Συνθήκη Μάαστριχτ: Το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι το θεμέλιο της ΕΕ. Είναι η Συνθήκη των Συνθηκών. Απ' αυτήν απορρέουν όλες οι επόμενες, όπως και όλες οι αντεργατικές αντιλαϊκές πολιτικές της ΕΕ, τις οποίες συναποφασίζουν οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ και τις εφαρμόζουν στα κράτη τους. Γι' αυτό και σήμερα, σε μια σύντομη ιστορικοπολιτική αναδρομή, παρουσιάζουμε τα βασικά ζητήματα αυτής της Συνθήκης.
Το Μάαστριχτ είναι μια μικρή κωμόπολη της Ολλανδίας. Ηταν άγνωστη στο πλατύ κοινό έως το Δεκέμβρη του 1991, τότε που οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), που τη συγκροτούσαν 12 ευρωπαϊκά κράτη (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Ιρλανδία, Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα), συνυπέγραφαν τη Συνθήκη μετεξέλιξής της σε Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), τη γνωστή πλέον Συνθήκη του Μάαστριχτ. Ετσι, το Μάαστριχτ έγινε διάσημο, η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση περνούσε σε μια ανώτερη ποιοτικά βαθμίδα και πάνω στους λαούς υψωνόταν νέος, πιο βαρύς ζυγός από το κεφάλαιο, των 12 τότε καπιταλιστικών κρατών της ΕΟΚ, προκειμένου να μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες αναπαραγωγής και συσσώρευσής του, με ολοένα αυξανόμενη την ένταση της εκμετάλλευσης, και πιο αποτελεσματικά να αντεπεξέρχεται στις ανάγκες του διεθνούς καπιταλιστικού ανταγωνισμού για το μοίρασμα αγορών, σφαιρών επιρροής.
Στην πορεία, η ΕΕ των «12» έγινε ΕΕ των «15», με την προσχώρηση των Αυστρίας, Σουηδίας και Φινλανδίας. Ενώ σήμερα μετά τη διεύρυνσή της έγινε ΕΕ των 27, με την ένταξη των Τσεχίας, Εσθονίας, Ουγγαρίας, Λετονίας, Λιθουανίας, Πολωνίας, Σλοβακίας, Σλοβενίας, Κύπρου, Μάλτας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (ή Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης) υπογράφτηκε στις 7 Φλεβάρη του 1992 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοέμβρη του 1993. Από την ελληνική Βουλή επικυρώθηκε τον Ιούλη του 1992 με τις ψήφους των βουλευτών της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, της Πολιτικής Ανοιξης (κόμμα που είχε ιδρύσει ο Αντ. Σαμαράς, σημερινός αρχηγός της ΝΔ που είχε αποχωρήσει το 1991 από τη ΝΔ, αλλά επανήλθε) και του Συνασπισμού. Κατά της Συνθήκης ψήφισαν οι βουλευτές του ΚΚΕ.
Η Συνθήκη ψηφίστηκε στη Βουλή χωρίς οι βουλευτές να τη γνωρίζουν, αφού δεν τους δόθηκε το κείμενο, κανένα κρατικό όργανο δεν την έδωσε στη δημοσιότητα. Αποτελεί το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, απ' αυτήν απορρέουν και οι κατευθύνσεις της ΕΕ, όπως εξειδικεύονται, συμπληρώνονται και αναπτύσσονται στην πορεία από τις Συνόδους Κορυφής, τα Συμβούλια Υπουργών της Κομισιόν, δηλαδή συνδιαμορφώνονται από τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών για κάθε κράτος - μέλος και εφαρμόζονται υποχρεωτικά σε κάθε κράτος - μέλος, από την κυβέρνησή του. Για την ιστορία, η Συνθήκη του Μάαστριχτ έγινε ολόκληρη γνωστή από το ειδικό ένθετο, στο οποίο τη δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης» και είναι η μόνη εφημερίδα που το έκανε. Σύμφωνα με το άρθρο 73β της Συνθήκης του Μάαστριχτ, «απαγορεύεται οποιοσδήποτε περιορισμός των κινήσεων κεφαλαίων» και με το άρθρο 102α υιοθετείται η «αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό».
Στους σκοπούς της «Ενωμένης Ευρώπης» περιλαμβάνονται: «Ισόρροπη ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων, μια σταθερή μη πληθωριστική ανάπτυξη, υψηλός βαθμός απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας, άνοδος του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής». Για την επίτευξη αυτών των στόχων, όπως διακηρύσσεται, διαμορφώνονται ενιαίο θεσμικό πλαίσιο, ενιαίο νόμισμα και Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Θεσπίζεται η ευρωπαϊκή ιθαγένεια και προοπτικά προβλέπεται κοινή εξωτερική πολιτική και κοινή άμυνα.
Για λόγους αντικειμενικούς και επειδή εντός της ΕΕ είναι οξύτατος ο ανταγωνισμός σε επίπεδο κρατών ή ομάδων κρατών, στο Μάαστριχτ δόθηκε προτεραιότητα στη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) και τα ζητήματα της Πολιτικής Ενωσης παραπέμφθηκαν για αντιμετώπιση στο μέλλον. Ετσι καθιέρωναν σταδιακά σε διάφορους τομείς τις λεγόμενες Κοινές Πολιτικές.
Το περιεχόμενο της ΟΝΕ συνίσταται στη διαμόρφωση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Οικονομίας. Πρόκειται, πιο συγκεκριμένα, για το πέρασμα της ΕΟΚ στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Οικονομία, για ένα νέο ποιοτικό στάδιο της εξέλιξής της. Αυτή η ποιοτική αλλαγή έκανε αναγκαία την αναθεώρηση των συνθηκών της ΕΟΚ και τη δημιουργία νέων θεσμών. Η διαμόρφωση της ΟΝΕ πήρε προγραμματικό χαρακτήρα και χωρίστηκε σε τρία στάδια, με ειδικό περιεχόμενο στο καθένα απ' αυτά και εισάγει για πρώτη φορά θεσμικά μέτρα και κυρώσεις για τα κράτη - μέλη που δεν εφαρμόζουν τους κοινοτικούς προσανατολισμούς.
Βασικό συστατικό στοιχείο της Συνθήκης του Μάαστριχτ είναι το «πρόγραμμα σύγκλισης», σύμφωνα με το οποίο όλα τα κράτη - μέλη οφείλουν, κατά την άσκηση της οικονομικής πολιτικής, να συγκλίνουν προς κάποιους συγκεκριμένους οικονομικούς δείκτες, που ονομάστηκαν «κριτήρια του Μάαστριχτ». Το «πρόγραμμα σύγκλισης» όριζε μέχρι το 1996, όλα τα κράτη:
Να περιορίσουν το ρυθμό πληθωρισμού στο 4 - 5%.
Να μειώσουν τα ελλείμματα του Δημοσίου, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 3%.
Να περιορίσουν το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 60%.
Να συμπιέσουν τα επιτόκια των δανείων, ώστε να μην υπερβαίνουν τις 2 ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τα χαμηλότερα επιτόκια των χωρών - μελών της ΕΟΚ. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ συμπίπτει με μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από τις αλλαγές και τις ανατροπές σ' όλο τον κόσμο, με τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Απ' την άλλη, οι εξελίξεις χαρακτηρίζονται από τη ραγδαία διεθνοποίηση και κοινωνικοποίηση της παραγωγής, κάτω από την επίδραση της πρωτοφανούς ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Αυτή η τάση αντικειμενικά βαθαίνει την αλληλεξάρτηση των εθνικών οικονομιών, γενικότερα της κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ζωής, και απαιτεί νέα πλαίσια στην οργάνωση της παραγωγής και διανομής, στις κοινωνικές σχέσεις γενικότερα.
Οι «αρχιτέκτονες» της Συνθήκης επιχειρούν με την ΟΝΕ να θεσμοθετήσουν τη διεθνοποίηση των μηχανισμών διεύρυνσης και αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Κίνητρό τους δεν είναι φυσικά η ευημερία των λαών, όπως ψευδεπίγραφα διακηρύσσουν στην εισαγωγή της Συνθήκης, αλλά η αντιμετώπιση των δυσκολιών στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου, που προέρχονται από τη ραγδαία ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και τον οξύτατο ανταγωνισμό των αμερικανικών και γιαπωνέζικων μονοπωλίων στο χώρο της Ευρώπης και σ' όλο τον κόσμο. Επομένως, το «όραμα» της «Ενωμένης Ευρώπης» με μια ενιαία οικονομική και νομισματική πολιτική, με κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα, είναι το όραμα που ανταποκρίνεται στην ανάγκη των ευρωπαϊκών μονοπωλιακών κύκλων να επιβληθούν ως ένας ισχυρός πόλος στις παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, με ιδιαίτερη επιδίωξη την κατάκτηση και εκμετάλλευση των αγορών στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.
Το ΚΚΕ τάχθηκε εξαρχής κατά της Συνθήκης του Μάαστριχτ.
Το Μάαστριχτ είναι μια μικρή κωμόπολη της Ολλανδίας. Ηταν άγνωστη στο πλατύ κοινό έως το Δεκέμβρη του 1991, τότε που οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), που τη συγκροτούσαν 12 ευρωπαϊκά κράτη (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Ιρλανδία, Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα), συνυπέγραφαν τη Συνθήκη μετεξέλιξής της σε Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), τη γνωστή πλέον Συνθήκη του Μάαστριχτ. Ετσι, το Μάαστριχτ έγινε διάσημο, η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση περνούσε σε μια ανώτερη ποιοτικά βαθμίδα και πάνω στους λαούς υψωνόταν νέος, πιο βαρύς ζυγός από το κεφάλαιο, των 12 τότε καπιταλιστικών κρατών της ΕΟΚ, προκειμένου να μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες αναπαραγωγής και συσσώρευσής του, με ολοένα αυξανόμενη την ένταση της εκμετάλλευσης, και πιο αποτελεσματικά να αντεπεξέρχεται στις ανάγκες του διεθνούς καπιταλιστικού ανταγωνισμού για το μοίρασμα αγορών, σφαιρών επιρροής.
Στην πορεία, η ΕΕ των «12» έγινε ΕΕ των «15», με την προσχώρηση των Αυστρίας, Σουηδίας και Φινλανδίας. Ενώ σήμερα μετά τη διεύρυνσή της έγινε ΕΕ των 27, με την ένταξη των Τσεχίας, Εσθονίας, Ουγγαρίας, Λετονίας, Λιθουανίας, Πολωνίας, Σλοβακίας, Σλοβενίας, Κύπρου, Μάλτας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (ή Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης) υπογράφτηκε στις 7 Φλεβάρη του 1992 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοέμβρη του 1993. Από την ελληνική Βουλή επικυρώθηκε τον Ιούλη του 1992 με τις ψήφους των βουλευτών της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, της Πολιτικής Ανοιξης (κόμμα που είχε ιδρύσει ο Αντ. Σαμαράς, σημερινός αρχηγός της ΝΔ που είχε αποχωρήσει το 1991 από τη ΝΔ, αλλά επανήλθε) και του Συνασπισμού. Κατά της Συνθήκης ψήφισαν οι βουλευτές του ΚΚΕ.
