Was ist ΠΑΣΟΚ;

ΑΠΟ : Radical Desire

Αυτοί που πάτησαν τα κουμπιά στο διαδίκτυο ποιοι είναι; Είναι το μεσαίο στρώμα που είχατε μια πολιτική συμμαχιών εσείς και εν μέρει η Ν.Δ. για να διασπάσετε την κοινωνική συμμαχία, να φτάσετε εκεί που φτάσατε το συνδικαλιστικό κίνημα [...] Αυτοί οι πρώην σύμμαχοί σας είναι τώρα στις πλατείες και μουτζώνουν και λένε 'κρεμάλα στους 300'".

Αλέκα Παπαρήγα, Βουλή των Ελλήνων, 18/6/2011.


Ακόμα και αν ήταν εμπειρικά ψευδής --ακόμα, δηλαδή, και αν η πλειοψηφία των αγανακτισμένων των πλατειών δεν έχει καμία σχέση με απογοητευμένους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ-- η πιο πάνω πρόταση της ΓΓ του ΚΚΕ είναι ωστόσο θεωρητικά αληθής. Είναι θεωρητικά αληθής γιατί παραπέμπει σε μία εκ των σημαντικών απαντήσεων στο θεμελιώδες ερώτημα --ερώτημα φιλοσοφικής και ιστορικής τάξης με τις αυστηρές έννοιες των όρων-- "τι είναι το ΠΑΣΟΚ;"

1. Πρώτη απάντηση λοιπόν: το ΠΑΣΟΚ είναι το μόρφωμα εκείνο του οποίου η ιδεολογία ανταποκρίνεται αντικειμενικά στο πνεύμα (με την εγελιανή έννοια του όρου) της μετανεωτερικής μεταπολιτικής, την οποία πρωτοπατεντάρισε στην Ελλάδα ο αξέχαστος Ανδρέας Παπανδρέου· είναι δηλαδή μη ιδεολογία, άρνηση της ιδεολογίας, και άρα επίσης παν-ιδεολογία, ιδεολογική χοάνη τέτοιας δυνητικότητας ώστε να χωράει σχεδόν τα πάντα, από τον τρίτο δρόμο και τον Σαμίρ Αμίν στον αντι-ιμπεριαλισμό του Καντάφι και την PLO, από τον εκσυγχρονισμό Σημίτη στον Μιτεράν και τον Στρως Καν, απ' τον Τάσο Μπιρσίμ και τον Κατσιφάρα στον Μίμη Ανδρουλάκη, από τον ΓΑΠ και τον Παπακωνσταντίνου στον Παπαθεμελή, τον Γιώργο Καραμπελιά και τον αρχιπλοίαρχο Ναξάκη. Και συνεπώς, το ΠΑΣΟΚ είναι το μοναδικό κόμμα που είναι ικανό να διαδηλώνει με πάθος ενάντια στον εαυτό του, καθώς και να ανατρέψει τον εαυτό του για να εγκαταστήσει στη θέση του τον εαυτό του.

2. Το ΠΑΣΟΚ ανταποκρίνεται λοιπόν αυστηρά στην περιγραφή του Μαρξ για τον βοναπαρτικό Σύλλογο της 10ης Δεκέμβρη, πολιτικό μόρφωμα "συναίνεσης" η οποία εξέφραζε όχι την καταφατική οικουμενικότητα αλλά την αρνητική -- τα κοινά σημεία ανάμεσα στα απορρίμματα ή περιττώματα κάθε υπάρχουσας τάξης: "Δίπλα σε παρηκμασμένους ελευθέριους με αμφίβολα μέσα διαβίωσης και εξίσου αμφίβολη καταγωγή, δίπλα σε κατεστραμμένα και φίλα προς την περιπέτεια βλαστάρια της αστικής τάξης, υπήρχαν πλάνητες, απολυμένοι φαντάροι, απελευθερωμένοι φυλακόβιοι, υποστατικοί που την είχαν κοπανήσει, αετονύχηδες, τσαρλατάνοι, lazzaroni, πορτοφολάδες, χαρτοπαίχτες, νταβατζήδες, ιδιοκτήτες πορνείων, αχθοφόροι, επαϊοντες της λογοτεχνίας, οργανοπαίχτες, κουρελοσυλλέκτες, γανωτές και ζητιάνοι—με λίγα λόγια μια ολάκερη άμορφη, αποσαθρωμένη μάζα, που άγεται και φέρεται εδώ και εκεί, και που οι Γάλλοι ονομάζουνε Μποέμ. Από αυτό το συγγενικό στοιχείο σχημάτισε ο Βοναπάρτης τον πυρήνα του Συλλόγου της 10ης Δεκέμβρη. […] Αυτός ο Βοναπάρτης, ο οποίος ορίζει εαυτόν αρχηγό του λούμπεν προλεταριάτου, και ο οποίος μόνος του ανακαλύπτει και πάλι σε μαζική μορφή τα συμφέροντα που ο ίδιος εξυπηρετεί, ο οποίος αναγνωρίζει στα σκουπίδια, τα απομεινάρια και τα περιττώματα όλων των τάξεων τη μόνη τάξη στην οποία μπορεί να βασιστεί απροϋπόθετα, είναι ο αληθινός Βοναπάρτης, ο Βοναπάρτης χωρίς φιοριτούρες".  Μόνο που στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ, αυτού του εκφραστή του λούμπεν κομματαριάτου, τα περιττώματα δεν είναι πρωτίστως ταξικά, αλλά πρωτίστως ιδεολογικά. Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα είδος νεκροταφείου  ιδεολογιών με ατελείωτη χωρητικότητα. Σ' αυτό χωρούν αναμορφωμένοι δεξιοί που θέλησαν να επιβιώσουν της μεταπολίτευσης, αριστεροί αποστάτες και καιροσκόποι που θέλησαν να επιβιώσουν της αριστερής διάσπασης, λυσσασμένοι εθνοσωβινιστές, ρομαντικοί πατριώτες που ανέχονται τον Βελουχιώτη φτάνει να στέκεται δίπλα στον Καραϊσκάκη, στελέχη τραπεζών που διάβασαν Καρυωτάκη, μέλη πολιτιστικών συλλόγων με αλυτρωτικό περιεχόμενο, κομματικοί καριερίστες, εργατοπατέρες, επαγγελματίες γυμνοσάλιαγκες των ΜΜΕ, ευρωλάγνοι που στα νιάτα τους ήταν αντιαμερικανιστές, και ούτω κάθε εξής. Όλοι μαζί συνθέτουν ένα ιδεολογικό ουράνιο τόξο με ένα μόνο χρώμα, το γκρι -- το οποίο, με τα κατάλληλα γυαλιά, εμφανίζεται ως πράσινο.

3. Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης δεν είναι δικομματική, αλλά μονοκομματική: το ΠΑΣΟΚ είναι η αντικειμενική και απαρέγκλιτη ιδεολογικο-πολιτική μορφή αυτής της Ελλάδας, και η ανωμαλία της ύπαρξης της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να εξηγηθεί πρώτον, αναγνωρίζοντας στην ΝΔ τον απαραίτητο --εξαιτίας της αμιγώς ακροδεξιάς άμεσης προϊστορίας του τόπου-- ιστορικό διαμεσολαβητή του ΠΑΣΟΚ και δεύτερον, κατανοώντας την χρησιμότητά της ως απαραίτητο διάλειμμα κάθε φορά που αρχίζει να γίνεται επικίνδυνα εμφανές ότι το ΠΑΣΟΚ είναι το μοναδικό ιστορικά σημαίνον αστικό κόμμα της ελληνικής μεταπολίτευσης.

4. Ως κομματικό μόρφωμα, το ΠΑΣΟΚ ομοιάζει έντονα με τον καπιταλισμό με την έννοια ότι όπως αυτός, ενσωματώνει τα πάντα στο διάβα του. Εκτός ΠΑΣΟΚ, όπως και εκτός καπιταλισμού, βρίσκεται μόνο η άτεγκτα, δογματικά και ακόμη και εμμονικά κομμουνιστική ιδεολογία. Κάθε άλλη ιδεολογική πρόταση η απόχρωση είναι είτε πρώην ΠΑΣΟΚ είτε μέλλον ΠΑΣΟΚ. Για αυτό και το ΠΑΣΟΚ είναι το μόνο κόμμα στο οποίο μπορείς να ανήκεις χωρίς να το γνωρίζεις καν. Σήμερα υπάρχουν στην αριστερά πολλοί σφοδροί επικριτές του ΠΑΣΟΚ που είναι ήδη η επόμενη γενιά ιδεολόγων του ΠΑΣΟΚ, γιατί εκφράζουν θέσεις και απόψεις τις οποίες έχει ήδη εκφράσει πολύ πριν από αυτούς το ΠΑΣΟΚ στην μία ή άλλη ιστορική στιγμή της εξέλιξής του.

5. Η συνολική πολιτική ιστορία της Ελλάδας μετά το 1974 μπορεί να περιγραφεί ως αντικειμενική κίνηση προς την κυοφόρηση, γιγάντωση, διασπορά και οικουμενοποίηση του ΠΑΣΟΚ. Συνεπώς, το ΠΑΣΟΚ θα υπάρχει και μετά το ΠΑΣΟΚ, όταν όλα όσα συνέβαλλαν στην διαμόρφωσή του θα έχουν εξαφανιστεί, όταν το νάιλον στο τελευταίο του προεκλογικό σημαιάκι θα έχει ξεθωριάσει, όταν ακόμα κανείς δεν θα θυμάται την ύπαρξη ενός κόμματος που λεγόταν ΠΑΣΟΚ. Θέση πέμπτη λοιπόν: ΠΑΣΟΚ υπήρξε πριν υπάρξει ΠΑΣΟΚ και θα υπάρξει μετά το ΠΑΣΟΚ· το ΠΑΣΟΚ είναι απλώς το μεσοδιάστημα ανάμεσα στο πριν το ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ και το μετά το ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ.