“Δεν μπορώ να αναπνεύσω”

Μια λαοθάλασσα οργής ξεχύθηκε αυτές τις μέρες στους δρόμους της Μινεάπολης των ΗΠΑ μετά τη δολοφονία από την αστυνομία, το απόγευμα της Δευτέρας 25/5, του 46χρονου Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ, που το βίντεο τον έχει καταγράψει τα τελευταία 9 λεπτά της ζωής του να παρακαλά τους αστυνομικούς να τον αφήσουν να αναπνεύσει… 

Οι εικόνες από την Μινεάπολη μοιάζουν σαν η συνέχεια των γεγονότων του 2014 που ξέσπασαν με σύνθημα «Hands up – don‘t shoot» («Χέρια ψηλά – Μην πυροβολείτε») μετά την δολοφονία του 18χρονου μαύρου στο Μιζούρι, ο οποίος λίγο πριν πέσει νεκρός από τα πυρά του λευκού αστυνομικού εκτελεστή του, έχοντας τα χέρια ψηλά φώναζε: «Είμαι άοπλος, μην πυροβολείτε».

 Οσο για τις εικόνες από την δολοφονία του Φλόιντ είναι “ριμέικ” της δολοφονίας στη Νέα Υόρκη προ εξαετίας του Ερικ Γκάρνερ, από στραγγαλισμό από έναν αστυνομικό. 

 Χιλιάδες Αμερικανοί στέκονται και πάλι απέναντι στις «κάνες» ενός συστήματος εξουσίας και δικαιοσύνης που μετρά δεκάδες περιπτώσεις άγριας και αναίτιας δολοφονίας μαύρων πολιτών με αντίστοιχη ατιμωρησία ή με δήθεν “τιμωρία” των οργάνων της τάξης που ευθύνονται για αυτές τις δολοφονίες.

Ηδη από μέσον σχεδόν της δεύτερης θητείας του πρώτου μαύρου προέδρου των ΗΠΑ, που “θα άλλαζε τα πράγματα”, οι δημοσκοπήσεις ήταν αποκαλυπτικές: Το 53% των πολιτών απαντούσαν ότι οι φυλετικές σχέσεις επιδεινώθηκαν από τότε που στα ηνία του Λευκού Οίκου πέρασαν στα χέρια του Ομπάμα…

 Η εκλογή του Ομπάμα είχε πανηγυριστεί το 2008 ως επιστέγασμα του τέλους μιας εποχής. Αναπτύχθηκε η θεωρία πως ο ρατσισμός, αυτό το «ιδεολογικό υπόβαθρο» του ιμπεριαλισμού της αποικιοκρατίας, η  «θεωρητική δικαίωση» της υπερπόντιας ληστείας και φυσικά το συστατικό στοιχείο του σύγχρονου καπιταλισμού, που στηρίζεται στην (ανεξαρτήτως χρώματος) προλεταριοποίηση της «μαύρης» εργασίας και στο εργασιακό δουλεμπόριο εντός των συνόρων των αποικιοκρατών, εξέλειπε…

Αποδείχτηκε ότι δεν αρκεί ένας μαύρος Πρόεδρος για να μπει τέλος σε όλα αυτά. Γιατί πολύ απλά δεν άλλαξε τίποτα από τους υλικούς όρους που τα γεννούν. Ισα – ίσα: Επιδεινώθηκαν. Με δυο λόγια η Αμερική του Τραμπ είναι το κληροδότημα του Ομπάμα. 

Βέβαια, οι θιασώτες του «αμερικανικού (και του εν γένει καπιταλιστικού) ονείρου» όταν ακούν για «υλικούς όρους» που διαμορφώνουν το κοινωνικό εποικοδόμημα σουφρώνουν τη μυτούλα τους από απέχθεια για τον «δογματισμό» που εκπέμπει μια τέτοια προσέγγιση.

Απαντάμε: Δεν υπάρχει απανθρωπιά που να εκδηλώνεται ως κοινωνικό φαινόμενο η οποία να μην έχει τη βάση της στους υλικούς όρους που καθορίζουν τη λειτουργία της εκάστοτε κοινωνίας. Εδώ, λοιπόν, όταν μιλάμε για τον ρατσισμό στην αμερικανική κοινωνία – της πάντα παρούσας Κου Κλουξ Κλαν και των ποικιλοτρόπως προστατευμένων «μπάτσων» που δολοφονούν με τόση ευκολία μαύρους – δεν πρόκειται για φαινόμενο που ερμηνεύεται με βάση τα εξατομικευμένα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του ενός εκάστου εκ των «μπάτσων» ή των δικαστών. Πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο.

Αυτό το «κάτι πολύ περισσότερο» ήταν που προφανώς οδήγησε το αμερικανικό περιοδικό «The Nation», από τη πρώτη στιγμή της δολοφονίας του 18χρονου μαύρου στο Φέργκιουσον, να γράφει: «Κανένας από όσους  μιλήσαμε δεν πίστευε ότι ο αστυνομικός θα παραπεμφθεί. Κανένας δεν πίστεψε ότι το σύστημα που σκότωσε τον Michael Brown θα νοιαζόταν εκ των υστέρων για την αξία της ζωής του» (Κώστας Φουρίκος, www.toperiodiko.gr).

Το σύστημα «που σκότωσε τον Michael Brown» το 2014 και που παρείχε στο «The Nation» τη βεβαιότητα ότι δεν νοιάζεται για την αξία της ζωής των δολοφονημένων μαύρων, σύμφωνα με την έκθεση του «Pew Center», είναι αυτό:

• Στις ΗΠΑ υπάρχουν πάνω από 2,5 εκατομμύρια φυλακισμένοι, το 50%  εκ των οποίων είναι μαύροι αν και το ποσοστό των μαύρων στο σύνολο του πληθυσμού δεν ξεπερνά το 13%.
• Ο ένας στους 99 ενηλίκους στις ΗΠΑ, είναι φυλακισμένος. Όσον αφορά τις διακρίσεις, η πιθανότητα εγκλεισμού στη φυλακή κάποιου που δεν είναι λευκός εκτοξεύεται: Ανάμεσα στους μαύρους ο ένας στους 15 είναι έγκλειστος και ανάμεσα στους ισπανόφωνους φυλακισμένος είναι ο ένας στους 36. Αν δηλαδή είσαι μαύρος ή ισπανόφωνος στις ΗΠΑ έχεις 6 φορές και 3 φορές, αντίστοιχα, περισσότερες πιθανότητες να βρεθείς στη φυλακή απ’ ό,τι αν ήσουν λευκός.
• Σύμφωνα με τα στοιχεία που αφορούν ειδικά στο γυναικείο πληθυσμό, μεταξύ 35 – 39 ετών φυλακισμένη είναι η μια στις 355 λευκές γυναίκες, αντίθετα στις μαύρες γυναίκες φυλακισμένη είναι η μία στις 100.
• Το 80% των εκτελέσεων της ποινής του θανάτου στις ΗΠΑ αφορά σε μαύρους.
• Οι μαύροι είναι 10 φορές πιθανότερο να φυλακιστούν για υποθέσεις ναρκωτικών, απ’ ό,τι οι λευκοί, παρότι οι δύο φυλετικές ομάδες συμμετέχουν ισόποσα σε σχετικά αδικήματα.
• Το 60% των μαύρων ζουν σε γκέτο και σε περιοχές που έχουν επιλεγεί για την απόρριψη απορριμμάτων.
• Σύμφωνα με τα στοιχεία για τη φτώχεια, το ποσοστό των μαύρων που ζουν σε συνθήκες κάτω του ορίου της φτώχειας είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το ποσοστό των λευκών.
• Το προσδόκιμο ζωής του μαύρου πληθυσμού στις ΗΠΑ υπολείπεται κατά 6 χρόνια του προσδόκιμου ζωής που αφορά στο λευκό πληθυσμό.
• Η αναλογία του εισοδήματος μιας μέσης οικογένειας λευκών στις ΗΠΑ προς μια μέση οικογένεια μαύρων είναι 2 προς 1.
• Ενώ το 20% των παιδιών στις ΗΠΑ (ένα στα πέντε παιδιά – ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο στον ανεπτυγμένο κόσμο) ζει μέσα στη φτώχεια, το μεγαλύτερο μερίδιο παιδιών σε φτώχεια είναι μαύροι (37%) και ισπανόφωνοι (35%), έναντι 15% των λευκών παιδιών.
• Στον 21οαιώνα (State of working America 2000-01, «Economic Policy Institute») στο Νότο των ΗΠΑ, το 25% του πληθυσμού ζει κάτω από όριο της φτώχειας, ενώ ειδικά τα παιδιά και οι νέοι ζουν στην εξαθλίωση σε ποσοστά πάνω από 35%.
• Στον κόσμο της «δημοκρατίας», σύμφωνα με μελέτη των Πανεπιστημίων Κορνέλ και Ουάσιγκτον, εννιά στους δέκα μαύρους Αμερικανούς, δηλαδή το 91%, το οποίο φτάνει στην ηλικία των 75 ετών, έχει περάσει τουλάχιστον ένα χρόνο της ώριμης ηλικίας του σε συνθήκες φτώχειας.

Οσον αφορά τις συνθήκες σε περίοδο πανδημίας, τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά: Ενώ το ποσοστό των μαύρων στο σύνολο του πληθυσμού των ΗΠΑ κινείται στο 13%, στα θύματα λόγω του κορωνοιού το 60% και πλέον είναι Αφροαμερικανοί. Στα μέσα της πανδημίας είχε υπολογιστεί ότι στο Σικάγο οι Αφροαμερικανοί αποτελούν το 30% του πληθυσμού, αλλά τα θύματα στην μεγαλούπολη λόγω της πανδημίας ήταν Αφροαμερικανοί κατά 70%, στο Ιλινόι ο μαύρος πληθυσμός είναι το 14%, οι θάνατοι, όμως, Αφροαμερικανών ανέρχονταν στο 41% του συνόλου, στο Μιλγουόκι οι μαύροι αποτελούν το 26% του πληθυσμού, στα θύματα, όμως, ξεπερνούσαν το 80%.

 Δεν υπάρχει τίποτα πιο προφανές, λοιπόν: Στις ΗΠΑ υπάρχει ένα… μικρό προβληματάκι φυλετικών διακρίσεων. Αλλά οι φυλετικές διακρίσεις στις ΗΠΑ – και παντού – δεν είναι αυτοφυείς. Δεν προκύπτουν γενικώς και αορίστως. Δεν είναι ανεξάρτητες από το συνολικό οικονομικό και κοινωνικό κάδρο. Έχει σημασία αν το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύσσονται είναι ευεπίφορο να τις καλλιεργήσει και τι το κάνει ευεπίφορο. 

Σε παλιότερο σημείωμα για το ίδιο θέμα είχαμε αναφερθεί στον τρόπο που τοποθετήθηκε στο ζήτημα της δολοφονίας του Μπράουν το 2014 ένας θρύλος του αμερικανικού μπάσκετ, το άγαλμα του οποίου δεσπόζει στο στάδιο των Λέικερς στο Λος Αντζελες, ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ. Είχε γράψει:

 «Και εφόσον δεν θέλουμε την αγριότητα του Ferguson να την καταπιεί η Ιστορία και να καταλήξει ένα ερέθισμα στο έντερο της, πρέπει δούμε την όλη κατάσταση όχι μόνο σαν άλλη μια πράξη στα πλαίσια του ρατσισμού του συστήματος, αλλά και ό,τι άλλο στην πραγματικότητα είναι: Ταξικός πόλεμος».