Η Συνθήκη ψηφίστηκε στη Βουλή χωρίς οι βουλευτές να τη γνωρίζουν, αφού δεν τους δόθηκε το κείμενο, κανένα κρατικό όργανο δεν την έδωσε στη δημοσιότητα. Αποτελεί το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, απ' αυτήν απορρέουν και οι κατευθύνσεις της ΕΕ, όπως εξειδικεύονται, συμπληρώνονται και αναπτύσσονται στην πορεία από τις Συνόδους Κορυφής, τα Συμβούλια Υπουργών της Κομισιόν, δηλαδή συνδιαμορφώνονται από τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών για κάθε κράτος - μέλος και εφαρμόζονται υποχρεωτικά σε κάθε κράτος - μέλος, από την κυβέρνησή του. Για την ιστορία, η Συνθήκη του Μάαστριχτ έγινε ολόκληρη γνωστή από το ειδικό ένθετο, στο οποίο τη δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης» και είναι η μόνη εφημερίδα που το έκανε. Σύμφωνα με το άρθρο 73β της Συνθήκης του Μάαστριχτ, «απαγορεύεται οποιοσδήποτε περιορισμός των κινήσεων κεφαλαίων» και με το άρθρο 102α υιοθετείται η «αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό».
Στους σκοπούς της «Ενωμένης Ευρώπης» περιλαμβάνονται: «Ισόρροπη ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων, μια σταθερή μη πληθωριστική ανάπτυξη, υψηλός βαθμός απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας, άνοδος του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής». Για την επίτευξη αυτών των στόχων, όπως διακηρύσσεται, διαμορφώνονται ενιαίο θεσμικό πλαίσιο, ενιαίο νόμισμα και Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Θεσπίζεται η ευρωπαϊκή ιθαγένεια και προοπτικά προβλέπεται κοινή εξωτερική πολιτική και κοινή άμυνα.
Για λόγους αντικειμενικούς και επειδή εντός της ΕΕ είναι οξύτατος ο ανταγωνισμός σε επίπεδο κρατών ή ομάδων κρατών, στο Μάαστριχτ δόθηκε προτεραιότητα στη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) και τα ζητήματα της Πολιτικής Ενωσης παραπέμφθηκαν για αντιμετώπιση στο μέλλον. Ετσι καθιέρωναν σταδιακά σε διάφορους τομείς τις λεγόμενες Κοινές Πολιτικές.
Το περιεχόμενο της ΟΝΕ συνίσταται στη διαμόρφωση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Οικονομίας. Πρόκειται, πιο συγκεκριμένα, για το πέρασμα της ΕΟΚ στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Οικονομία, για ένα νέο ποιοτικό στάδιο της εξέλιξής της. Αυτή η ποιοτική αλλαγή έκανε αναγκαία την αναθεώρηση των συνθηκών της ΕΟΚ και τη δημιουργία νέων θεσμών. Η διαμόρφωση της ΟΝΕ πήρε προγραμματικό χαρακτήρα και χωρίστηκε σε τρία στάδια, με ειδικό περιεχόμενο στο καθένα απ' αυτά και εισάγει για πρώτη φορά θεσμικά μέτρα και κυρώσεις για τα κράτη - μέλη που δεν εφαρμόζουν τους κοινοτικούς προσανατολισμούς.
Βασικό συστατικό στοιχείο της Συνθήκης του Μάαστριχτ είναι το «πρόγραμμα σύγκλισης», σύμφωνα με το οποίο όλα τα κράτη - μέλη οφείλουν, κατά την άσκηση της οικονομικής πολιτικής, να συγκλίνουν προς κάποιους συγκεκριμένους οικονομικούς δείκτες, που ονομάστηκαν «κριτήρια του Μάαστριχτ». Το «πρόγραμμα σύγκλισης» όριζε μέχρι το 1996, όλα τα κράτη:
Να περιορίσουν το ρυθμό πληθωρισμού στο 4 - 5%.
Να μειώσουν τα ελλείμματα του Δημοσίου, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 3%.
Να περιορίσουν το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 60%.
Να συμπιέσουν τα επιτόκια των δανείων, ώστε να μην υπερβαίνουν τις 2 ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τα χαμηλότερα επιτόκια των χωρών - μελών της ΕΟΚ. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ συμπίπτει με μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από τις αλλαγές και τις ανατροπές σ' όλο τον κόσμο, με τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Απ' την άλλη, οι εξελίξεις χαρακτηρίζονται από τη ραγδαία διεθνοποίηση και κοινωνικοποίηση της παραγωγής, κάτω από την επίδραση της πρωτοφανούς ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Αυτή η τάση αντικειμενικά βαθαίνει την αλληλεξάρτηση των εθνικών οικονομιών, γενικότερα της κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ζωής, και απαιτεί νέα πλαίσια στην οργάνωση της παραγωγής και διανομής, στις κοινωνικές σχέσεις γενικότερα.
Οι «αρχιτέκτονες» της Συνθήκης επιχειρούν με την ΟΝΕ να θεσμοθετήσουν τη διεθνοποίηση των μηχανισμών διεύρυνσης και αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Κίνητρό τους δεν είναι φυσικά η ευημερία των λαών, όπως ψευδεπίγραφα διακηρύσσουν στην εισαγωγή της Συνθήκης, αλλά η αντιμετώπιση των δυσκολιών στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου, που προέρχονται από τη ραγδαία ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και τον οξύτατο ανταγωνισμό των αμερικανικών και γιαπωνέζικων μονοπωλίων στο χώρο της Ευρώπης και σ' όλο τον κόσμο. Επομένως, το «όραμα» της «Ενωμένης Ευρώπης» με μια ενιαία οικονομική και νομισματική πολιτική, με κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα, είναι το όραμα που ανταποκρίνεται στην ανάγκη των ευρωπαϊκών μονοπωλιακών κύκλων να επιβληθούν ως ένας ισχυρός πόλος στις παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, με ιδιαίτερη επιδίωξη την κατάκτηση και εκμετάλλευση των αγορών στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.
Το ΚΚΕ τάχθηκε εξαρχής κατά της Συνθήκης του Μάαστριχτ.
Στην απόφαση της ευρείας Συνόδου της ΚΕ του ΚΚΕ (16 - 17 Μάη 1992) αναφέρεται: «Το Κόμμα μας δεν μπορεί να συμφωνήσει με την αντίληψη του "μονόδρομου" και όταν μάλιστα είναι δεδομένη η 11χρονη αρνητική εμπειρία της χώρας από την ένταξη στην ΕΟΚ. Πρόκειται για αντίληψη, που ταυτίζει τα συμφέροντα των εργαζομένων και της χώρας με τα συμφέροντα και τις επιλογές του μεγάλου ντόπιου και ξένου κεφαλαίου. Αντίληψη που καταδικάζει την Ελλάδα στο περιθώριο των πολιτικών που χαράσσουν οι ισχυροί της ΕΟΚ. Το όραμα της "Ενωμένης Ευρώπης", της Ευρώπης των μονοπωλίων, που συνενώνει και εμπνέει βιομηχάνους, εφοπλιστές, μεγαλέμπορους, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, "ΣΥΝ" και ο συγκεκριμένος στόχος "να μπούμε στο σκληρό πυρήνα της ΕΟΚ" δεν έχει καμιά σχέση με τα οράματα και τις ανάγκες της εργατικής τάξης, των εργαζομένων».
Σχετικά με την ΟΝΕ, στην ίδια απόφαση αναφέρεται: «Η ΟΝΕ όχι μόνο δεν πρόκειται να απαλλάξει τους εργαζόμενους από τα δεινά του καπιταλισμού (εκμετάλλευση, κρίσεις, φτώχεια, καταπίεση εθνών και λαών, πόλεμοι κ.λπ.), αλλά, αντίθετα, ενισχύει τον κύριο της καπιταλιστικής παραγωγής, το μονοπωλιακό υπερκέρδος, με τις πολλαπλές πηγές άντλησής του, στη σφαίρα παραγωγής και κυκλοφορίας, στην εσωτερική και την εξωτερική αγορά, αναπτύσσοντας το μονοπωλιακό ανταγωνισμό ως τα έσχατα όρια».
Αξίζει ακόμη να σημειώσουμε τη σαφέστατη εκτίμηση του ΚΚΕ για το ανέφικτο της «σύγκλισης» των οικονομιών. Στην απόφαση τονίζεται: «Οι διαφορές που υπάρχουν είναι τέτοιες που είναι αδύνατο να υπάρξει σύγκλιση, υπό την κυριαρχία των μονοπωλίων, υπολογίζοντας και τη δράση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού». Μήπως δεν επιβεβαιώθηκαν οι εκτιμήσεις του από την όλη πορεία της ΕΕ ως τα σήμερα και τις ίδιες τις εξελίξεις;
Το ΚΚΕ πάντα υποστήριζε και επιβεβαιώθηκε ότι οι ανταγωνισμοί και οι αντιθέσεις στους κόλπους της ΕΕ ανάμεσα στα κράτη - μέλη είναι τόσο ισχυροί που δημιουργούν, αφ' ενός, επιμέρους συμμαχίες γύρω από τα πιο ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, αφ' ετέρου, φυγόκεντρες δυνάμεις. Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες κρίσης, το ζήτημα της διαχείρισής της έχει οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα σε Γερμανία και Γαλλία παρά τους μεταξύ τους συμβιβασμούς. Οπως επίσης και ανάμεσα σ' αυτά τα δύο κράτη και την Αγγλία, ανάμεσα σε Αγγλία Γερμανία. Αυτό εκφράζεται έντονα γύρο από την υπόθεση «κρατικό χρέος υπερχρεωμένων κρατών». Ετσι τα ευρωομόλογα που πρότεινε η Γαλλία δεν έγιναν δεκτά από τη Γερμανία, ενώ γύρω από το «Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας» εκφράστηκαν οξύτατοι ανταγωνισμοί ανάμεσα σε Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία και άλλα κράτη, που έληξαν με συμβιβασμό ανάμεσα σε Γερμανία-Γαλλία. Αλλο παράδειγμα είναι ο πόλεμος στη Λιβύη. Η Γερμανία δε συμμετείχε. Την ίδια ώρα τα ισχυρά κράτη, συνάπτουν στρατηγικές συμφωνίες με άλλα ισχυρά εκτός ΕΕ κράτη, όπως π.χ. η Γερμανία με τη Ρωσία, στην Ενέργεια. Που επιδρούν και στο εσωτερικό της ΕΕ. Με δεδομένους τους οξύτατους ανταγωνισμούς, κανείς δε μπορεί να αποκλείσει ότι η ΕΕ μπορεί να διασπαστεί, να αλλάξει σύνθεση, να αλλάξουν τα ισχυρά κράτη συμμάχους με εκτός ΕΕ άλλα καπιταλιστικά κράτη ή και να διαλυθεί. Για παράδειγμα, η αποπομπή υπερχρεωμένων κρατών όπως η Ελλάδα από την ευρωζώνη είναι πιθανό σενάριο. 'Η ποιος μπορεί να πει ότι η ΕΕ θα παραμείνει ως έχει με δεδομένους τους οξύτατους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της και τη Γερμανία να τραβά σε κύρια ζητήματα το δικό της δρόμο με δεδομένο ότι συγκροτεί συνεργασίες, συμμαχίες στρατηγικές, με άλλα ισχυρά εκτός ΕΕ καπιταλιστικά κράτη;
Η διαδικασία διαμόρφωσης της ΟΝΕ χωρίστηκε σε τρία στάδια, προκειμένου να εφαρμοστεί. Το πρώτο στάδιο έπρεπε να ολοκληρωθεί στο τέλος του 1993. Στο χρονικό αυτό διάστημα, αίρονταν οι περιορισμοί στην κίνηση των κεφαλαίων ανάμεσα στα κράτη - μέλη και εντασσόταν το νόμισμα κάθε κράτους - μέλους στο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (ΕΝΣ). Στο ΕΝΣ μετείχαν τότε οι 11 χώρες της ΕΟΚ, εκτός της Ελλάδας. Η δραχμή έπρεπε να ενταχθεί στο ΕΝΣ μέχρι 31 Δεκέμβρη 1994. Πράγματι, η δραχμή εντάχθηκε στο ΕΝΣ το 1994.
