Μονοπώλια και πόλεμος...

Ο πόλεμος στη Λιβύη δεν έχει καμία σχέση ούτε με ανθρωπισμό (πού τον βρήκαν οι καπιταλιστές, που τσακίζουν εργατικά δικαιώματα και κάνουν πολέμους δολοφονώντας λαούς;) ούτε με τη δημοκρατία και την ελευθερία στη Λιβύη. Ο πόλεμος αυτός γίνεται για τα πετρέλαια, το φυσικό αέριο, άλλο ορυκτό πλούτο, αγωγούς μεταφοράς τους, εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης, η αντιμετώπιση της οποίας, εκτός από καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, αναζητεί τομείς επένδυσης υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων. Η γεωγραφική θέση της Λιβύης προσφέρεται και για γενικότερη διείσδυση σε άλλες χώρες της Αφρικής. Συνορεύει με Αίγυπτο, Τυνησία, Αλγερία, Τσαντ, Νίγηρα και Σουδάν. Το Τσαντ είναι πλούσιο σε ουράνιο, που εκμεταλλεύεται η Γαλλία, η οποία έχει και στρατιωτική βάση στο Τσαντ. Οι άλλες χώρες έχουν και πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Εχει δε το πλεονέκτημα η Λιβύη να είναι κοντά στην Ευρώπη. Λέγεται ότι υπήρχαν σχέδια για αγωγούς σε Ιταλία ή Ελλάδα (Κρήτη).

Η Λιβύη είναι η μεγαλύτερη πετρελαϊκή οικονομία της Αφρικής, πιο μεγάλη ακόμη και από τη Νιγηρία και την Αλγερία. Διαθέτει αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου 46,5 δισ. βαρελιών (δεκαπλάσια από τα αιγυπτιακά), που αντιστοιχούν στο 3,5% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, παρήγε 1,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, με στόχο να φτάσει στα διπλάσια. Το πετρέλαιό της είναι εξαιρετικής ποιότητας και πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής (μόλις ένα δολάριο το βαρέλι).

***

Οι άδειες έρευνας, εξόρυξης και εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου γίνεται από την Κρατική Εταιρεία Πετρελαίων («National Oil Corporation») μέσω διεθνών διαγωνισμών. Οι εταιρείες που παίρνουν άδειες καλύπτουν το συνολικό κόστος των ερευνών, ενώ το κόστος ανάπτυξης πετρελαϊκών κοιτασμάτων διανέμεται μεταξύ της εταιρείας που παίρνει την άδεια και της κρατικής εταιρείας της Λιβύης. Γεγονός που σημαίνει και συμφωνία για το μοίρασμα των κερδών. Από το 2008 είχαν ξεκινήσει νέους διαγωνισμούς με στόχο την αύξηση της παραγωγής σε υπό εκμετάλλευση κοιτάσματα με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Η κρατική εταιρεία επαναδιαπραγματεύεται επίσης υπάρχουσες συμφωνίες με μεγάλα διεθνικά μονοπώλια πετρελαίου που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Ως το 2009 είχε καταλήξει σε συμφωνία με τις ΕΝΙ (Iταλία), «Οccidental»/OMV (ΗΠΑ/Αυστρία), «Repso»/«Τotal»/OMV/«Statoil»/«Hydro» (Ισπανία/ Γαλλία/ Αυστρία/ Νορβηγία) και «PetroCanada» (Καναδάς). Κάθε μονοπώλιο για την ανανέωση της συμφωνίας φέρεται να έχει καταβάλει «μπόνους» 1 δισ. δολ. Στις νέες συμφωνίες που έγιναν, μειώνεται το ποσοστό που θα παίρνουν οι ξένες εταιρείες από το πετρέλαιο που εξορύσσεται. Αλλα μονοπώλια που δρούν στη Λιβύη είναι οι «Exxon Mobil», «Chevron» (ΗΠΑ) και η κινεζική CNPC, που απορροφά το 11% των λιβυκών εξαγωγών πετρελαίου.

Το 2007 δόθηκαν άδειες έρευνας και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου στη Λιβύη. Τα μονοπώλια που πήραν άδειες ήταν η αγγλοολλανδικών συμφερόντων «Shell», η ρωσική «Gazprom», η αλγερινή «Sonatrach» και η πολωνική «Polski». Μέχρι το Δεκέμβρη του 2008 η λιβυκή κρατική εταιρεία είχε υπογράψει συμβόλαια με την «Occidental» (ΗΠΑ), RWE (Γερμανία), «Shell» (Ολλανδία/Μ. Βρετανία), «Gazporm» (Ρωσία), «Sonatrach» (Αλγερία) και PGNIG (Πολωνία).

***

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι τα διεθνικά μονοπώλια δεν ήταν και τόσο ελεύθερα στη δράση τους, ότι η κρατική εταιρεία της Λιβύης έβαζε όρους, π.χ. μείωση του ποσοστού που θα παίρνουν οι ξένες εταιρείες από το πετρέλαιο που εξορύσσεται. Ουσιαστικά το κρατικό μονοπώλιο, δηλαδή η εταιρεία της Λιβύης, κάνει κουμάντο και τα άλλα μονοπώλια δεν το σηκώνουν αυτό. Κάτι έπρεπε να γίνει. Δηλαδή να τελειώνει το κρατικό μονοπώλιο, να γίνει πλήρης απελευθέρωση της Ενέργειας. Αλλά με το καθεστώς Καντάφι δεν μπορούσαν. Επρεπε να ξεμπερδεύουν, δηλαδή να εκσυγχρονιστεί το πολιτικό σύστημα. Και αυτό χωρίς επέμβαση και υποδαύλιση εσωτερικών αντιθέσεων δύσκολα γίνεται. Εστησαν λοιπόν μία κατάσταση ενδοκαθεστωτικής όξυνσης, προσδοκώντας να της δώσουν λαϊκά χαρακτηριστικά, με δήθεν εξεγέρσεις στην ανατολική Λιβύη και επικεφαλής ανθρώπους του καθεστώτος πιο βολικούς για τα διεθνικά μονοπώλια. Αλλωστε έχει ήδη βγει στο φως της δημοσιότητας ότι δρούσαν από τα πριν στελέχη των μυστικών υπηρεσιών της Αγγλίας, πιάστηκαν κιόλας, ενώ τους λίγους τάχα εξεγερμένους προσπαθούν να τους εξοπλίσουν και να τους οργανώσουν αξιωματικοί Δυτικών κρατών και τα όπλα μπαίνουν από την Αίγυπτο. Επίσης «αρχηγοί» των αντικαθεστωτικών είναι ο υπουργός Δικαιοσύνης και ο υπουργός Εσωτερικών του Καντάφι.

Από όλα τα παραπάνω, φαίνεται γιατί και άλλα κράτη, εκτός από τη Γαλλία και τη Βρετανία, που θέλουν την πρωτοκαθεδρία, αλλά και τις ΗΠΑ, είναι πρόθυμα να συμβάλλουν στον πόλεμο, π.χ. Ιταλία (φαίνεται να είναι μετά τον πόλεμο σε δυσμενέστερη θέση, θα χάσει δηλαδή), Καναδάς, Νορβηγία κλπ. Ταυτόχρονα η έκφραση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων έχει σχέση και με άλλες συμμαχίες, για παράδειγμα Γερμανία - Ρωσία, που δε θέλουν την επέμβαση, και που η στάση τους εκφράζει αντιθέσεις και με τις ΗΠΑ στην περιοχή της Ευρασίας, στα Βαλκάνια και για την ενέργεια και για τους αγωγούς και για τις θέσεις σε γεωστρατηγικά σημεία. Υπάρχει και ένα ακόμη στοιχείο. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Τάιμς της Ασίας» ο Καντάφι, σε συνέντευξή του στη γερμανική τηλεόραση, είπε ότι «τα πετρελαϊκά μας συμβόλαια θα πάνε σε ρωσικές, κινεζικές και ινδικές εταιρείες»... Αλλος ένας λόγος για την επέμβαση, τον πόλεμο...

Ι.