Υπάρχει τέτοιος «ταξικός πόλεμος» στις ΗΠΑ ή είναι αποκύημα της φαντασίας του Τζαμπάρ; Υπάρχει “ταξικός πόλεμος” όταν την ίδια στιγμή που την περίοδο της πανδημίας οι άνεργοι στις ΗΠΑ ανήλθαν στο αστρονομικό αριθμό των 40 εκατομμυρίων ανθρώπων, την ίδια στιγμή, την ίδια περίοδο, μέσα στην πανδημία, οι 600 δισεκατομμυριούχοι της Αμερικής έγιναν κατά 434 δισ. δολάρια πλουσιότεροι;;; Υπάρχει “ταξικός πόλεμος” όταν την περίοδο του λοκντάουν που χάθηκαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας, την ίδιο αυτό διάστημα οι Μπέζος, Γκέιτς, Ζούκεμπεργκ, Μπάφετ και Ελισον αύξησαν τις περιουσίες τους κατά 76 δις; 

Οσα ακολουθούν είναι μερικές μόνο εκφάνσεις, προ πανδημίας, του «ταξικού πολέμου» για τον οποίο μιλούσε ο Τζαμπάρ και οι συνέπειες που έχει – ανεξαρτήτως χρώματος – στον αμερικανικό λαό:

• Μια οικογένεια στις ΗΠΑ, η οικογένεια Γουόλτον της αλυσίδας πολυκαταστημάτων Walmatt κατέχει τόσο πλούτο όσον έχουν αθροιστικά… 100 εκατομμύρια φτωχοί Αμερικανοί.
• Κατά τον Στίγκλιτς, το 95% των κερδών που παράχθηκαν από το «μοντέλο Ομπάμα» από το 2009 μέχρι το 2012 στις ΗΠΑ κατέληξαν στο πλουσιότερο 1% του πληθυσμού, και κατά τον Κρούγκμαν από αυτά τα κέρδη το 60% πήγε στους μεγιστάνες που αποτελούν το μόλις 0,1% του πληθυσμού.
• Το 1% των πλουσίων μεταξύ του αμερικανικού πληθυσμού (περί τα 2,5 εκατομμύρια) έχουν τόσο εισόδημα όσο τα 100 φτωχότερα εκατομμύρια.
• Το 1% των πλούσιων Αμερικανών κατέχει πάνω από το 40% του πλούτου της χώρας.
• Το 1% κατέχει το 50% των μετοχών, των ομολόγων και των αμοιβαίων κεφαλαίων στη χώρα.
• Σύμφωνα με την Οικονομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, ο πλούτος που κατέχει το 20% των πλουσιότερων Αμερικανών φθάνει στο 93% του συνολικού πλούτου της χώρας. ‘Η αντίστροφα, το υπόλοιπο 80% του πληθυσμού κατέχει μόλις το 7% του πλούτου.
• Περίπου 55 εκατομμύρια Αμερικανοί (σύμφωνα με την Εθνική Ακαδημία Επιστημών) ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, εκ των των οποίων 15,5 εκατομμύρια είναι παιδιά. Περίπου 100 εκατομμύρια, δηλαδή το 1/3 του πληθυσμού, αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική δυσπραγία.
• Υπάρχουν 50 εκατομμύρια Αμερικανοί που δεν έχουν ασφάλεια υγείας, 50 εκατομμύρια που σιτίζονται με κουπόνια σίτισης.
• Σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερ», μερικούς μήνες πριν τους «Δίδυμους Πύργους» ένα στα έξι παιδιά στις ΗΠΑ δεν είχε φαγητό.
• Ο μέσος όρος των εσόδων των ανώτερων εισοδηματικά τάξεων στις ΗΠΑ είναι κατά 400 φορές μεγαλύτερος από το μέσο όρο των αποδοχών των εργαζόμενων στρωμάτων.
• Τα ετήσια έσοδα του Μπιλ Γκέιτς ισούνται με το άθροισμα των εισοδημάτων 1 εκατομμυρίου μέσων νοικοκυριών των ΗΠΑ.
• Τα διευθυντικά στελέχη των επιχειρήσεων, τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, είδαν την «ψαλίδα» του «7 προς 1» που χώριζε τις αποδοχές τους από τους μισθούς των εργατών, να διευρύνεται στο «110 προς 1».
• Ενας μέσος εργαζόμενος στις ΗΠΑ πρέπει να εργαστεί επί ένα μήνα για να κερδίσει όσα ένας διευθύνων σύμβουλος σε μια ώρα.
• Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, η ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης των ΗΠΑ (πέρα από τη γενική εφαρμογή της μερικής απασχόλησης) ισοδυναμεί με μια αύξηση του χρόνου που εργάζεται κατά 21%, αλλά η αγοραστική της δύναμη βαίνει μειούμενη.
• Στις ΗΠΑ ο αριθμός των ανέργων και των υποαπασχολούμενων ανέρχεται στο 27%

Αυτός είναι ο ταξικός πόλεμος για τον οποίο μιλάει ο Τζαμπάρ. Και είναι μονομερής και αμείλικτος.                                                                              

Να, λοιπόν, γιατί επιμένουμε: Εκδήλωση αυτού του ταξικού πολέμου που μαίνεται και που τον έχει εξαπολύσει η τάξη των ισχυρών, είναι ο ρατσισμός, η φυλετική διάκριση, ο «χρωματισμός» της φτώχειας και της αδικίας.

Να γιατί επιμένουμε: Πάνω σε αυτή τη «τη διάσπαση της κοινωνίας σε ασυμφιλίωτες εχθρικές τάξεις», όπως έγραφε ο Λένιν, είναι που η Αστυνομία, ο Στρατός, η Εθνοφρουρά και η Δικαιοσύνη επιβάλλουν την «τάξη» εκείνης της τάξης που κατέχει την εξουσία.

Να γιατί επιμένουμε: Είναι οι κοινωνικές και ταξικές αντιθέσεις που έχουν ακριβώς την ιδιότητα να αναζητούν στον αδύναμο τον πιο αδύναμο.

Να γιατί επιμένουμε: Οι «από πάνω» για να συντηρούν την κοινωνική και ταξική ανισότητα πάντα θα προσπαθούν να κρατούν τους «από κάτω» όχι μόνο καταπιεσμένους, αλλά και διασπασμένους λόγω χρώματος, φυλής, θρησκείας, αφού έτσι – μέσω της διάσπασης των «από κάτω» – συντηρείται και διαιωνίζεται η καταπιεστική κυριαρχία των «από πάνω».  

Να γιατί επιμένουμε: Στα κηρύγματα και τις νουθεσίες των «από πάνω» για “εθνική ενότητα”, ειδικά όταν έπονται των απροσχημάτιστων εγκλημάτων της τάξης τους, μια ενδιαφέρουσα απάντηση θα ήταν:

Δουλειά και αξιοπρέπεια, ελευθερία και φαγητό, εργασία και ελεύθερος χρόνος, στέγη και δικαιοσύνη, μόρφωση και έρωτας για την ομορφιά της ζωής.

Τι πιο ανθρώπινο όραμα, τι πιο «απλή» διεκδίκηση για την οποία θα άξιζε οι «από κάτω» να φτιάξουν τη δική τους κοινωνική συμμαχία, πέρα από φυλή, χρώμα ή θρησκεία,απειθαρχώντας στη συμμαχία των ανά τη Γη λευκών, μαύρων και κίτρινων ταξικών τους δολοφόνων, αδιαφορώντας για τις νουθεσίες τους;

ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