Επίσης, στη διάρκεια του πρώτου σταδίου, προβλεπόταν η εφαρμογή πολιτικής σε κάθε κράτος - μέλος, που θα οδηγούσε στη «σύγκλιση των οικονομιών» και τέθηκαν ενιαία κριτήρια ως προς αυτό για όλα τα κράτη - μέλη, σχετικά με τον πληθωρισμό, τα δημόσια ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, τα επιτόκια. Καθόρισαν, δε, διαδικασία ελέγχου αυτής της πορείας από τα Συμβούλια Κορυφής και το ΕΚΟΦΙΝ.
Το δεύτερο στάδιο της ΟΝΕ θα άρχιζε από την 1η Γενάρη 1994. Στο στάδιο αυτό θα δημιουργούνταν το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ινστιτούτο (ΕΝΙ), με σκοπό το συντονισμό της νομισματικής πολιτικής και την προώθηση των προϋποθέσεων για το κοινό νόμισμα. Μέχρι το τέλος του 1996, που θα διαρκούσε το δεύτερο στάδιο της ΟΝΕ, θα έπρεπε να είχαν επεξεργαστεί το πλαίσιο ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Σ' αυτό το στάδιο, άρχιζαν να εφαρμόζονται οι διατάξεις για την ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων, η απαγόρευση του δανεισμού του Δημοσίου και άρχιζε η ανεξαρτητοποίηση των κεντρικών τραπεζών από τις εθνικές νομοθεσίες.
Μέχρι 31 Δεκέμβρη 1996, το Συμβούλιο των αρχηγών κρατών θα αποφάσιζε κατά πόσον η Κοινότητα είναι έτοιμη να μπει στο τρίτο στάδιο της ΟΝΕ, που θα άρχιζε στο τέλος του 1997, όπως όριζε η Συνθήκη ή, αν δεν ήταν έτοιμη, το τρίτο στάδιο, θα άρχιζε την 1η Γενάρη 1999.
Στο τρίτο στάδιο, οι οικονομίες των κρατών - μελών θα ελέγχονταν από τα όργανα της Κοινότητας ως προς το βαθμό «σύγκλισης» των οικονομιών, δηλαδή την εκπλήρωση των τεσσάρων κριτηρίων, το ΕΝΙ θα μετατρεπόταν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Η ΕΚΤ, όταν ιδρυόταν, μαζί με όλες τις κεντρικές τράπεζες των κρατών - μελών θα αποτελούσαν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ). Η ΕΚΤ θα εκδίδει αποφάσεις και κανονισμούς, που θα έχουν υποχρεωτική ισχύ για κάθε κράτος - μέλος. Σ' αυτό το στάδιο τα εθνικά νομίσματα θα καταργούνταν και θα υιοθετούνταν το κοινό ευρωνόμισμα. Εως τότε υπήρχε βεβαίως το ECU, που ήταν η Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα, με την οποία συγκρίνονταν τα εθνικά νομίσματα, αλλά και με βάση την οποία γίνονταν οι οικονομικές μετρήσεις σε επίπεδο ΕΕ (προϋπολογισμός, επιδοτήσεις κ.λπ.).
Από την 1η Γενάρη 1999, η ΟΝΕ ξεκινά και σ' αυτήν συμμετέχουν όσα κράτη - μέλη της Κοινότητας πληρούν τα τέσσερα κριτήρια. Στην ΟΝΕ μπήκαν το 1999 οι Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Φινλανδία και Αυστρία. Η Ελλάδα μπήκε το 2001. Δε συμμετέχουν οι Βρετανία, Δανία και Σουηδία, οι δύο τελευταίες μετά από δημοψήφισμα.
Με τη Συνθήκη του Αμστερνταμ, που υπογράφτηκε στις 2 Οκτώβρη του 1997 και τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Μάη του 1999, τροποποιείται η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Επικυρώθηκε από την ελληνική Βουλή στις 18 Φλεβάρη του 1999 με τις ψήφους των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Κατά της Συνθήκης ψήφισαν οι βουλευτές του ΚΚΕ και του ΔΗΚΚΙ, ενώ οι βουλευτές του Συνασπισμού ψήφισαν «λευκό».
Τα πιο σημαντικά νέα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη Συνθήκη του Αμστερνταμ είναι:
Το Σύμφωνο Σταθερότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η ενσωμάτωση της Συμφωνίας Σένγκεν στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η καθιέρωση της «ενισχυμένης συνεργασίας».
Η κατάργηση του βέτο για σειρά θεμάτων και η καθιέρωση της ειδικής πλειοψηφίας για τη λήψη των αποφάσεων. Αν μπορούμε να συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά αυτής της Συνθήκης, διακρίνουμε τους αλληλοδιαπλεκόμενους στόχους για:
Την ενδυνάμωση του ευρωενωσιακού μονοπωλιακού κεφαλαίου.
Την ενίσχυση των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών (πρώτα απ' όλα Γερμανίας, Γαλλίας) στον παγκόσμιο ανταγωνισμό με ΗΠΑ - Ιαπωνία. Με το Σύμφωνο Σταθερότητας της οικονομίας ορίζονται οι δείκτες, τους οποίους πρέπει να τηρούν τα κράτη - μέλη της «Ζώνης του Ευρώ». Με αυτούς τους δείκτες (πληθωρισμός, ύψος δημόσιου ελλείμματος, χρέος) θα αξιολογούνται οι οικονομικές επιδόσεις εκείνων των κρατών που συμμετέχουν στη «Ζώνη» του κοινού νομίσματος. Δηλαδή για όλα, πλην της Σουηδίας και της Δανίας, όπου η συμμετοχή απορρίφθηκε με δημοψηφίσματα, και της Βρετανίας, όπου εκκρεμεί ακόμη η διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Θεωρητικά, με το Σύμφωνο Σταθερότητας οι αρχιτέκτονες της ΕΕ επιδιώκουν τη σύγκλιση (ονομαστική και πραγματική) των οικονομιών. Αλλά, έντεκα χρόνια μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και πέντε χρόνια μετά τη Συνθήκη του Αμστερνταμ η «σύγκλιση» παραμένει ανέφικτη, αποδεικνύοντας την ορθότητα της θέσης του ΚΚΕ ότι «ο δρόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης δεν καταργείται με ευχές στα πλαίσια της καπιταλιστικής ενοποίησης και ότι ο στόχος της σύγκλισης, ονομαστικός ή και μη ονομαστικός, αριθμητικός ή και όχι αριθμητικός, δεν πρόκειται να πιαστεί ούτε τώρα, ούτε αύριο».
Από την άλλη, το Σύμφωνο Σταθερότητας δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες και τις κυβερνήσεις να προωθήσουν μια δέσμη σκληρών αντεργατικών μέτρων για τη μείωση του κόστους εργασίας και την «ανταγωνιστικότητα» της οικονομίας της ΕΕ, δηλαδή τη διαρκή διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους για το μεγάλο κεφάλαιο. Μεταξύ αυτών των μέτρων είναι η κατεδάφιση του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, η καθιέρωση της μερικής απασχόλησης σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, η κατάργηση θεμελιωδών εργατικών δικαιωμάτων, η ιδιωτικοποίηση σειράς τομέων, όπως της Ενέργειας, των Τηλεπικοινωνιών, της Παιδείας, της Υγείας, της Ερευνας.
Ενα χαρακτηριστικό του Συμφώνου Σταθερότητας είναι η επιβολή ποινών στα κράτη - μέλη τα οποία υπερβαίνουν τους σχετικούς δείκτες. Οι ποινές, που ξεκινούν από την προειδοποίηση του κράτους - μέλους, φθάνουν ως το εξοντωτικό πρόστιμο που αντιστοιχεί στο 0,5% του ΑΕΠ του κράτους «παραβάτη». Παρ' όλα αυτά, με αφορμή την υπέρβαση του ελλείμματος από τη Γερμανία και τη Γαλλία αποδείχτηκε ότι το Σύμφωνο εφαρμόζεται «κατά το δοκούν», αφού τα αρμόδια όργανα δεν επέβαλαν καμιά ποινή.
Με την ενσωμάτωση της Συμφωνίας Σένγκεν στη Συνθήκη του Αμστερνταμ, η Ευρωπαϊκή Ενωση κάνει ένα ακόμη βήμα για την ολοκλήρωση του μηχανισμού παρακολούθησης και καταστολής, δηλαδή του απαραίτητου βραχίονα για την προώθηση των αντεργατικών, αντιλαϊκών επιλογών της. Η Συμφωνία Σένγκεν δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας μιας τεράστιας κοινής βάσης δεδομένων στην οποία θα συγκεντρώνονται όλες οι πληροφορίες από τις αρχές ασφαλείας των κρατών - μελών της ΕΕ, περιλαμβανομένων και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των πολιτών, υπό το πρόσχημα της καλύτερης αντιμετώπισης του εγκλήματος. Τις πληροφορίες αυτές θα μπορούν να τις αξιοποιούν οι υπηρεσίες ασφαλείας όλων των κρατών - μελών για δικούς τους λόγους.
Η Συμφωνία Σένγκεν μεταξύ των άλλων ανατρέπει το θεμελιώδες νομικό αξίωμα ότι ο κάθε άνθρωπος είναι αθώος μέχρι την απόδειξη του αντιθέτου και καθιερώνει την αρχή ότι καθένας μπορεί να είναι ένοχος μέχρι να αποδείξει την αθωότητά του.
Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η «ενισχυμένη συνεργασία» έχει ως στόχο «να δοθεί η δυνατότητα σε έναν περιορισμένο αριθμό κρατών - μελών, τα οποία μπορούν και επιθυμούν να προχωρήσουν περαιτέρω, να συνεχίσουν την εμβάθυνση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, σεβόμενα το ενιαίο θεσμικό πλαίσιο της Ενωσης».
Ουσιαστικά, με την αρχή της «ενισχυμένης συνεργασίας», η οποία περιλαμβάνεται στη Συνθήκη του Αμστερνταμ, δίνεται δυνατότητα στις ισχυρές καπιταλιστικές χώρες - μέλη της ΕΕ να διαμορφώνουν κοινές πολιτικές και να τις θέτουν σε εφαρμογή για θέματα μείζονος σημασίας, όπως η άμυνα και η ασφάλεια.
Στη Συνθήκη του Αμστερνταμ περιλαμβάνονται ακόμη ρυθμίσεις για τον τρόπο λήψης των αποφάσεων στα όργανα της ΕΕ, με κύριο χαρακτηριστικό την κατάργηση του βέτο για σειρά θεμάτων και την επέκταση της αρχής της ειδικής πλειοψηφίας στο συμβούλιο υπουργών.
Βεβαίως, από τότε μέχρι σήμερα, σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης, το «Σύμφωνο Σταθερότητας» εμπλουτίζεται με αντιλαϊκές πολιτικές μέχρι το πρόσφατο «Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας», το οποίο προβλέπει:
1. Επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και μηδενικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων (ή το ανώτερο μέχρι 1% του ΑΕΠ) για τα κράτη - μέλη, με τις κυβερνήσεις να δεσμεύονται ότι θα επιβάλλουν επιπλέον μέτρα όταν υπάρχουν «αποκλίσεις» από τους στόχους.
2. Τα κράτη - μέλη με δημόσιο χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση του χρέους κατά 1/20 ανά έτος (μέσος όρος).
3. Τα κράτη - μέλη που υπόκεινται σε «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» θα πρέπει να καταρτίζουν αυτόματα «δημοσιονομικά και οικονομικά προγράμματα» (δηλαδή μνημόνια) για τη διόρθωσή τους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
4. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ζητά αναθεώρηση του προϋπολογισμού σε περίπτωση που ένα κράτος - μέλος παρουσιάζει απόκλιση από τους «δημοσιονομικούς στόχους».
Τα υπερχρεωμένα κράτη - μέλη που εφαρμόζουν προγράμματα διάσωσης (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία) δεσμεύονται για την επίτευξη των συμφωνημένων στόχων, ενώ όσα έχουν μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο για δράση πρέπει να ενεργοποιήσουν αυτόματους σταθεροποιητές της οικονομίας. Σ' αυτή την κατεύθυνση τα κράτη - μέλη «επανεξετάζουν τη φορολογική τους πολιτική και αν κριθεί απαραίτητο, διευρύνουν τη φορολογική βάση, καταργούν αδικαιολόγητες φοροαπαλλαγές και εξαιρέσεις, περιορίζουν τους φόρους στην εργασία». Δηλαδή, επιβάλλουν νέα χαράτσια στις πλάτες των λαών. Αυτή η φοροληστεία του λαού εξελίσσεται τώρα στην Ελλάδα.
Το Μάρτη του 2000 αποφασίζεται από τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ η στρατηγική της Λισαβόνας, στη Σύνοδο Κορυφής το 2000 στην ισπανική αυτή πόλη, με επίκεντρό της την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, ως στρατηγικό στόχο, για την υλοποίηση του οποίου κατέληξαν σε μια σειρά μέτρα τα οποία προωθούν με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Μέτρα, όπως η κατάργηση του σταθερού ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και οι ελαστικές μορφές εργασίας, η παράδοση των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης στο κεφάλαιο, η εμπορευματοποίηση των τομέων Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, οι αντιδραστικές αλλαγές που προώθησε η κυβέρνηση της ΝΔ με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ ιδιαίτερα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, για παραγωγή φτηνού καταρτίσιμου εργατικού δυναμικού για τις επιχειρήσεις, η ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων κρατικής ιδιοκτησίας, ιδιαίτερα αυτών που έχουν στρατηγική σημασία, όπως π.χ. τηλεπικοινωνίες, ενέργεια κ.λπ. Ταυτόχρονα, η εφαρμογή αυτών των πολιτικών σε κάθε κράτος - μέλος, η οποία ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τις Εαρινές Συνόδους Κορυφής, ωθεί στην ακόμη μεγαλύτερη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, δηλαδή στην ενίσχυση των μονοπωλιακών ομίλων και σε διακρατικό επίπεδο. Και την ίδια ώρα αυξάνει το βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζομένων, μειώνει το λαϊκό εισόδημα και τις συντάξεις, αυξάνει τον εργάσιμο βίο ως το ...θάνατο.
Συνέχεια αυτής της στρατηγικής είναι η στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση και την ανάπτυξη, που δίνει τις νέες κατευθυντήριες γραμμές των αντεργατικών - αντιλαϊκών ανατροπών για την επόμενη δεκαετία.
Στόχος της είναι να καταστήσει τα μονοπώλια της ΕΕ υπερκερδοφόρα, να τραβήξει την καπιταλιστική οικονομία της ευρωένωσης από το τέλμα της κρίσης και να την επαναφέρει σε τροχιά τέτοια που θα της επιτρέπει με αξιώσεις να διεκδικήσει την πρωτοκαθεδρία στον παγκόσμιο καπιταλιστικό ανταγωνισμό.
Οι στόχοι βασίζονται σε δύο κεντρικούς άξονες:
α) «Η αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας και η επανάκαμψη των δημοσίων οικονομικών». Να εξασφαλισθούν, δηλαδή, μέσα από τις δραστικές περικοπές στους προϋπολογισμούς, χρήματα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ενίσχυσης και χρηματοδότησης του μεγάλου κεφαλαίου. β) «Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ουσιαστικές για μια ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη». Να ανατραπούν, δηλαδή, στο σύνολό τους τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα καθιστώντας ακόμα φθηνότερη την τιμή της εργατικής δύναμης.
Ετσι, με το «Σύμφωνο για το Ευρώ+» προβλέπονται:
1. Μειώσεις μισθών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
2. Κατάργηση των Kλαδικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.
3. Κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων που έχουν απομείνει.
4. Κατεδάφιση των Δημόσιων Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης - Μεγάλη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ώστε να ευθυγραμμιστούν με το προσδόκιμο ζωής.
5. Επίθεση στα λαϊκά στρώματα, για να ανοίξουν νέοι τομείς στη συγκέντρωση και την κερδοφορία του κεφαλαίου.
6. Ενίσχυση της «ευελφάλειας». Να μειωθεί η «υπερπροστασία εργαζομένων με μόνιμες συμβάσεις», δηλαδή κατάργηση της μόνιμης και σταθερής δουλειάς. Συμβάσεις αορίστου χρόνου μόνο για νεοπροσλαμβανόμενους που έχουν περιορισμένα δικαιώματα και απολύσεις των εργατών με συγκροτημένα δικαιώματα.
Μείωση της πρόωρης αποχώρησης από το σχολείο, ώστε να ολοκληρώνεται η απόκτηση δεξιοτήτων διαμόρφωσης του νέου «απασχολήσιμου» εργαζόμενου.
Τα κράτη - μέλη να ΠΕΡΙΚΟΨΟΥΝ ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ, μειώνοντας το χρόνο και το ύψος τους και επιβάλλοντας αυστηρές προϋποθέσεις.
7. Κατεδάφιση συνταξιοδοτικών συστημάτων: «Τα κράτη - μέλη που δεν το έχουν ήδη πράξει θα πρέπει να αυξήσουν το όριο συνταξιοδότησης και να το συνδέσουν με το προσδόκιμο ζωής».
Να περιορίσουν κατά προτεραιότητα τα καθεστώτα πρόωρης συνταξιοδότησης.
Κίνητρα για την απασχόληση εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας.
Προώθηση της διά βίου μάθησης.
Να ενισχύσουν την ανάπτυξη «συμπληρωματικής ιδιωτικής αποταμίευσης», δηλαδή προσφυγή στην ιδιωτική ασφάλιση.
Το 1999 αποφασίζουν την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας και
Αμυνας (ΚΕΠΠΑΑ), τη συγκρότηση Ευρωστρατού από 50.000 - 60.000 ενόπλους, για διαχείριση «διεθνών κρίσεων» και «ειρηνευτικών» αποστολών, δηλαδή για ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, ενώ το 2003 αποφασίζουν το δόγμα του προληπτικού χτυπήματος, δηλαδή της ένοπλης επέμβασης σε χώρες από τις οποίες υποτίθεται ότι κινδυνεύει η ΕΕ. Σήμερα, η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας - ΚΠΑΑ (όπως μετονομάστηκε η Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας - ΕΠΑΑ - με τη Συνθήκη της Λισαβόνας) αποτελεί τον επιχειρησιακό βραχίονα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) της ΕΕ. Εκφραση της αυξανόμενης επιθετικότητας του μονοπωλιακού κεφαλαίου στην ΕΕ και της ενίσχυσης του αντιδραστικού χαρακτήρα της. Ενίσχυση της ετοιμότητας της διακρατικής αυτής ένωσης του κεφαλαίου για ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές και μη επεμβάσεις σε κάθε γωνιά της Γης, σε συνθήκες όξυνσης της καπιταλιστικής κρίσης και έντασης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στο εσωτερικό της ΕΕ, καθώς και με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και τις δυναμικά αναπτυσσόμενες χώρες, με στόχο την ενίσχυση και κατάκτηση νέων θέσεων των ευρωενωσιακών μονοπωλιακών ομίλων.
Τόσο η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) όσο και η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας (ΚΠΑΑ) της ΕΕ συνδέονται άρρηκτα με τη Συνθήκη ίδρυσης της ΕΕ, τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και την ΟΝΕ. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ θεμελίωσε ολοκληρωμένα τη στρατηγική του κεφαλαίου, προβλέποντας όλα τα πολιτικά και οικονομικά μέσα για την προώθησή της. Με αυτήν απέκτησαν θεσμικό χαρακτήρα η ΚΕΠΠΑ και η ΚΠΑΑ και τις καθιέρωσε σαν ξεχωριστό «πυλώνα» της πολιτικής της ΕΕ. Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της στον τομέα της ΚΕΠΠΑ καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας (ΕΣΑ), που συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ το 2003 και αποτελεί έκτοτε το πλαίσιο αναφοράς για την ΚΠΑΑ.
Η ΚΕΠΠΑ και η ΚΠΑΑ αποτελούν πεδίο οξύτατων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, συγκρότησης αξόνων και αντιαξόνων στο εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και ανάμεσα στην ΕΕ και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και δυνάμεις.
Βεβαίως, ενισχύει και τους ευρωενωσιακούς κατασταλτικούς μηχανισμούς (Europol - Eurojust - FRONTEX) και τη διασύνδεση και συνεργασία τους, για το χτύπημα των αγώνων του εργατικού κινήματος. Εχει κάνει επίσης επίσημη κρατική πολιτική τον αντικομμουνισμό, εξισώνοντας το φασισμό με τον κομμουνισμό.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Οι κατά καιρούς Κοινές Αγροτικές Πολιτικές (ΚΑΠ) μειώνουν το εισόδημα των φτωχών αγροτών, τους διώχνουν από τη γη τους, η οποία συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια καπιταλιστών, καταδικάζοντάς τους στην ανεργία και ενισχύουν τα μονοπώλια στη διατροφική αλυσίδα, προωθώντας μεταλλαγμένα τρόφιμα σε βάρος της υγείας των λαών.
