Ομολογίες αστών

Το γεγονός ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση βαθαίνει και στην Ελλάδα και διεθνώς, έγινε γνωστό με τον πλέον επίσημο τρόπο από τα ίδια τα αστικά επιτελεία. Από το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην Ελλάδα, από το ΔΝΤ για την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. Το ΙΟΒΕ μάλιστα εκτιμά ότι «...δεν υφίστανται οι προϋποθέσεις προκειμένου να εκδηλωθεί διεύρυνση της επενδυτικής δραστηριότητας από τις εγχώριες επιχειρήσεις στους επόμενους μήνες» και ότι η πτώση των επενδύσεων αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 10% το 2013. Οτι η ανεργία θα αυξηθεί στο 27,8% και αυτό παρά την απορρόφηση μέρους των ανέργων από τουριστικές επιχειρήσεις το καλοκαίρι, αλλά και τα διαβόητα προγράμματα του ΟΑΕΔ, τα οποία προσφέρουν - πρόσκαιρη - απασχόληση σε ανέργους. Εκτιμά, επίσης, την «ύφεση», όπως λέει, στο 5% για το 2013.

Βεβαίως, τα στοιχεία και οι εκτιμήσεις τους έχουν την αξία τους, ακριβώς γιατί ομολογούν αυτό που πραγματικά συμβαίνει εδώ και μερικά χρόνια, παρά τις επίπονες προσπάθειες διαχείρισης του καπιταλισμού, δηλαδή την αδυναμία να βρουν διέξοδο και να υπάρξει ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας, παρά τις έως τώρα αντεργατικές αναδιαρθρώσεις που έχουν μειώσει δραστικά την τιμή της εργατικής δύναμης ως ένα μοχλό εξασφάλισης συνθηκών μείωσης της ζημιάς για όσους επιχειρηματικούς ομίλους έχουν λόγω κρίσης (κάποιες επιχειρήσεις επίσης κλείνουν, η κρίση καταστρέφει εργατική δύναμη αλλά καταστρέφει και κεφάλαιο), αλλά και αύξησης του ποσοστού κέρδους που να αντισταθμίζει τη χασούρα από τη μείωση εσόδων στις συνθήκες της κρίσης, κυρίως όμως για τη γοργή αύξηση κερδών σε συνθήκες ανάκαμψης.

***

Ταυτόχρονα, οι εκτιμήσεις των αστικών επιτελείων για τη συνέχιση της κρίσης έρχονται αφενός να αποκαλύψουν ότι η όποια καλλιέργεια αισιοδοξίας της κυβερνητικής και της αστικής γενικότερα προπαγάνδας για ερχομό επενδύσεων και ανάπτυξης δεν πρέπει να εγκλωβίσει την εργατική τάξη και τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα στην όποια προσπάθεια εφησυχασμού και κάλπικης ελπίδας ότι τελειώνει η περίοδος των βασάνων τους, ότι θα έρθουν συνθήκες ανακούφισής τους από τη βάρβαρη πολιτική, αφετέρου να είναι σε επαγρύπνηση όταν ακούν ότι τέλειωσαν τα αντιλαϊκά μέτρα. Το ΔΝΤ εκτιμά την ανάγκη εφαρμογής «βαθύτερων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ για να «αναζωογονηθεί» η καπιταλιστική ανάπτυξη. Νέες αντεργατικές αναδιαρθρώσεις είναι η πρότασή τους. Και δείχνει ότι επειδή οι αστοί με τις κυβερνήσεις και τα επιτελεία τους πασχίζουν να τη διαχειριστούν έτσι που οι απώλειες για το κεφάλαιο να είναι όσο γίνεται λιγότερες, η επίθεση στους εργαζόμενους θα δυναμώνει. Και οι ταξικές αντιθέσεις θα οξύνονται. Βεβαίως αυτό θα συνεχίζεται και αν και όταν υπάρξει καπιταλιστική ανάκαμψη, ακριβώς γιατί μόνο έτσι θα συνεχίζεται η αναπαραγωγή της κερδοφορίας.

Αλλωστε, η κρίση οξύνει και τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στα μονοπώλια, στους επιχειρηματικούς ομίλους. Για παράδειγμα, η προβολή ως αιτίας της αύξησης των τιμών των εμπορευμάτων της ακριβής ενέργειας, είναι ένα στοιχείο αυτού του ανταγωνισμού. Που πρόσφατα, στη χώρα μας, αντιμετωπίστηκε με τη μείωση τις τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 15% για τις βιομηχανίες, όταν υπήρξαν αλλεπάλληλες αυξήσεις μέσα στο 2012 και αρχές του 2013 στα λαϊκά νοικοκυριά. Ταυτόχρονα, οι ανταγωνισμοί οξύνονται ανάμεσα στα μονοπώλια και στο ζήτημα της δράσης τους σε τομείς της οικονομίας που μπορούν να γίνουν επενδύσεις και να αποφέρουν κέρδη, όπως, π.χ., στον τομέα ενέργειας, ιδιαίτερα στους υδρογονάνθρακες και στη μεταφορά τους. Τα μονοπώλια μπορεί άμεσα να μην κάνουν επενδύσεις, αλλά ανταγωνιζόμενα μεταξύ τους διεκδικούν τομείς της οικονομίας. Γεγονός που εκφράστηκε και στην υπόθεση των ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ στην Ελλάδα, αλλά και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο.

***

Πράγματι, η κρίση οξύνει τους μονοπωλιακούς ανταγωνισμούς, που αν δεν οδηγήσουν έστω σε προσωρινούς συμβιβασμούς, οδηγούν και σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Ταυτόχρονα ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός δημιουργεί την τάση της μόνιμης επίθεσης στην εργατική τάξη. Δεν είναι μόνο οι συνθήκες της κρίσης που επιβάλλουν τη χωρίς όρια βαρβαρότητα για τους εργαζόμενους. Αυτή θα είναι μια μόνιμη κατάσταση, συνεχώς αυξανόμενης εξαθλίωσης για την εργατική τάξη, που συνεχώς θα χειροτερεύει τη θέση της στην κοινωνία και την παραγωγή. Ακριβώς γιατί ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός συμπιέζει τους μισθούς και αλλάζει τις εργασιακές σχέσεις, αρνητικά για την εργατική τάξη. Οσο και αν κάτω από ορισμένες συνθήκες, που καθορίζονται από την ταξική πάλη, μπορεί να υπάρξουν και κατακτήσεις, η τάση είναι ανεπίστρεπτη.

Η κρίση ανέδειξε ακόμα πιο έντονα τα ιστορικά όρια του καπιταλιστικού συστήματος. Οξύνονται οι αντιφάσεις και οι δυσκολίες της αστικής πολιτικής διαχείρισης της κρίσης και γενικότερα οι δυσκολίες για πέρασμα σε νέο κύκλο διευρυμένης αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου. Απ' αυτή την άποψη η εργατική τάξη, τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα πρέπει να γυρίσουν την πλάτη σε δυνάμεις και στρατηγικές, όπως του ΣΥΡΙΖΑ, που τους καλούν σε δράση για αλλαγή κυβέρνησης που θα διαχειριστεί την οικονομία των μονοπωλίων σε όφελός τους με πολιτική που θα είναι φιλολαϊκή. Η όποια κυβέρνηση που ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει πολιτική ενίσχυσης των επιχειρηματικών ομίλων, επομένως να εφαρμόζει πολιτική που «υπακούει στην τάση» της μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης. Συμπερασματικά, ο καπιταλισμός στο μονοπωλιακό του στάδιο δεν μπορεί να δώσει τίποτα στην εργατική τάξη, αντίθετα θα την εξαθλιώνει συνεχώς. Να γιατί χρειάζεται κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, κεντρικός σχεδιασμός και εργατικός έλεγχος για διέξοδο από την κρίση και ανάπτυξη της οικονομίας σε όφελος των εργαζομένων.

Σ.