ωστό­σο να ξε­φύ­γει από το μι­κρο­α­στι­κό χα­ρα­κτή­ρα της αναρ­χι­κής σκέ­ψης. 

Στο «Κεί­με­νο Πο­λι­τι­κής Ταυ­τό­τη­τας», όπου πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται οι βα­σι­κές θέ­σεις της ορ­γά­νω­σης, ανα­πα­ρά­γο­νται όλα εκεί­να τα στοι­χεία της πο­μπώ­δους υπε­ρε­πα­να­στα­τι­κής φρα­σε­ο­λο­γί­ας που χα­ρα­κτη­ρί­ζει την αναρ­χι­κή ιδε­ο­λο­γία («ανα­τρο­πή της ση­με­ρι­νής τάξης πραγ­μά­των», «κοι­νω­νι­κή επα­νά­στα­ση», κλπ), συ­νο­δευό­με­να από τις γνω­στές αντε­πι­στη­μο­νι­κές θε­ω­ρί­ες περί «κα­τα­στρο­φής του κρά­τους» και αντι­κα­τά­στα­σής του από «μια ομο­σπον­δία αυ­το­διευ­θυ­νό­με­νων κοι­νο­τή­των βάσης» [8]. Με λίγα λόγια, ανα­πα­ρά­γε­ται η κλασ­σι­κή αναρ­χι­κή προ­ο­πτι­κή μιας κοι­νω­νί­ας μι­κρών πα­ρα­γω­γών-ιδιο­κτη­τών ενω­μέ­νων σε αυ­το­δια­χει­ρι­ζό­με­νες κοι­νό­τη­τες βά­σεις. Πρό­κει­ται, επί της ου­σί­ας, για μια ανα­βί­ω­ση του πρω­τό­γο­νου κα­πι­τα­λι­σμού, ένα πα­λαιο­μο­δί­τι­κο μο­ντέ­λο κα­πι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας σε νέα συ­σκευα­σία. 

Μέλη του “Ρου­βί­κω­να” δια­λύ­ουν τζα­μα­ρία κατά τη διάρ­κεια “πα­ρέμ­βα­σης” τους.

Σε ότι αφορά το κρά­τος, ο «Ρου­βί­κω­νας»δεν λέει κου­βέ­ντα για το πως θα γίνει η με­τά­βα­ση από την κα­τα­στρο­φή του στις «αυ­το­διευ­θυ­νό­με­νες κοι­νό­τη­τες βά­σεις». Δεν ξέ­ρουν ή δεν θέ­λουν να μας το απο­κα­λύ­ψουν; Επα­να­λαμ­βά­νει τη γνω­στή- ιδε­ο­λο­γι­κά αυ­τι­στι­κή- άρ­νη­ση των αναρ­χι­κών να δε­χθούν την ανα­γκαιό­τη­τα της δι­κτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του. «Οι αναρ­χι­κοί», ση­μεί­ω­νε ο Λένιν, «θέ­λουν την ολο­κλη­ρω­τι­κή κα­τάρ­γη­ση του κρά­τους από τη μια μέρα στην άλλη, χωρίς να κα­τα­λα­βαί­νουν τους όρους κάτω από τους οποί­ους μπο­ρεί να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί αυτή η κα­τάρ­γη­ση». Και συ­νέ­χι­ζε γρά­φο­ντας: «Οι αναρ­χι­κοί υπο­στη­ρί­ζο­ντας την κα­τα­στρο­φή της κρα­τι­κής μη­χα­νής, έχουν πολύ θολή αντί­λη­ψη για το ζή­τη­μα: Με τι θα την αντι­κα­τα­στή­σει το προ­λε­τα­ριά­το και πώς θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σει την επα­να­στα­τι­κή εξου­σία; Οι αναρ­χι­κοί αρ­νού­νται ακόμη και τη χρη­σι­μο­ποί­η­ση της κρα­τι­κής εξου­σί­ας από το επα­να­στα­τι­κό προ­λε­τα­ριά­το, αρ­νού­νται την επα­να­στα­τι­κή δι­κτα­το­ρία του» [9]. 

Ο «Ρου­βί­κω­νας» απευ­θύ­νε­ται, όπως ισχυ­ρί­ζε­ται, στους ερ­γα­ζό­με­νους, στον «κόσμο της ερ­γα­σί­ας». Ταυ­τό­χρο­να όμως, εχθρεύ­ε­ται το ορ­γα­νω­μέ­νο μα­ζι­κό ερ­γα­τι­κό-λαϊ­κό κί­νη­μα. Χα­ρα­κτη­ρί­ζει την ανα­τρο­πή του σο­σια­λι­σμού του 20ου αιώνα ως «τέλος των αυ­τα­πα­τών» που, όπως ση­μειώ­νει, «είναι πάντα, μα­κρο­χρό­νια, μια καλή επέν­δυ­ση»! Πρό­κει­ται, αν μη τι άλλο, για σκε­πτι­κό που ευ­θυ­γραμ­μί­ζε­ται με αντι­λή­ψεις της αστι­κής τάξης για τον σο­σια­λι­σμό που οι­κο­δο­μή­θη­κε τον 20ο αιώνα. Τέ­τοιου εί­δους πο­λε­μι­κή ενά­ντια στην σο­σια­λι­στι­κή οι­κο­δό­μη­ση και την ερ­γα­τι­κή εξου­σία αντι­κει­με­νι­κά ρί­χνει νερό στο μύλο της εκ­με­ταλ­λεύ­τριας αστι­κής τάξης, πο­τί­ζο­ντας τις ρίζες του αντι­κομ­μου­νι­σμού.

Αν ο «Ρου­βί­κω­νας» – ο κάθε «Ρου­βί­κω­νας» και οι όποιοι υπο­στη­ρι­κτές του- πι­στεύ­ουν ότι τα τρι­κά­κια, τα «ντου» και οι πα­ρεμ­βά­σεις με βα­ριο­πού­λες και μπο­γιές σε με­μο­νω­μέ­νες εται­ρεί­ες, δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες, συμ­βο­λαιο­γρα­φι­κά γρα­φεία και αλλού είναι μορφή επα­να­στα­τι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας είναι δικό τους θέμα. Έτσι είναι, αν έτσι θέ­λουν να πι­στεύ­ουν. Η ουσία βρί­σκε­ται στο ότι τέ­τοιου εί­δους δρά­σεις όχι μόνο είναι πλή­ρως ανώ­δυ­νες και βο­λι­κές για το σύ­στη­μα, αλλά δί­νουν συ­νε­χώς τροφή στη μι­κρο­α­στι­κή αντί­δρα­ση.

Πραγ­μα­τι­κή σύ­γκρου­ση με το εκ­με­ταλ­λευ­τι­κό σύ­στη­μα απο­τε­λεί η κα­θη­με­ρι­νή, ορ­γα­νω­μέ­νη πάλη, σε χώ­ρους δου­λειάς, μά­θη­σης και γει­το­νιές, ώστε να δη­μιουρ­γη­θούν οι ανα­γκαί­ες προ­ϋ­πο­θέ­σεις για την αντε­πί­θε­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών στρω­μά­των. Πραγ­μα­τι­κή διέ­ξο­δο απ’ τις συ­μπλη­γά­δες του σά­πιου κα­πι­τα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος δίνει μόνο η πρό­τα­ση του ΚΚΕ, η μόνη ρε­α­λι­στι­κή πρό­τα­ση που μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε ανα­τρο­πές, ρι­ζι­κές αλ­λα­γές προς όφε­λος των ερ­γα­τι­κών – λαϊ­κών ανα­γκών, για την οι­κο­δό­μη­ση μιας νέας κοι­νω­νί­ας, για τον σο­σια­λι­σμό-κομ­μου­νι­σμό.

_______________________________­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­__

[1] Μ. Μπα­κού­νιν, Θεός και Κρά­τος
[2] Β.Ι.Λένιν, Αναρ­χι­σμός και Σο­σια­λι­σμός
[3] Κ.Μαρξ-Φ.Έν­γκελς, Άπα­ντα, τομ. 39, σελ.223, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».
[4] ο.π., τομ. 33, σελ. 388-392.
[5] Β.Ι.Λένιν, Άπα­ντα, τ.40, σελ.312, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».
[6] «Οι με­γά­λες τρά­πε­ζες, όλες οι δυ­νά­μεις του χρη­μα­τι­στι­κού κε­φα­λαί­ου διορ­γα­νώ­νουν ερά­νους για την υπο­στή­ρι­ξη της Κρο­στάν­δης. Η δή­λω­ση του Μάρ­τοφ στη βε­ρο­λι­νέ­ζι­κη εφη­με­ρί­δα του ότι η Κρο­στάν­δη δε δια­κή­ρυ­ξε μόνο μεν­σε­βι­κι­κά συν­θή­μα­τα, αλλά κι απέ­δει­ξε ακόμα, ότι είναι δυ­να­τό ένα αντι­μπολ­σε­βί­κι­κο κί­νη­μα, που να μην υπη­ρε­τεί εντε­λώς τους λευ­κο­φρου­ρούς, τους κα­πι­τα­λι­στές και τους γαιο­κτή­μο­νες, η δή­λω­ση αυτή απο­τε­λεί κλα­σι­κό πα­ρά­δειγ­μα ενός αυ­τά­ρε­σκου μι­κρο­α­στού νάρ­κισ­σου. Ας κλεί­σου­με λοι­πόν τα μάτια μπρος στο γε­γο­νός, ότι όλοι οι γνή­σιοι λευ­κο­φρου­ροί χει­ρο­κρο­τού­σαν τους απο­στά­τες της Κρον­στάν­δης και ότι συ­γκέ­ντρω­ναν χρή­μα­τα για την υπο­στή­ρι­ξή της από τις τρά­πε­ζες». Β. Ι. Λένιν «Σχε­τι­κά με τη φο­ρο­λο­γία σε είδος». Απα­ντα, τ. 43, σελ. 246-247, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».
[7] Η ομάδα των αναρ­χι­κών που τον πε­ρα­σμέ­νο Νο­έμ­βρη (15-16/11) είχε κα­τα­λά­βει το Πο­λυ­τε­χνείο ση­μεί­ω­νε με­τα­ξύ άλλων σε ανα­κοί­νω­ση της: «Το ΚΚΕ που κα­πη­λεύ­ε­ται την ιστο­ρία της εξέ­γερ­σης του Πο­λυ­τε­χνεί­ου απου­σί­α­ζε από τον ξε­ση­κω­μό του Νο­έμ­βρη 73, χα­ρα­κτη­ρί­ζο­ντας ως προ­βο­κά­το­ρες τους κα­τα­λη­ψί­ες του Πο­λυ­τε­χνεί­ου, ακόμη και τους νε­κρούς, τον θά­να­το των οποί­ων χυ­δαία κε­φα­λαιο­ποιεί έκτο­τε» (athens.​indymedia.​org, 15.11.2017). Το ίδιο ακρι­βώς επι­χεί­ρη­μα χρη­σι­μο­ποιεί σε κεί­με­νο της η να­ζι­στι­κή Χρυσή Αυγή: «Είναι γε­γο­νός, ότι αυτοί που σή­με­ρον εμ­φα­νί­ζο­νται ως “πρω­το­πό­ροι” και κα­θο­δη­γη­τές της εξε­γέρ­σε­ως, δη­λα­δή οι κομ­μου­νι­στές, όχι μόνον απεί­χαν από το Πο­λυ­τε­χνείο, αλλά το κα­τήγ­γει­λαν κιό­λας» (xryshaygh.com, 17.11.2012).
[8] «Ποιοί εί­μα­στε πο­λι­τι­κά και τι θέ­λου­με», Κεί­με­νο Πο­λι­τι­κής Ταυ­τό­τη­τας του «Ρου­βί­κω­να». 
[9] Β. Ι. Λένιν, «Απα­ντα», τ. 33, σελ. 112-113, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».

_______________________________­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_­_

Νίκος Μόττας