Η απόφαση του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό είχε ιδιαίτερη απήχηση στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και για την αναζωογόνηση της πάλης της εργατικής τάξης στην κατεύθυνση σύνδεσής της με στόχο το σοσιαλισμό - κομμουνισμό, για την αναζωογόνηση της επαναστατικής στρατηγικής σε διεθνές επίπεδο. Το κείμενο της Απόφασης προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών Κομμουνιστικών Κομμάτων σε μια σειρά από χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι η Απόφαση του 18ου Συνεδρίου έχει μεταφραστεί με την ευθύνη Κομμουνιστικών Κομμάτων σε πολλές γλώσσες και έχει αποτελέσει βάση για συζήτηση ανάμεσα στους κομμουνιστές σε πολλές χώρες από όλο τον κόσμο. Εχει δημοσιευτεί - ακόμα και σε συνέχειες - στα θεωρητικά και πολιτικά όργανα αρκετών ΚΚ. Αρκετά ΚΚ δρομολογούν τη συζήτηση για τα συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και τις νομοτέλειές της. Η γόνιμη συζήτηση που έχει ανοίξει στα ΚΚ αποτελεί σημαντική «σπορά», για να βγουν συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Στο έδαφος αυτής της συζήτησης το Κομμουνιστικό Κόμμα Νορβηγίας, στο πρόσφατο Συνέδριό του, κατέληξε στην παρακάτω απόφαση, που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την παρουσιάζουμε σήμερα:
«Η μεγάλη Σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 άνοιξε μια νέα φάση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Για πρώτη φορά στην Ιστορία, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την κατάργηση της ταξικής κοινωνίας, η οποία μέχρι τότε στήριζε την ύπαρξή της στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Καθώς οι καπιταλιστικές συνθήκες παραγωγής αναπτύχθηκαν στη φεουδαρχία, η εργατική τάξη βρισκόταν αντιμέτωπη με μια εντελώς διαφορετική πρόκληση, όπου είχε να αναπτύξει τις δικές της προϋποθέσεις και τα μέσα παραγωγής. Η υποκειμενική συνείδηση της ανθρωπότητας απέκτησε μεγαλύτερη σημασία από κάθε άλλη φορά στην Ιστορία. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στο δρόμο προς την αταξική κοινωνία, τον κομμουνισμό, δεν μπόρεσε αναγκαστικά να ακολουθήσει μια ευθεία πορεία, αλλά χρειαζόταν πάντα διορθώσεις. Αυτό θέτει μεγάλες απαιτήσεις για την ικανότητα του κόμματος, για την εργατική τάξη και την πρωτοπορία να είναι ανοιχτοί στα λάθη τους, και να έχουν την ικανότητα κριτικής και αυτοκριτικής.
 Associated Press |
Μετά την περίοδο της ΝΕΠ, μέχρι την επίθεση της χιτλερικής Γερμανίας το 1941, διαμορφώθηκε μία νέα βάση για το Σοσιαλισμό, με την εισαγωγή των πεντάχρονων πλάνων και την ανάπτυξη των σοσιαλιστικών σχέσεων ιδιοκτησίας. Παρά τις σημαντικές ανθρώπινες απώλειες και τα σοβαρά λάθη που διαπράχθηκαν, επιτεύχθηκαν εξαιρετικά αποτελέσματα. Οχι μόνο ενισχύθηκαν σε εντυπωσιακό βαθμό τα θεμέλια για την αμυντική ικανότητα της Σοβιετικής Ενωσης, αλλά δημιουργήθηκαν επίσης περιθώρια υλικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Οι συνθήκες για τη ριζική και γρήγορη αλλαγή της κατεύθυνσης του κόμματος στις αρχές της δεκαετίας του 1930 δεν πρέπει να ξεχαστούν. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '20 και του '30 εμφανίστηκε ο φασισμός ως μια ιδιαίτερα επιθετική μορφή του ιμπεριαλισμού, η οποία με την ενθάρρυνση των παλαιών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, απείλησε και πάλι την ύπαρξη της Σοβιετικής Ενωσης. "Είμαστε πενήντα ή εκατό χρόνια πίσω από τις αναπτυγμένες χώρες. Πρέπει να καλύψουμε την απόσταση αυτή μέσα σε δέκα χρόνια. Είτε θα το κάνουμε, ή θα μας συντρίψουν", διακήρυξε ο Στάλιν την 4η Φλεβάρη 1931. Η επίθεση εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης έγινε στις 22 Ιούνη του 1941.
Μετά τον πόλεμο, η οικοδόμηση του σοσιαλισμού μπήκε σε μια νέα φάση. Αυτό αύξησε την ανάγκη να διευκρινιστούν οι αντιλήψεις σχετικά με τους οικονομικούς νόμους για την ανάπτυξη του σοσιαλισμού. Η απόρριψη των οικονομικών θεωριών των τροτσκιστών και του ρεύματος του Μπουχάριν δεν οδήγησε σε συμφωνία μέσα στο κόμμα, ενώ δεν αναγνωρίστηκε πλήρως η ανάγκη για διευκρινίσεις επί του θέματος, δεδομένου ότι έπρεπε να αντιμετωπιστούν άλλα σημαντικά θέματα. Στις αρχές της δεκαετίας του '50, μετά από διεξοδικές συζητήσεις στις οποίες συμμετείχαν κορυφαίοι Σοβιετικοί οικονομολόγοι, πάρθηκε μια πρωτοβουλία, να ενισχυθεί αυτή η ανάγκη με την έκδοση ενός σχετικά ολοκληρωμένου εγχειριδίου για το θέμα. Διεξάχθηκαν όχι αρκετά παραγωγικές αντιπαραθέσεις μεταξύ πολλών διαφορετικών θεωρητικών και πολιτικών κινημάτων, όπου, μεταξύ άλλων, πρώην αριστεροί οπορτουνιστές είχαν γίνει υποστηρικτές της αγοράς, και οι αντίπαλοι των αγοραίων εκπροσωπούσαν διαφορετικές και διαφοροποιημένες απόψεις. Ο Στάλιν ήταν στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων, έκανε συχνές παρεμβάσεις. Πήρε θέση εναντίον των μεταρρυθμίσεων των αγοραίων, ενώ παράλληλα ασχολούνταν με τον κίνδυνο του υποκειμενισμού και του βολουνταρισμού, που θα μπορούσαν εύκολα να αναπτυχθούν σε συνδυασμό με την έλλειψη κατανόησης της επίδρασης και της σημασίας του νόμου της αξίας κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.
 |
Κατά τη διάρκεια της μακράς περιόδου που ο Στάλιν ήταν στην ηγεσία του κόμματος η Σοβιετική Ενωση σημείωσε τη μεγαλύτερη οικονομική πρόοδο. Η περίοδος που ακολούθησε δείχνει τις καταστροφικές συνέπειες της υποτίμησης της προοπτικής της ταξικής πάλης και της σημασίας του ηγετικού ρόλου της εργατικής τάξης.
Το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956) αποτέλεσε σημείο στροφής προς όφελος του δεξιού ρεύματος
Στη "μυστική" ομιλία του ο Χρουστσόφ επέρριψε όλα τα λάθη του παρελθόντος στον Στάλιν. Τον δαιμονοποίησε από την αρχή της ομιλίας του υπονοώντας μεταξύ άλλων ότι πίσω από τη δολοφονία του Κιρόφ, που ήταν επικεφαλής του κόμματος στο Λένινγκραντ, κρύβονταν αυτός ή οι άντρες του (σήμερα έχει τεκμηριωθεί το γεγονός ότι ο Χρουστσόφ ήξερε ότι αυτό δεν ίσχυε).
Η στροφή προς τα δεξιά οδήγησε τελικά σε μια οικονομική πολιτική που αποδυνάμωνε τη σοσιαλιστική ιδιοκτησία και τον κεντρικό σχεδιασμό και παραμελούσε την ανάπτυξη μιας εργατικής τάξης που θα μπορεί να εξειδικεύει και να αναπτύσσει την ικανότητά της να συμμετάσχει στην οργάνωση της εργασίας, στον έλεγχο της παραγωγής από πάνω προς τα κάτω και να διασφαλίζει την πραγματοποίηση των επιδιώξεων των δεικτών του σχεδιασμού.
Στο 22ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1961) έγιναν νέες λαθεμένες εκτιμήσεις που μεταξύ άλλων οδήγησαν στη θέση για ένα "κράτος για όλο το λαό". Το ΚΚΣΕ ήταν πλέον ένα "κόμμα του λαού". Η εξέλιξη αυτή συνέβαλε στην αλλαγή της κοινωνικής σύνθεσης του κόμματος μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '80, που το κόμμα δεν μπορούσε να θεωρηθεί εργατικό κόμμα. Το κόμμα έχασε την επαναστατική δύναμή του.
Η πτώση του Νικίτα Χρουτσόφ ως ηγέτη, κατά ένα μέρος ως συνέπεια της αυταρέσκειάς του και της παρορμητικής και ασυνεπούς πολιτικής του, που οδήγησε συνολικά σε φτωχά αποτελέσματα και δημιούργησε αντιθέσεις στις σχέσεις με τους πολιτικούς του συνεργάτες, ενίσχυσε μια καλύτερη πορεία σε σχέση με την αντιμονοπωλιακή στρατηγική. Ωστόσο, παρέμενε η φορμαλιστική θέση για το παλλαϊκό κράτος. Το ίδιο και η καταστροφική θέση για την κατάργηση της ταξικής πάλης και για τη μετατροπή του ΚΚΣΕ σε "κόμμα του λαού". Οι μεταρρυθμίσεις που ήταν όλο και περισσότερο εμπνευσμένες από την αγορά και η διεύρυνση της χρήσης των μηχανισμών της αγοράς ενίσχυσαν το έδαφος για μια αυξανόμενη δεξιά οπορτουνιστική εξέλιξη.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70 το αποτέλεσμα αυτής της λανθασμένης πορείας γινόταν όλο και πιο ξεκάθαρο οδηγώντας στην αυξανόμενη διαφθορά και τις μαύρες αγορές. Ανθρωποι που είχαν κύριο στόχο την προσωπική τους καριέρα γίνονταν εύκολα δεκτοί στο κόμμα και το κίνημα της νεολαίας. Ο λαός ένιωθε το κόμμα όλο και πιο ξένο, ότι αποτελείται από βολεμένους και από τους υφιστάμενους του και όχι από πραγματικούς κομμουνιστές. Ο λαός με την εργατική τάξη στην πρωτοπορία δεν ήταν πια κυρίαρχοι, αλλά σταδιακά υποτάχθηκαν σε ένα κυβερνητικό κόμμα.
Η πρακτική εφαρμογή των πολιτικών απομακρυνόταν όλο και πιο πολύ από τις δημόσιες διακηρύξεις, η βιομηχανική και η αγροτική παραγωγή μειωνόταν παράλληλα με την αυξανόμενη ανάγκη για την ικανοποίηση των κοινωνικών αιτημάτων.
Μέσω της περεστρόικα και των μεταρρυθμίσεων στο πολιτικό σύστημα το 1988 το σοβιετικό σύστημα εκφυλίστηκε σε αστικό κοινοβουλευτικό σύστημα με περιορισμένη εκτελεστική και νομοθετική λειτουργία, που υπονόμευαν το δικαίωμα να υπάρχουν εκπρόσωποι υπεύθυνοι για την ανάκληση κατά τη διάρκεια των εκλογών. Η σοβιετική δημοκρατία αποδυναμώθηκε.
Προετοιμάστηκε η αντεπανάσταση. Οδήγησε σε τεράστια οικονομική ανισότητα, σε σοβαρή υποχώρηση στην κοινωνική οικονομία, και σε κοινωνική και δημογραφική καταστροφή.
Κορύφωση της αντεπανάστασης
Ο όρος "κατάρρευση" σε σχέση με τη Σοβιετική Ενωση και το παγκόσμιο σοσιαλιστικό σύστημα δεν περιγράφει επαρκώς τι συνέβη, γιατί υποτιμά τη σοβαρότητα της αντεπαναστατικής δραστηριότητας και τη σημασία της κοινωνικής βάσης πάνω στην οποία αναπτύχθηκε.
Η αντεπανάσταση δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής επέμβασης, αλλά προέκυψε μέσα από κλίκες στην κορυφή της ηγεσίας του κομμουνιστικού κόμματος. Θεωρούμε αυτούς τους εσωτερικούς παράγοντες ως τις πιο σημαντικές αιτίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι υποτιμάμε τη μακροχρόνια επίδραση της ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης, την κούρσα των εξοπλισμών του ψυχρού πολέμου και τις διάφορες παρεμβάσεις του. Επίσης η εσωτερική αποδυνάμωση κατέστησε δυνατή την αντεπανάσταση.
Οι υγιείς κομμουνιστικές δυνάμεις που αντέδρασαν στην τελευταία φάση αυτής της εξέλιξης στο 28ο Συνέδριο του κόμματος (1990), δεν μπόρεσαν να αποκαλύψουν την προδοσία του Γκορμπατσόφ και του Σεβαρντνάτζε και να οργανώσουν δράση της εργατική τάξης ενάντια στην αντεπανάσταση».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου