ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΕΣ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΥΣ: Σύμβολα καπιταλιστικής ανάπτυξης

Ο πύργος Μπουρτζ Χαλίφα (828 μ.)
στο Ντουμπάι

Αναμφισβήτητα οι ουρανοξύστες είναι ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα της δυνατότητας του ανθρώπου να οικοδομεί, στη βάση της κοινωνικής εργασίας και της συσσωρευμένης στην κοινωνία γνώσης, αξιοθαύμαστα έργα, που αντιμετωπίζουν με επιτυχία ισχυρές φυσικές δυνάμεις, όπως η δύναμη του ανέμου και του σεισμού. 
Αυτά τα κτίρια δεκάδων ορόφων και ύψους άνω των 100 μέτρων, που εμφανίστηκαν στη σύγχρονη μορφή τους στις ΗΠΑ, στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αιώνα, έχουν πολλαπλασιαστεί και υπάρχουν πια στο ανάγλυφο πολλών μεγάλων πόλεων, σε όλες τις κατοικημένες ηπείρους.

Η καταστροφή των δίδυμων πύργων της Νέας Υόρκης το 2001 έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι η αποκάλυψη με τόσο βροντερό τρόπο των προβλημάτων ασφάλειας των ουρανοξυστών θα οδηγούσε σε διακοπή παραπέρα οικοδόμησης τέτοιων κτιρίων. 

Ομως, στην ανθρώπινη κοινωνία, μέχρι να φτάσει στην επιστημονική μορφή κοινωνικής οργάνωσης, τα πράγματα εξελίσσονται κυρίως όπως επιτάσσουν οι εκμεταλλευτικές παραγωγικές σχέσεις και όχι η επιστήμη ή η λεγόμενη «κοινή λογική». 

To 2011, τρίτο (τέταρτο για τις ΗΠΑ) έτος εκδήλωσης της βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης που είναι σε εξέλιξη, χρονιά εξάπλωσης της φτώχειας και της ανέχειας σε εκατομμύρια ανθρώπους στις ...αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, είναι ταυτόχρονα η χρονιά με τη μεγαλύτερη οικοδόμηση ουρανοξυστών και ιδιαίτερα ουρανοξυστών μεγάλου ύψους. 

Το 2000 υπήρχαν μόνο 22 κτίρια στον κόσμο με ύψος πάνω από 300 μέτρα. 

Ο ίδιος αριθμός τέτοιων θηριωδών κτιρίων θα ολοκληρωθεί μόνο μέσα στη φετινή χρονιά (μαζί με άλλους 77 ουρανοξύστες ύψους μικρότερου των 200 μέτρων)! Επειδή η φτώχεια για τους πολλούς πάει χέρι χέρι με την απίστευτη συσσώρευση και τη χλιδή των λίγων, του μονοπωλιακού κεφαλαίου.

Οι ουρανοξύστες είναι εξαιρετική επένδυση για τους ιδιοκτήτες τους. Τα γραφεία και τα διαμερίσματα που κατασκευάζονται σ' αυτούς πωλούνται για χρυσάφι, όχι μόνο ως σύμβολα γοήτρου και πλούτου, αλλά και γιατί προσφέρουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην καπιταλιστική αγορά σε αυτούς που τα αγοράζουν ή τα νοικιάζουν. Γενικότερα η ψηλή δόμηση, η συσσώρευση εργατικών μαζών μέσα στον αστικό ιστό, η διόγκωση των πόλεων σε πληθυσμούς της τάξης των δεκάδων εκατομμυρίων, προσφέρουν καλύτερες επιδόσεις στην καπιταλιστική οικονομία μιας χώρας, που βεβαίως αδιαφορεί πλήρως αν οι εργαζόμενοι ζουν σε σπίτια - κουτάκια, σε αγχωτικό, απάνθρωπο περιβάλλον, με ελάχιστο πράσινο και επαφή με τη φύση.

Η κατασκευή ουρανοξυστών πολύ μεγάλου ύψους είναι αμφισβητήσιμη οικονομικά, τουλάχιστον από τη σκοπιά μιας κοινωνίας που κατανέμει τους πόρους της με επιστημονικό τρόπο για να πετύχει την καλύτερη κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών. Από τη στιγμή που ένα κτίριο υπερβεί τους 70 ορόφους (ο ακριβής αριθμός ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία), τα πρόσθετα κόστη που απαιτούνται για τη δομική σταθερότητα και ο επιπλέον χώρος που καταλαμβάνουν οι ανελκυστήρες και τα βοηθητικά συστήματα το κάνουν ασύμφορο.

Η πλειοψηφία των ουρανοξυστών πολύ μεγάλου ύψους κατασκευάζονται σήμερα εκτός ΗΠΑ. Από τα 20 ψηλότερα κτίρια που ολοκληρώθηκαν το 2010, μόνο ο πύργος Κληρονομιάς του Σικάγου βρίσκεται σε αμερικανικό έδαφος. Ο νέος ουρανοξύστης του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, που χτίζεται στη Νέα Υόρκη και θα ολοκληρωθεί το 2013, θα έχει ύψος ...μόλις 541 μέτρα και θα είναι μόλις τέταρτος σε ύψος παγκόσμια. Την πρώτη θέση θα κατέχει τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια ο πύργος Μπουρτζ Χαλίφα, στο Ντουμπάι των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων, που ολοκληρώθηκε πέρσι και έχει ύψος 828 μέτρα!

Η πλειοψηφία των νέων ουρανοξυστών, ανάμεσά τους και εκείνων πολύ μεγάλου ύψους, κατασκευάζονται στην Κίνα. Υπολογίζεται ότι ως το 2025, 350 εκατομμύρια από τον πληθυσμό της θα κατοικούν σε πόλεις, μερικές από τις οποίες άνω των 10 εκατομμυρίων κατοίκων (η Σανγκάη έχει ήδη 23 εκατ.). Ο ψηλότερος ουρανοξύστης στην Ευρώπη βρίσκεται στο Διεθνές Εμπορικό Κέντρο της Μόσχας, με ύψος 302 μέτρα, ενώ ως το τέλος του 2011 θα έχει ολοκληρωθεί και ένας νέος με ύψος 380 μέτρα.

Επιμέλεια:Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»