Σήμερα, στα πλαίσια του σφαγιασμού των όποιων «κοινωνικών δαπανών» στα κράτη - μέλη και την ΕΕ προβλέπεται μείωση των δαπανών για τη γεωργία από το 41,7% του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ στο 37,7%. Σε επίπεδο αριθμών για την ΚΑΠ αυτό συνεπάγεται μείωση δαπανών κατά 11,2% στην επταετία 2014 - 2020. Σε σταθερές τιμές, οι δαπάνες παραμένουν στα επίπεδα του 2013. Τα δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης που έχουν οι αγροτοκτηνοτρόφοι μετά την αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2003 και τα οποία προέκυψαν με βάση το μέσο όρο των επιδοτήσεων που έπαιρναν το διάστημα 2000 - 2002, δε θα ισχύουν από το 2014. Για την Ελλάδα, προτείνεται δραστική μείωση των άμεσων επιδοτήσεων, ώστε να καλυφθεί κατά το 1/3 η διαφορά των ενισχύσεων που παίρνει σήμερα σε σχέση με το 90% του μέσου όρου των ενισχύσεων της ΕΕ-27. Ετσι, το συνολικό ποσό των άμεσων ενισχύσεων στους αγρότες της ΕΕ θα μειωθεί από 2,217 δισ. το 2013 στα 2,015 δισ. για τα έτη 2017 - 2020, μείωση κατά 9,1% σε σταθερές τιμές και υπερδιπλάσια σε πραγματικές.
Καθιερώνεται υποχρεωτικά η λεγόμενη «πράσινη ενίσχυση», για τους γεωργούς που εφαρμόζουν γεωργικές πρακτικές «φιλικές» προς το περιβάλλον και ανέρχεται στο 30% των συνολικών άμεσων ενισχύσεων, ένα νέο μποναμά στο μεγάλο κεφάλαιο. Δικαιούχοι θα είναι όσοι ασκούν βιολογική γεωργία, εφαρμόζουν αμειψισπορά, διατηρούν μόνιμους βοσκότοπους, ή εκτάσεις για «οικολογικούς στόχους» (όπως αγρανάπαυση, αναδασώσεις, διατήρηση τοπίου κ.λπ.). Μόνο αγρότες με πολλά στρέμματα γης έχουν τη δυνατότητα να αφήνουν ακαλλιέργητα στρέμματα για αγρανάπαυση, διατήρηση τοπίου κ.λπ. ή να καλλιεργούν ταυτόχρονα τουλάχιστον τρία είδη κ.ά., άρα οι μόνοι ωφελημένοι πρόκειται να είναι οι μεγαλοαγρότες.
Εισάγεται η έννοια του «ενεργού αγρότη», που θα στερήσει τις επιδοτήσεις από αυτούς τους μικροαγρότες που δεν μπορούν να ζήσουν από το μικρό κλήρο τους και αναγκαστικά, για να επιβιώσουν, κάνουν και άλλη δουλειά.
Η νέα μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, από το 2013, θα φέρει σε ακόμα πιο τραγική θέση το φτωχό αγρότη της οικογενειακής εκμετάλλευσης και του μικρού κλήρου. Η απελευθέρωση των αγορών θα ωφελήσει μόνο τις καπιταλιστικές αγροτικές επιχειρήσεις - τους μονοπωλιακούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αγροτικής παραγωγής και των αγροτικών εφοδίων, στην παραγωγή και διακίνηση των τροφίμων. Θα ενισχύσει τη διαδικασία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης, την επιθετικότητα και τα κέρδη των μονοπωλίων.
Η μείωση των κοινοτικών κονδυλίων για αγροτικές δαπάνες θα επιταχύνει τις διαδικασίες απομάκρυνσης των μικρών και φτωχών καλλιεργητών από την παραγωγή, τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στο χώρο της αγροτικής οικονομίας. Θα επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο της φτωχής αγροτιάς στην ύπαιθρο και γενικότερα του εργαζόμενου λαού. Οι απελευθερώσεις των αγορών θα δημιουργήσουν νέους κινδύνους για μεγάλες διακυμάνσεις τιμών παραγωγού που θα επιδεινώσουν τη θέση των μικρών παραγωγών, αλλά και των εργαζομένων - καταναλωτών, που αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη ακρίβεια, εξασφαλίζοντας υπερκέρδη στα μονοπώλια.
Η κυριαρχία των μονοπωλίων και η απελευθέρωση θα έχουν συνέπεια και τη χρήση όλο και πιο βλαβερών ουσιών στην παραγωγή τροφίμων, την επιβολή των μεταλλαγμένων, τη γενικότερη υποβάθμιση και την αύξηση της επικινδυνότητας των τροφίμων που καταναλώνουν οι εργαζόμενοι και τη δημιουργία μίας άλλης κατηγορίας τροφίμων για την πλουτοκρατία.
Ολα αυτά βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαία. Οταν από τη συνθήκη «Ανθρακα - Χάλυβα» το 1952 έμπαιναν τα θεμέλια της «Συνθήκης της Ρώμης» το 1957, το κεφάλαιο συνένωνε τις δυνάμεις του για να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό στην Ευρώπη, πρωτίστως, με το αντίπαλο σύστημα, το σοσιαλισμό, με το ανερχόμενο εργατικό κίνημα στις χώρες της Ευρώπης, αλλά και στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Η σύγχρονη φάση ανάπτυξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες βαθιάς και συγχρονισμένης οικονομικής κρίσης, επιτάσσει τη στρατηγική του Μάαστριχτ και όλα όσα στη συνέχεια απορρέουν απ' αυτήν και συναποφασίζονται και εφαρμόζονται στα κράτη - μέλη της ΕΕ για την απρόσκοπτη εντεινόμενη εκμεταλλευτική δράση του κεφαλαίου, την ενίσχυση της εξουσίας του και το τσάκισμα αν είναι δυνατόν του εργατικού κινήματος, προκειμένου να αποφύγει την αμφισβήτηση και την ανατροπή του, λόγω της οξύτητας των αντιθέσεων, της αθεράπευτης κρίσης του. Μαζί βεβαίως με τη συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους, όπως στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη κ.λπ.
Ολη η πορεία και εξέλιξη της ΕΟΚ αρχικά και μετέπειτα της ΕΕ επιβεβαίωσε πολύ πιο ωμά, βάρβαρα, εκείνο που το ΚΚΕ υποστηρίζει από το 1960: Οτι είναι μια συμμαχία καπιταλιστική (ιμπεριαλιστική), που έχει στόχο να δυναμώσει περισσότερο το κεφάλαιο, τα μονοπώλια της Ευρώπης, να υπηρετήσει τα συνολικά συμφέροντά τους στον παγκόσμιο καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Η ενδυνάμωση της ΕΕ, λοιπόν, μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με έναν τρόπο: Με την ακόμη μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης των κρατών - μελών της, με την καταπίεση και εξολόθρευση των αυτοαπασχολούμενων, των φτωχών αγροτών. Μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή σε άδικους πολέμους, με την επιβολή της ιμπεριαλιστικής «ειρήνης», με την πορεία στρατιωτικοποίησής της. Με άλλα λόγια, μέσα από τη θωράκιση της δικτατορίας του κεφαλαίου.
Οσα κόμματα υποστηρίζουν το αντίθετο, είναι γιατί έχουν επιλογή τους τη στήριξη και υπηρέτηση του καπιταλισμού. Η στάση κάθε πολιτικού κόμματος απέναντι στην ΕΕ καθορίζεται από τη στάση που αυτό έχει απέναντι στον καπιταλισμό της χώρας του. Αν, δηλαδή, παλεύει για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, ή αν παλεύει για την ενίσχυση της κυριαρχίας του.
Το ΚΚΕ, αντίθετα, επειδή αγωνίζεται για φιλολαϊκές εξελίξεις, για «τη λαϊκή συμμαχία και την εργατική εξουσία» στην Ελλάδα, τάσσεται υπέρ της αποδέσμευσης από την ΕΕ. Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η πάλη για φιλολαϊκή πολιτική διεξάγεται πρώτα και κύρια στο εθνικό πεδίο, συνδυασμένη βεβαίως με την ανάπτυξή της στο διεθνές. Πρόκειται για αλληλοτροφοδοτούμενα πράγματα. Η ΕΕ δε γίνεται να μεταρρυθμιστεί και να αλλάξει χαρακτήρα. Δε γίνεται να μεταμορφωθεί σε φιλολαϊκή. Η ΕΕ στηρίζει τη λειτουργία της στην καπιταλιστική ιδιοκτησία, στο καπιταλιστικό κέρδος, στις σχέσεις ανισοτιμίας μεταξύ των χωρών. Ετσι γινόταν πάντα.
Οι σύγχρονες λαϊκές ανάγκες, που, μάλιστα, αυξάνονται διαρκώς, δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν, όσο τον παραγόμενο πλούτο θα τον ιδιοποιείται μια μικρή μειοψηφία του πληθυσμού σε βάρος της μεγάλης πλειοψηφίας που τον παράγει. Δεν πρόκειται να ικανοποιηθούν όσο θα υπάρχει η σημερινή εξουσία, όσο η ιδιοκτησία είναι καπιταλιστική. Από εδώ προκύπτει η αντικειμενική ανάγκη να γίνει λαϊκή περιουσία, να κοινωνικοποιηθεί η καπιταλιστική ιδιοκτησία, που με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο θα αναπτύσσεται η οικονομία σε όφελος της εργατικής τάξης, του λαού. Το μέλλον της εργατικής τάξης, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων είναι η πραγματικά ανθρώπινη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, ο σοσιαλισμός - κομμουνισμός.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σχετικά με την ΟΝΕ, στην ίδια απόφαση αναφέρεται: «Η ΟΝΕ όχι μόνο δεν πρόκειται να απαλλάξει τους εργαζόμενους από τα δεινά του καπιταλισμού (εκμετάλλευση, κρίσεις, φτώχεια, καταπίεση εθνών και λαών, πόλεμοι κ.λπ.), αλλά, αντίθετα, ενισχύει τον κύριο της καπιταλιστικής παραγωγής, το μονοπωλιακό υπερκέρδος, με τις πολλαπλές πηγές άντλησής του, στη σφαίρα παραγωγής και κυκλοφορίας, στην εσωτερική και την εξωτερική αγορά, αναπτύσσοντας το μονοπωλιακό ανταγωνισμό ως τα έσχατα όρια».
Αξίζει ακόμη να σημειώσουμε τη σαφέστατη εκτίμηση του ΚΚΕ για το ανέφικτο της «σύγκλισης» των οικονομιών. Στην απόφαση τονίζεται: «Οι διαφορές που υπάρχουν είναι τέτοιες που είναι αδύνατο να υπάρξει σύγκλιση, υπό την κυριαρχία των μονοπωλίων, υπολογίζοντας και τη δράση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού». Μήπως δεν επιβεβαιώθηκαν οι εκτιμήσεις του από την όλη πορεία της ΕΕ ως τα σήμερα και τις ίδιες τις εξελίξεις;
Το ΚΚΕ πάντα υποστήριζε και επιβεβαιώθηκε ότι οι ανταγωνισμοί και οι αντιθέσεις στους κόλπους της ΕΕ ανάμεσα στα κράτη - μέλη είναι τόσο ισχυροί που δημιουργούν, αφ' ενός, επιμέρους συμμαχίες γύρω από τα πιο ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, αφ' ετέρου, φυγόκεντρες δυνάμεις. Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες κρίσης, το ζήτημα της διαχείρισής της έχει οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα σε Γερμανία και Γαλλία παρά τους μεταξύ τους συμβιβασμούς. Οπως επίσης και ανάμεσα σ' αυτά τα δύο κράτη και την Αγγλία, ανάμεσα σε Αγγλία Γερμανία. Αυτό εκφράζεται έντονα γύρο από την υπόθεση «κρατικό χρέος υπερχρεωμένων κρατών». Ετσι τα ευρωομόλογα που πρότεινε η Γαλλία δεν έγιναν δεκτά από τη Γερμανία, ενώ γύρω από το «Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας» εκφράστηκαν οξύτατοι ανταγωνισμοί ανάμεσα σε Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία και άλλα κράτη, που έληξαν με συμβιβασμό ανάμεσα σε Γερμανία-Γαλλία. Αλλο παράδειγμα είναι ο πόλεμος στη Λιβύη. Η Γερμανία δε συμμετείχε. Την ίδια ώρα τα ισχυρά κράτη, συνάπτουν στρατηγικές συμφωνίες με άλλα ισχυρά εκτός ΕΕ κράτη, όπως π.χ. η Γερμανία με τη Ρωσία, στην Ενέργεια. Που επιδρούν και στο εσωτερικό της ΕΕ. Με δεδομένους τους οξύτατους ανταγωνισμούς, κανείς δε μπορεί να αποκλείσει ότι η ΕΕ μπορεί να διασπαστεί, να αλλάξει σύνθεση, να αλλάξουν τα ισχυρά κράτη συμμάχους με εκτός ΕΕ άλλα καπιταλιστικά κράτη ή και να διαλυθεί. Για παράδειγμα, η αποπομπή υπερχρεωμένων κρατών όπως η Ελλάδα από την ευρωζώνη είναι πιθανό σενάριο. 'Η ποιος μπορεί να πει ότι η ΕΕ θα παραμείνει ως έχει με δεδομένους τους οξύτατους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της και τη Γερμανία να τραβά σε κύρια ζητήματα το δικό της δρόμο με δεδομένο ότι συγκροτεί συνεργασίες, συμμαχίες στρατηγικές, με άλλα ισχυρά εκτός ΕΕ καπιταλιστικά κράτη;
Η διαδικασία διαμόρφωσης της ΟΝΕ χωρίστηκε σε τρία στάδια, προκειμένου να εφαρμοστεί. Το πρώτο στάδιο έπρεπε να ολοκληρωθεί στο τέλος του 1993. Στο χρονικό αυτό διάστημα, αίρονταν οι περιορισμοί στην κίνηση των κεφαλαίων ανάμεσα στα κράτη - μέλη και εντασσόταν το νόμισμα κάθε κράτους - μέλους στο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (ΕΝΣ). Στο ΕΝΣ μετείχαν τότε οι 11 χώρες της ΕΟΚ, εκτός της Ελλάδας. Η δραχμή έπρεπε να ενταχθεί στο ΕΝΣ μέχρι 31 Δεκέμβρη 1994. Πράγματι, η δραχμή εντάχθηκε στο ΕΝΣ το 1994.
Επίσης, στη διάρκεια του πρώτου σταδίου, προβλεπόταν η εφαρμογή πολιτικής σε κάθε κράτος - μέλος, που θα οδηγούσε στη «σύγκλιση των οικονομιών» και τέθηκαν ενιαία κριτήρια ως προς αυτό για όλα τα κράτη - μέλη, σχετικά με τον πληθωρισμό, τα δημόσια ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, τα επιτόκια. Καθόρισαν, δε, διαδικασία ελέγχου αυτής της πορείας από τα Συμβούλια Κορυφής και το ΕΚΟΦΙΝ.
Το δεύτερο στάδιο της ΟΝΕ θα άρχιζε από την 1η Γενάρη 1994. Στο στάδιο αυτό θα δημιουργούνταν το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ινστιτούτο (ΕΝΙ), με σκοπό το συντονισμό της νομισματικής πολιτικής και την προώθηση των προϋποθέσεων για το κοινό νόμισμα. Μέχρι το τέλος του 1996, που θα διαρκούσε το δεύτερο στάδιο της ΟΝΕ, θα έπρεπε να είχαν επεξεργαστεί το πλαίσιο ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Σ' αυτό το στάδιο, άρχιζαν να εφαρμόζονται οι διατάξεις για την ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων, η απαγόρευση του δανεισμού του Δημοσίου και άρχιζε η ανεξαρτητοποίηση των κεντρικών τραπεζών από τις εθνικές νομοθεσίες.
Μέχρι 31 Δεκέμβρη 1996, το Συμβούλιο των αρχηγών κρατών θα αποφάσιζε κατά πόσον η Κοινότητα είναι έτοιμη να μπει στο τρίτο στάδιο της ΟΝΕ, που θα άρχιζε στο τέλος του 1997, όπως όριζε η Συνθήκη ή, αν δεν ήταν έτοιμη, το τρίτο στάδιο, θα άρχιζε την 1η Γενάρη 1999.
Στο τρίτο στάδιο, οι οικονομίες των κρατών - μελών θα ελέγχονταν από τα όργανα της Κοινότητας ως προς το βαθμό «σύγκλισης» των οικονομιών, δηλαδή την εκπλήρωση των τεσσάρων κριτηρίων, το ΕΝΙ θα μετατρεπόταν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Η ΕΚΤ, όταν ιδρυόταν, μαζί με όλες τις κεντρικές τράπεζες των κρατών - μελών θα αποτελούσαν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ). Η ΕΚΤ θα εκδίδει αποφάσεις και κανονισμούς, που θα έχουν υποχρεωτική ισχύ για κάθε κράτος - μέλος. Σ' αυτό το στάδιο τα εθνικά νομίσματα θα καταργούνταν και θα υιοθετούνταν το κοινό ευρωνόμισμα. Εως τότε υπήρχε βεβαίως το ECU, που ήταν η Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα, με την οποία συγκρίνονταν τα εθνικά νομίσματα, αλλά και με βάση την οποία γίνονταν οι οικονομικές μετρήσεις σε επίπεδο ΕΕ (προϋπολογισμός, επιδοτήσεις κ.λπ.).
Από την 1η Γενάρη 1999, η ΟΝΕ ξεκινά και σ' αυτήν συμμετέχουν όσα κράτη - μέλη της Κοινότητας πληρούν τα τέσσερα κριτήρια. Στην ΟΝΕ μπήκαν το 1999 οι Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Φινλανδία και Αυστρία. Η Ελλάδα μπήκε το 2001. Δε συμμετέχουν οι Βρετανία, Δανία και Σουηδία, οι δύο τελευταίες μετά από δημοψήφισμα.
Με τη Συνθήκη του Αμστερνταμ, που υπογράφτηκε στις 2 Οκτώβρη του 1997 και τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Μάη του 1999, τροποποιείται η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Επικυρώθηκε από την ελληνική Βουλή στις 18 Φλεβάρη του 1999 με τις ψήφους των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Κατά της Συνθήκης ψήφισαν οι βουλευτές του ΚΚΕ και του ΔΗΚΚΙ, ενώ οι βουλευτές του Συνασπισμού ψήφισαν «λευκό».
Τα πιο σημαντικά νέα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη Συνθήκη του Αμστερνταμ είναι:
Το Σύμφωνο Σταθερότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η ενσωμάτωση της Συμφωνίας Σένγκεν στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η καθιέρωση της «ενισχυμένης συνεργασίας».
Η κατάργηση του βέτο για σειρά θεμάτων και η καθιέρωση της ειδικής πλειοψηφίας για τη λήψη των αποφάσεων. Αν μπορούμε να συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά αυτής της Συνθήκης, διακρίνουμε τους αλληλοδιαπλεκόμενους στόχους για:
Την ενδυνάμωση του ευρωενωσιακού μονοπωλιακού κεφαλαίου.
Την ενίσχυση των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών (πρώτα απ' όλα Γερμανίας, Γαλλίας) στον παγκόσμιο ανταγωνισμό με ΗΠΑ - Ιαπωνία. Με το Σύμφωνο Σταθερότητας της οικονομίας ορίζονται οι δείκτες, τους οποίους πρέπει να τηρούν τα κράτη - μέλη της «Ζώνης του Ευρώ». Με αυτούς τους δείκτες (πληθωρισμός, ύψος δημόσιου ελλείμματος, χρέος) θα αξιολογούνται οι οικονομικές επιδόσεις εκείνων των κρατών που συμμετέχουν στη «Ζώνη» του κοινού νομίσματος. Δηλαδή για όλα, πλην της Σουηδίας και της Δανίας, όπου η συμμετοχή απορρίφθηκε με δημοψηφίσματα, και της Βρετανίας, όπου εκκρεμεί ακόμη η διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Θεωρητικά, με το Σύμφωνο Σταθερότητας οι αρχιτέκτονες της ΕΕ επιδιώκουν τη σύγκλιση (ονομαστική και πραγματική) των οικονομιών. Αλλά, έντεκα χρόνια μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και πέντε χρόνια μετά τη Συνθήκη του Αμστερνταμ η «σύγκλιση» παραμένει ανέφικτη, αποδεικνύοντας την ορθότητα της θέσης του ΚΚΕ ότι «ο δρόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης δεν καταργείται με ευχές στα πλαίσια της καπιταλιστικής ενοποίησης και ότι ο στόχος της σύγκλισης, ονομαστικός ή και μη ονομαστικός, αριθμητικός ή και όχι αριθμητικός, δεν πρόκειται να πιαστεί ούτε τώρα, ούτε αύριο».
Από την άλλη, το Σύμφωνο Σταθερότητας δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες και τις κυβερνήσεις να προωθήσουν μια δέσμη σκληρών αντεργατικών μέτρων για τη μείωση του κόστους εργασίας και την «ανταγωνιστικότητα» της οικονομίας της ΕΕ, δηλαδή τη διαρκή διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους για το μεγάλο κεφάλαιο. Μεταξύ αυτών των μέτρων είναι η κατεδάφιση του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, η καθιέρωση της μερικής απασχόλησης σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, η κατάργηση θεμελιωδών εργατικών δικαιωμάτων, η ιδιωτικοποίηση σειράς τομέων, όπως της Ενέργειας, των Τηλεπικοινωνιών, της Παιδείας, της Υγείας, της Ερευνας.
Ενα χαρακτηριστικό του Συμφώνου Σταθερότητας είναι η επιβολή ποινών στα κράτη - μέλη τα οποία υπερβαίνουν τους σχετικούς δείκτες. Οι ποινές, που ξεκινούν από την προειδοποίηση του κράτους - μέλους, φθάνουν ως το εξοντωτικό πρόστιμο που αντιστοιχεί στο 0,5% του ΑΕΠ του κράτους «παραβάτη». Παρ' όλα αυτά, με αφορμή την υπέρβαση του ελλείμματος από τη Γερμανία και τη Γαλλία αποδείχτηκε ότι το Σύμφωνο εφαρμόζεται «κατά το δοκούν», αφού τα αρμόδια όργανα δεν επέβαλαν καμιά ποινή.
Με την ενσωμάτωση της Συμφωνίας Σένγκεν στη Συνθήκη του Αμστερνταμ, η Ευρωπαϊκή Ενωση κάνει ένα ακόμη βήμα για την ολοκλήρωση του μηχανισμού παρακολούθησης και καταστολής, δηλαδή του απαραίτητου βραχίονα για την προώθηση των αντεργατικών, αντιλαϊκών επιλογών της. Η Συμφωνία Σένγκεν δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας μιας τεράστιας κοινής βάσης δεδομένων στην οποία θα συγκεντρώνονται όλες οι πληροφορίες από τις αρχές ασφαλείας των κρατών - μελών της ΕΕ, περιλαμβανομένων και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των πολιτών, υπό το πρόσχημα της καλύτερης αντιμετώπισης του εγκλήματος. Τις πληροφορίες αυτές θα μπορούν να τις αξιοποιούν οι υπηρεσίες ασφαλείας όλων των κρατών - μελών για δικούς τους λόγους.
Η Συμφωνία Σένγκεν μεταξύ των άλλων ανατρέπει το θεμελιώδες νομικό αξίωμα ότι ο κάθε άνθρωπος είναι αθώος μέχρι την απόδειξη του αντιθέτου και καθιερώνει την αρχή ότι καθένας μπορεί να είναι ένοχος μέχρι να αποδείξει την αθωότητά του.
Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η «ενισχυμένη συνεργασία» έχει ως στόχο «να δοθεί η δυνατότητα σε έναν περιορισμένο αριθμό κρατών - μελών, τα οποία μπορούν και επιθυμούν να προχωρήσουν περαιτέρω, να συνεχίσουν την εμβάθυνση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, σεβόμενα το ενιαίο θεσμικό πλαίσιο της Ενωσης».
Ουσιαστικά, με την αρχή της «ενισχυμένης συνεργασίας», η οποία περιλαμβάνεται στη Συνθήκη του Αμστερνταμ, δίνεται δυνατότητα στις ισχυρές καπιταλιστικές χώρες - μέλη της ΕΕ να διαμορφώνουν κοινές πολιτικές και να τις θέτουν σε εφαρμογή για θέματα μείζονος σημασίας, όπως η άμυνα και η ασφάλεια.
Στη Συνθήκη του Αμστερνταμ περιλαμβάνονται ακόμη ρυθμίσεις για τον τρόπο λήψης των αποφάσεων στα όργανα της ΕΕ, με κύριο χαρακτηριστικό την κατάργηση του βέτο για σειρά θεμάτων και την επέκταση της αρχής της ειδικής πλειοψηφίας στο συμβούλιο υπουργών.
Βεβαίως, από τότε μέχρι σήμερα, σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης, το «Σύμφωνο Σταθερότητας» εμπλουτίζεται με αντιλαϊκές πολιτικές μέχρι το πρόσφατο «Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας», το οποίο προβλέπει:
1. Επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και μηδενικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων (ή το ανώτερο μέχρι 1% του ΑΕΠ) για τα κράτη - μέλη, με τις κυβερνήσεις να δεσμεύονται ότι θα επιβάλλουν επιπλέον μέτρα όταν υπάρχουν «αποκλίσεις» από τους στόχους.
2. Τα κράτη - μέλη με δημόσιο χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση του χρέους κατά 1/20 ανά έτος (μέσος όρος).
3. Τα κράτη - μέλη που υπόκεινται σε «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» θα πρέπει να καταρτίζουν αυτόματα «δημοσιονομικά και οικονομικά προγράμματα» (δηλαδή μνημόνια) για τη διόρθωσή τους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
4. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ζητά αναθεώρηση του προϋπολογισμού σε περίπτωση που ένα κράτος - μέλος παρουσιάζει απόκλιση από τους «δημοσιονομικούς στόχους».
Τα υπερχρεωμένα κράτη - μέλη που εφαρμόζουν προγράμματα διάσωσης (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία) δεσμεύονται για την επίτευξη των συμφωνημένων στόχων, ενώ όσα έχουν μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο για δράση πρέπει να ενεργοποιήσουν αυτόματους σταθεροποιητές της οικονομίας. Σ' αυτή την κατεύθυνση τα κράτη - μέλη «επανεξετάζουν τη φορολογική τους πολιτική και αν κριθεί απαραίτητο, διευρύνουν τη φορολογική βάση, καταργούν αδικαιολόγητες φοροαπαλλαγές και εξαιρέσεις, περιορίζουν τους φόρους στην εργασία». Δηλαδή, επιβάλλουν νέα χαράτσια στις πλάτες των λαών. Αυτή η φοροληστεία του λαού εξελίσσεται τώρα στην Ελλάδα.
Το Μάρτη του 2000 αποφασίζεται από τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ η στρατηγική της Λισαβόνας, στη Σύνοδο Κορυφής το 2000 στην ισπανική αυτή πόλη, με επίκεντρό της την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, ως στρατηγικό στόχο, για την υλοποίηση του οποίου κατέληξαν σε μια σειρά μέτρα τα οποία προωθούν με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Μέτρα, όπως η κατάργηση του σταθερού ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και οι ελαστικές μορφές εργασίας, η παράδοση των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης στο κεφάλαιο, η εμπορευματοποίηση των τομέων Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, οι αντιδραστικές αλλαγές που προώθησε η κυβέρνηση της ΝΔ με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ ιδιαίτερα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, για παραγωγή φτηνού καταρτίσιμου εργατικού δυναμικού για τις επιχειρήσεις, η ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων κρατικής ιδιοκτησίας, ιδιαίτερα αυτών που έχουν στρατηγική σημασία, όπως π.χ. τηλεπικοινωνίες, ενέργεια κ.λπ. Ταυτόχρονα, η εφαρμογή αυτών των πολιτικών σε κάθε κράτος - μέλος, η οποία ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τις Εαρινές Συνόδους Κορυφής, ωθεί στην ακόμη μεγαλύτερη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, δηλαδή στην ενίσχυση των μονοπωλιακών ομίλων και σε διακρατικό επίπεδο. Και την ίδια ώρα αυξάνει το βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζομένων, μειώνει το λαϊκό εισόδημα και τις συντάξεις, αυξάνει τον εργάσιμο βίο ως το ...θάνατο.
Συνέχεια αυτής της στρατηγικής είναι η στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση και την ανάπτυξη, που δίνει τις νέες κατευθυντήριες γραμμές των αντεργατικών - αντιλαϊκών ανατροπών για την επόμενη δεκαετία.
Στόχος της είναι να καταστήσει τα μονοπώλια της ΕΕ υπερκερδοφόρα, να τραβήξει την καπιταλιστική οικονομία της ευρωένωσης από το τέλμα της κρίσης και να την επαναφέρει σε τροχιά τέτοια που θα της επιτρέπει με αξιώσεις να διεκδικήσει την πρωτοκαθεδρία στον παγκόσμιο καπιταλιστικό ανταγωνισμό.
Οι στόχοι βασίζονται σε δύο κεντρικούς άξονες:
α) «Η αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας και η επανάκαμψη των δημοσίων οικονομικών». Να εξασφαλισθούν, δηλαδή, μέσα από τις δραστικές περικοπές στους προϋπολογισμούς, χρήματα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ενίσχυσης και χρηματοδότησης του μεγάλου κεφαλαίου. β) «Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ουσιαστικές για μια ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη». Να ανατραπούν, δηλαδή, στο σύνολό τους τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα καθιστώντας ακόμα φθηνότερη την τιμή της εργατικής δύναμης.
Ετσι, με το «Σύμφωνο για το Ευρώ+» προβλέπονται:
1. Μειώσεις μισθών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
2. Κατάργηση των Kλαδικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.
3. Κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων που έχουν απομείνει.
4. Κατεδάφιση των Δημόσιων Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης - Μεγάλη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ώστε να ευθυγραμμιστούν με το προσδόκιμο ζωής.
5. Επίθεση στα λαϊκά στρώματα, για να ανοίξουν νέοι τομείς στη συγκέντρωση και την κερδοφορία του κεφαλαίου.
6. Ενίσχυση της «ευελφάλειας». Να μειωθεί η «υπερπροστασία εργαζομένων με μόνιμες συμβάσεις», δηλαδή κατάργηση της μόνιμης και σταθερής δουλειάς. Συμβάσεις αορίστου χρόνου μόνο για νεοπροσλαμβανόμενους που έχουν περιορισμένα δικαιώματα και απολύσεις των εργατών με συγκροτημένα δικαιώματα.
Μείωση της πρόωρης αποχώρησης από το σχολείο, ώστε να ολοκληρώνεται η απόκτηση δεξιοτήτων διαμόρφωσης του νέου «απασχολήσιμου» εργαζόμενου.
Τα κράτη - μέλη να ΠΕΡΙΚΟΨΟΥΝ ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ, μειώνοντας το χρόνο και το ύψος τους και επιβάλλοντας αυστηρές προϋποθέσεις.
7. Κατεδάφιση συνταξιοδοτικών συστημάτων: «Τα κράτη - μέλη που δεν το έχουν ήδη πράξει θα πρέπει να αυξήσουν το όριο συνταξιοδότησης και να το συνδέσουν με το προσδόκιμο ζωής».
Να περιορίσουν κατά προτεραιότητα τα καθεστώτα πρόωρης συνταξιοδότησης.
Κίνητρα για την απασχόληση εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας.
Προώθηση της διά βίου μάθησης.
Να ενισχύσουν την ανάπτυξη «συμπληρωματικής ιδιωτικής αποταμίευσης», δηλαδή προσφυγή στην ιδιωτική ασφάλιση.
Το 1999 αποφασίζουν την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας και
Τόσο η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) όσο και η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας (ΚΠΑΑ) της ΕΕ συνδέονται άρρηκτα με τη Συνθήκη ίδρυσης της ΕΕ, τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και την ΟΝΕ. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ θεμελίωσε ολοκληρωμένα τη στρατηγική του κεφαλαίου, προβλέποντας όλα τα πολιτικά και οικονομικά μέσα για την προώθησή της. Με αυτήν απέκτησαν θεσμικό χαρακτήρα η ΚΕΠΠΑ και η ΚΠΑΑ και τις καθιέρωσε σαν ξεχωριστό «πυλώνα» της πολιτικής της ΕΕ. Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της στον τομέα της ΚΕΠΠΑ καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας (ΕΣΑ), που συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ το 2003 και αποτελεί έκτοτε το πλαίσιο αναφοράς για την ΚΠΑΑ.
Η ΚΕΠΠΑ και η ΚΠΑΑ αποτελούν πεδίο οξύτατων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, συγκρότησης αξόνων και αντιαξόνων στο εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και ανάμεσα στην ΕΕ και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και δυνάμεις.
Βεβαίως, ενισχύει και τους ευρωενωσιακούς κατασταλτικούς μηχανισμούς (Europol - Eurojust - FRONTEX) και τη διασύνδεση και συνεργασία τους, για το χτύπημα των αγώνων του εργατικού κινήματος. Εχει κάνει επίσης επίσημη κρατική πολιτική τον αντικομμουνισμό, εξισώνοντας το φασισμό με τον κομμουνισμό.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Οι κατά καιρούς Κοινές Αγροτικές Πολιτικές (ΚΑΠ) μειώνουν το εισόδημα των φτωχών αγροτών, τους διώχνουν από τη γη τους, η οποία συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια καπιταλιστών, καταδικάζοντάς τους στην ανεργία και ενισχύουν τα μονοπώλια στη διατροφική αλυσίδα, προωθώντας μεταλλαγμένα τρόφιμα σε βάρος της υγείας των λαών.
Σήμερα, στα πλαίσια του σφαγιασμού των όποιων «κοινωνικών δαπανών» στα κράτη - μέλη και την ΕΕ προβλέπεται μείωση των δαπανών για τη γεωργία από το 41,7% του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ στο 37,7%. Σε επίπεδο αριθμών για την ΚΑΠ αυτό συνεπάγεται μείωση δαπανών κατά 11,2% στην επταετία 2014 - 2020. Σε σταθερές τιμές, οι δαπάνες παραμένουν στα επίπεδα του 2013. Τα δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης που έχουν οι αγροτοκτηνοτρόφοι μετά την αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2003 και τα οποία προέκυψαν με βάση το μέσο όρο των επιδοτήσεων που έπαιρναν το διάστημα 2000 - 2002, δε θα ισχύουν από το 2014. Για την Ελλάδα, προτείνεται δραστική μείωση των άμεσων επιδοτήσεων, ώστε να καλυφθεί κατά το 1/3 η διαφορά των ενισχύσεων που παίρνει σήμερα σε σχέση με το 90% του μέσου όρου των ενισχύσεων της ΕΕ-27. Ετσι, το συνολικό ποσό των άμεσων ενισχύσεων στους αγρότες της ΕΕ θα μειωθεί από 2,217 δισ. το 2013 στα 2,015 δισ. για τα έτη 2017 - 2020, μείωση κατά 9,1% σε σταθερές τιμές και υπερδιπλάσια σε πραγματικές.
Καθιερώνεται υποχρεωτικά η λεγόμενη «πράσινη ενίσχυση», για τους γεωργούς που εφαρμόζουν γεωργικές πρακτικές «φιλικές» προς το περιβάλλον και ανέρχεται στο 30% των συνολικών άμεσων ενισχύσεων, ένα νέο μποναμά στο μεγάλο κεφάλαιο. Δικαιούχοι θα είναι όσοι ασκούν βιολογική γεωργία, εφαρμόζουν αμειψισπορά, διατηρούν μόνιμους βοσκότοπους, ή εκτάσεις για «οικολογικούς στόχους» (όπως αγρανάπαυση, αναδασώσεις, διατήρηση τοπίου κ.λπ.). Μόνο αγρότες με πολλά στρέμματα γης έχουν τη δυνατότητα να αφήνουν ακαλλιέργητα στρέμματα για αγρανάπαυση, διατήρηση τοπίου κ.λπ. ή να καλλιεργούν ταυτόχρονα τουλάχιστον τρία είδη κ.ά., άρα οι μόνοι ωφελημένοι πρόκειται να είναι οι μεγαλοαγρότες.
Εισάγεται η έννοια του «ενεργού αγρότη», που θα στερήσει τις επιδοτήσεις από αυτούς τους μικροαγρότες που δεν μπορούν να ζήσουν από το μικρό κλήρο τους και αναγκαστικά, για να επιβιώσουν, κάνουν και άλλη δουλειά.
Η νέα μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, από το 2013, θα φέρει σε ακόμα πιο τραγική θέση το φτωχό αγρότη της οικογενειακής εκμετάλλευσης και του μικρού κλήρου. Η απελευθέρωση των αγορών θα ωφελήσει μόνο τις καπιταλιστικές αγροτικές επιχειρήσεις - τους μονοπωλιακούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αγροτικής παραγωγής και των αγροτικών εφοδίων, στην παραγωγή και διακίνηση των τροφίμων. Θα ενισχύσει τη διαδικασία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης, την επιθετικότητα και τα κέρδη των μονοπωλίων.
Η μείωση των κοινοτικών κονδυλίων για αγροτικές δαπάνες θα επιταχύνει τις διαδικασίες απομάκρυνσης των μικρών και φτωχών καλλιεργητών από την παραγωγή, τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στο χώρο της αγροτικής οικονομίας. Θα επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο της φτωχής αγροτιάς στην ύπαιθρο και γενικότερα του εργαζόμενου λαού. Οι απελευθερώσεις των αγορών θα δημιουργήσουν νέους κινδύνους για μεγάλες διακυμάνσεις τιμών παραγωγού που θα επιδεινώσουν τη θέση των μικρών παραγωγών, αλλά και των εργαζομένων - καταναλωτών, που αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη ακρίβεια, εξασφαλίζοντας υπερκέρδη στα μονοπώλια.
Η κυριαρχία των μονοπωλίων και η απελευθέρωση θα έχουν συνέπεια και τη χρήση όλο και πιο βλαβερών ουσιών στην παραγωγή τροφίμων, την επιβολή των μεταλλαγμένων, τη γενικότερη υποβάθμιση και την αύξηση της επικινδυνότητας των τροφίμων που καταναλώνουν οι εργαζόμενοι και τη δημιουργία μίας άλλης κατηγορίας τροφίμων για την πλουτοκρατία.
Ολα αυτά βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαία. Οταν από τη συνθήκη «Ανθρακα - Χάλυβα» το 1952 έμπαιναν τα θεμέλια της «Συνθήκης της Ρώμης» το 1957, το κεφάλαιο συνένωνε τις δυνάμεις του για να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό στην Ευρώπη, πρωτίστως, με το αντίπαλο σύστημα, το σοσιαλισμό, με το ανερχόμενο εργατικό κίνημα στις χώρες της Ευρώπης, αλλά και στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Η σύγχρονη φάση ανάπτυξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες βαθιάς και συγχρονισμένης οικονομικής κρίσης, επιτάσσει τη στρατηγική του Μάαστριχτ και όλα όσα στη συνέχεια απορρέουν απ' αυτήν και συναποφασίζονται και εφαρμόζονται στα κράτη - μέλη της ΕΕ για την απρόσκοπτη εντεινόμενη εκμεταλλευτική δράση του κεφαλαίου, την ενίσχυση της εξουσίας του και το τσάκισμα αν είναι δυνατόν του εργατικού κινήματος, προκειμένου να αποφύγει την αμφισβήτηση και την ανατροπή του, λόγω της οξύτητας των αντιθέσεων, της αθεράπευτης κρίσης του. Μαζί βεβαίως με τη συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους, όπως στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη κ.λπ.
Ολη η πορεία και εξέλιξη της ΕΟΚ αρχικά και μετέπειτα της ΕΕ επιβεβαίωσε πολύ πιο ωμά, βάρβαρα, εκείνο που το ΚΚΕ υποστηρίζει από το 1960: Οτι είναι μια συμμαχία καπιταλιστική (ιμπεριαλιστική), που έχει στόχο να δυναμώσει περισσότερο το κεφάλαιο, τα μονοπώλια της Ευρώπης, να υπηρετήσει τα συνολικά συμφέροντά τους στον παγκόσμιο καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Η ενδυνάμωση της ΕΕ, λοιπόν, μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με έναν τρόπο: Με την ακόμη μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης των κρατών - μελών της, με την καταπίεση και εξολόθρευση των αυτοαπασχολούμενων, των φτωχών αγροτών. Μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή σε άδικους πολέμους, με την επιβολή της ιμπεριαλιστικής «ειρήνης», με την πορεία στρατιωτικοποίησής της. Με άλλα λόγια, μέσα από τη θωράκιση της δικτατορίας του κεφαλαίου.
Οσα κόμματα υποστηρίζουν το αντίθετο, είναι γιατί έχουν επιλογή τους τη στήριξη και υπηρέτηση του καπιταλισμού. Η στάση κάθε πολιτικού κόμματος απέναντι στην ΕΕ καθορίζεται από τη στάση που αυτό έχει απέναντι στον καπιταλισμό της χώρας του. Αν, δηλαδή, παλεύει για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, ή αν παλεύει για την ενίσχυση της κυριαρχίας του.
Το ΚΚΕ, αντίθετα, επειδή αγωνίζεται για φιλολαϊκές εξελίξεις, για «τη λαϊκή συμμαχία και την εργατική εξουσία» στην Ελλάδα, τάσσεται υπέρ της αποδέσμευσης από την ΕΕ. Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η πάλη για φιλολαϊκή πολιτική διεξάγεται πρώτα και κύρια στο εθνικό πεδίο, συνδυασμένη βεβαίως με την ανάπτυξή της στο διεθνές. Πρόκειται για αλληλοτροφοδοτούμενα πράγματα. Η ΕΕ δε γίνεται να μεταρρυθμιστεί και να αλλάξει χαρακτήρα. Δε γίνεται να μεταμορφωθεί σε φιλολαϊκή. Η ΕΕ στηρίζει τη λειτουργία της στην καπιταλιστική ιδιοκτησία, στο καπιταλιστικό κέρδος, στις σχέσεις ανισοτιμίας μεταξύ των χωρών. Ετσι γινόταν πάντα.
Οι σύγχρονες λαϊκές ανάγκες, που, μάλιστα, αυξάνονται διαρκώς, δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν, όσο τον παραγόμενο πλούτο θα τον ιδιοποιείται μια μικρή μειοψηφία του πληθυσμού σε βάρος της μεγάλης πλειοψηφίας που τον παράγει. Δεν πρόκειται να ικανοποιηθούν όσο θα υπάρχει η σημερινή εξουσία, όσο η ιδιοκτησία είναι καπιταλιστική. Από εδώ προκύπτει η αντικειμενική ανάγκη να γίνει λαϊκή περιουσία, να κοινωνικοποιηθεί η καπιταλιστική ιδιοκτησία, που με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο θα αναπτύσσεται η οικονομία σε όφελος της εργατικής τάξης, του λαού. Το μέλλον της εργατικής τάξης, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων είναι η πραγματικά ανθρώπινη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, ο σοσιαλισμός - κομμουνισμός.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου