Τα ιστορικά γεγονότα είναι προϊόντα της ταξικής πάλης.

Σε εκδήλωση - συζήτηση που διοργάνωσαν οι Οργανώσεις Μεταμόρφωσης του ΚΚΕ και της ΚΝΕ για την παρουσίαση του «Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, 1949 - 1968» Β' Τόμος, μίλησε χτες η Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. 

Μεταξύ άλλων, σημείωσε στην ομιλία της:

«Στην εισαγωγή του Δοκιμίου, αναλύεται η λογική της δομής του, αλλά κυρίως η μέθοδος έρευνας και συγγραφής του. Πρώτο ζήτημα: Τα ιστορικά γεγονότα δεν εξετάζονται από τις επιλογές, από τα συμφέροντα μεμονωμένων ατόμων, προσωπικοτήτων, αποσπασμένων από τα συμφέροντα της τάξης στην οποία ανήκουν. Δηλαδή, τα ιστορικά γεγονότα εξετάζονται ως προϊόντα της σύγκρουσης, των αντιθέσεων μεταξύ διαφορετικών τάξεων, στην προκειμένη περίπτωση της περιόδου αναφοράς, ως προϊόντα της ταξικής πάλης μεταξύ των καπιταλιστών και της εργατικής τάξης.

Αυτή η μέθοδος, διαλεκτική υλιστική ερμηνεία της κοινωνικής εξέλιξης, έχει μεγάλη σημασία για την κατανόηση των σύγχρονων οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων. 

Η πραγματική ιστορία δεν είναι η καταγραφή, το διάβασμα, η απομνημόνευση γεγονότων, χρονολογιών, ονομάτων, αλλά η αποκάλυψη, η κατανόηση των κοινωνικών αιτιών που προκαλούν τα γεγονότα. Είναι η κατανόηση των κοινωνικών αιτιών, που προκαλούν τις επιλογές στα κόμματα, στους πολιτικούς, ανάλογα με τα συμφέροντα της τάξης τους. Κι αυτό αφορά και το ΚΚΕ, ως κόμμα της εργατικής τάξης, αφορά και τις λαθεμένες επιλογές.

Αποκάλυψη της αστικής προπαγάνδας

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση. Στο βήμα η Ελένη Μπέλλου

Το παραπάνω έχει σημασία, γιατί από την αστική ιδεολογία και προπαγάνδα, που είναι κυρίαρχη, επιχειρείται η συσκότιση του γεγονότος ότι η ταξική πάλη είναι η κινητήρια δύναμη της ιστορικής κίνησης. Στις μέρες μας, η συσκότιση γίνεται με τον εξής τρόπο: Ποιος φταίει για το Μνημόνιο; Ο Γ. Παπανδρέου. Ποιος φταίει για το διογκωμένο δημόσιο χρέος; Ο Κ. Καραμανλής ή ο Γ. Παπανδρέου. Αμα φύγει ο ένας κι έρθει ο άλλος στην κυβέρνηση, ή αλλάξει ως αρχηγός του κόμματος κλπ., θα λυθεί το πρόβλημα. Ετσι ή παρόμοια, κρύβεται ότι οι επιλογές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ για 20, 30 ή 40 χρόνια εξέφραζαν τα συμφέροντα του κεφαλαίου.

Και πιο βαθιά: Φταίνε αυτά τα κόμματα - της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ - που επέλεξαν την εκτεταμένη Δημόσια Διοίκηση, το κράτος με τους πολλούς δημόσιους υπαλλήλους, με τις πολλές υπηρεσίες. Αμα αντικατασταθούν αυτά τα κόμματα από άλλα, θα λυθεί και το οικονομικό και το πολιτικό πρόβλημα, δηλαδή η διοίκηση θα γίνει πιο οικονομική και αποτελεσματική, για να δίνει ώθηση σε μια πιο παραγωγική οικονομία. Και αυτά που φαντάζουν σύγχρονα λόγια, εκφράζονται από κορυφαία στελέχη αυτών των κομμάτων, όπως η Μπακογιάννη, ο Χρυσοχοΐδης, η Κατσέλη κ.ά.

Τι σχέση έχει αυτό το επίκαιρο ιδεολογικό - πολιτικό ζήτημα, με την Ιστορία της περιόδου που μελετά ο Β' τόμος; Φαίνεται από το Δοκίμιο, σε ποια φάση της ταξικής πάλης, διαμορφώθηκε για το κεφάλαιο η ανάγκη ενός εκτεταμένου κρατικού τομέα. Μελετώντας το Δοκίμιο, βλέπεις ότι οι βάσεις του εκτεταμένου κρατικού τομέα μπήκαν προς το τέλος της δεκαετίας του 1950 και κυρίως στη δεκαετία του 1960, για να τραβήξει μια φάση εκβιομηχάνισης. Στο Δοκίμιο αναφέρονται, στο δεύτερο μέρος, ποιοι οργανισμοί του Δημοσίου διαμορφώθηκαν, ποιες δημόσιες επενδύσεις έγιναν, πώς έτσι προετοιμάστηκε το έδαφος επιτάχυνσης της συσσώρευσης κεφαλαίου, συγχωνεύσεων κλπ.

Αλλη πλευρά της εκτεταμένης Δημόσιας Διοίκησης σχετίζεται με την ανάγκη να ανασυγκροτηθεί το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος, μετά τη φθορά που υπέστη, αφενός από τη λαϊκή ένοπλη πάλη του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ ενάντια στη γερμανική κατοχή, αφετέρου από την πάλη του ΔΣΕ, τη συντεταγμένη υποχώρηση του μεγαλύτερου μέρους των δυνάμεών του στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Κι αυτό, παρά την καταδίωξη του ΚΚΕ, ως δήθεν κόμμα ξένων συμφερόντων.

Οι μηχανισμοί καταστολής του ελληνικού καπιταλιστικού κράτους και των ξένων συμμάχων του (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ κ.λπ.), δεν είχαν καταφέρει να καταστείλουν τη λαϊκή πάλη, να εκμηδενίσουν τη λαϊκή αντίδραση, τη δράση και την επιρροή των κομμουνιστών στα εργατικά σωματεία, στις ριζοσπαστικές οργανώσεις γυναικών, μαθητικής - σπουδάζουσας νεολαίας, στους αγρότες. Είναι αξιοσημείωτο το πλήθος των αγώνων αυτής της περιόδου. Θα τους βρείτε αναλυτικά στο τρίτο μέρος του Δοκιμίου. Θα βρείτε ακόμα και την παρέμβαση του Κόμματος - θεωρητική και πολιτική - για ιδιαίτερα, εξειδικευμένα προβλήματα, όπως το γλωσσικό ή η αντανάκλαση των φιλοσοφικών ρευμάτων, της ιδεολογικής πάλης στην Αισθητική, στην Τέχνη.

Μελέτη της πορείας της ταξικής πάλης

Δεύτερο ζήτημα, ως προς τη μέθοδο διερεύνησης της ιστορικής περιόδου 1949 - 1968, που ακολουθήθηκε από την ΚΕ του ΚΚΕ και αποτυπώνεται στη συγγραφή του Δοκιμίου: Η Ιστορία του ΚΚΕ μέσα στην Ιστορία της Ελλάδας εξετάζεται μέσα από τη σχέση του ΚΚΕ με το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και η ιστορία της Ελλάδας μέσα από τη σχέση της με το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Δηλαδή η διερεύνηση των ιστορικών γεγονότων αναζητά - διερευνά την πορεία της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, σε σχέση με την πορεία της ταξικής πάλης στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη, παγκόσμια.

Το θέμα αυτό, ως πρώτο μέρος του Δοκιμίου, αποτελεί κατά κάποιον τρόπο μια εισαγωγική τοποθέτηση, μέσα σε ποιο διεθνές περιβάλλον, με ποιο συσχετισμό δυνάμεων παγκόσμια, σε ποια ιδεολογική - πολιτική - οργανωτική κατάσταση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος διαμορφώνεται η προσαρμογή της δράσης του ΚΚΕ από την κορυφαία ταξική ένοπλη αναμέτρηση της περιόδου 1944 - 1949, στη νέα φάση της δράσης του, που είναι περίοδος υποχώρησης της επαναστατικής ανόδου που προηγήθηκε, περίοδος σχετικής σταθεροποίησης του καπιταλισμού και επομένως περίοδος ανασύνταξης των δυνάμεων του ΚΚΕ, του κινήματος.

Τα συμπεράσματα είναι καταγεγραμμένα σε ξεχωριστό κεφάλαιο, στο τέλος αυτού του πρώτου μέρους και έχουν διαχρονική σημασία. Τι αναδεικνύεται ως γενικό συμπέρασμα; Οτι κανένα πρόβλημα (π.χ. πόλεμος, οικονομική ανάπτυξη, σχέσεις κρατών) και καμία άλλη αντίθεση δεν είναι πάνω από την αντίθεση κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας.

Αυτό έχει μεγάλη επικαιρότητα, καθώς και σήμερα, από ένα μέρος αστικών δυνάμεων, με τις οποίες ταυτίζονται και πολιτικές δυνάμεις με "αριστερό" ή και "κομμουνιστικό" χαρακτηρισμό, προβάλλονται υπεράνω της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας άλλες αντιθέσεις, όπως μεταξύ τραπεζών και βιομηχανιών, μεταξύ ευρώ - δολαρίου ή άλλου νομίσματος ή μεταξύ ευρώ - εθνικού νομίσματος, μεταξύ των ισχυρών κρατών του Βορρά και των αδύναμων του Νότου στην Ευρώπη, μεταξύ Γερμανίας - Γαλλίας ή Ελλάδας, μεταξύ ΔΝΤ - ΕΚΤ / Γερμανίας.

Σε τελευταία ανάλυση προβάλλεται ως αντίθεση, πάνω από αυτήν του κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας, η αντίθεση μεταξύ "ενδοτικών, υποτελών στους ξένους" ελληνικών δυνάμεων και "πατριωτικών, αντιμνημονιακών". Ολες αυτές οι αντιθέσεις είναι υπαρκτές, αλλά είναι τα παρακλάδια του καπιταλιστικού δέντρου, που κορμός του είναι η αντίθεση κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας. Ενα καλό κλάδεμά τους αναζωογονεί το ίδιο το δέντρο.

Συμπεράσματα για τη στρατηγική

Κρίσιμο ζήτημα στρατηγικής είναι ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα, σε οποιαδήποτε χώρα, οποιαδήποτε περίοδο ή φάση, με οποιαδήποτε μέσα, μορφές πάλης, συνθήματα, δεν πρέπει να χάνει το στόχο, που είναι η αποδυνάμωση του καπιταλισμού, ανεξάρτητα αν η φάση δεν επιτρέπει την αποφασιστική επίθεση - σύγκρουση. Στο τρίτο μέρος του Δοκιμίου, που πραγματεύεται τη δράση του ΚΚΕ, θα δείτε βέβαια ότι και το ΚΚΕ δεν ήταν πάντα απαλλαγμένο από τέτοιες συγχύσεις, από λάθη στην προγραμματική του κατεύθυνση, που εκφράστηκαν στην πράξη την περίοδο 1943 - 1944.

Δεν είχαμε καθαρό στόχο της εργατικής εξουσίας, γι' αυτό πήγαμε με τις αστικές δυνάμεις με τις συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας, να φτιάξουμε μια "πατριωτική κυβέρνηση" που θα έκανε "ελεύθερες εκλογές", για να προκύψει η λαϊκή θέληση, ο εκδημοκρατισμός από τις βασιλικές, μεταξικές και άλλες δυνάμεις. Αντί αυτού τι έγινε; Πρόσκληση των Εγγλέζων συμμάχων για να χτυπηθεί το λαϊκό κίνημα, το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, οι πραγματικές δυνάμεις απελευθέρωσης, οι δυνάμεις που συμμετείχαν στην "πατριωτική κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου".

Η αστική τάξη ξέρει τι κάνει. Ποτέ δε θα πει - όχι μόνο στο ΚΚΕ, αλλά έστω σε ένα ή περισσότερα "φιλολαϊκά" αριστερά κόμματα - "πάρτε τους θεσμούς του αστικού κράτους (εκλογές, Βουλή), κάντε κυβέρνηση σε αντίθεση με τα συμφέροντα του κεφαλαίου". Και μετά τον ΔΣΕ, στις δεκαετίες 1950 - 1960 τι έγινε στην πολιτική συμμαχιών του Κόμματος; Αγκάλιασε όχι μόνο σοσιαλδημοκρατικές (ΕΔΑ) αλλά και αστικές δυνάμεις, όπως της "Ενωσης Κέντρου", που σε τελευταία ανάλυση όχι μόνο δεν έδωσαν ώθηση στη συγκέντρωση δυνάμεων για την αλλαγή του συσχετισμού, αλλά ούτε και απέτρεψαν την αναστολή του κοινοβουλευτισμού, τη στρατιωτική χούντα το 1967.

Στην περίοδο αναφοράς του Β' Τόμου, σταθμός ιστορικής σημασίας είναι και η 12η Ολομέλεια της ΚΕ το 1968. Πώς φτάσαμε στη 12η Ολομέλεια; Το 8ο Συνέδριο του Κόμματος, το οποίο πραγματοποιήθηκε πέντε χρόνια μετά την 6η Ολομέλεια, επισφράγισε τη δεξιά οπορτουνιστική γραμμή της. Η υποβόσκουσα διαπάλη πήρε νέες διαστάσεις και τροπή στις συνθήκες της δικτατορίας. Σε γενική κατεύθυνση, το Κόμμα μας διατηρούσε σημαντικές δυνάμεις με ισχυρά αντανακλαστικά απέναντι τουλάχιστον στις πιο φανερές οπορτουνιστικές θέσεις και ενέργειες, όπως εκφράσθηκαν το 1968 με όξυνση της διαπάλης στη 12η Ολομέλεια και τη διάσπαση που ακολούθησε. Από αυτήν τη διαπάλη βγήκε ισχυροποιημένη η ανάγκη αυτοτελούς οργανωτικής συγκρότησής του. Ως πρώτο αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία της ΚΝΕ, με απόφαση του ΠΓ της ΚΕ, το 1968».