Μέτωπο στον οπορτουνισμό

Μπροστά στο 19ο Συνέδριο του κόμματος και τη δημόσια συζήτηση που έχει ξεκινήσει μετά τη δημοσίευση των θέσεων της ΚΕ, ενδιαφέρον συγκεντρώνει η θέση για τη σχέση του κόμματος με τις δυνάμεις του οπορτουνισμού.

Οπορτουνισμός είναι η διείσδυση της αστικής ιδεολογίας στο εργατικό κίνημα. Δεν αποτελεί απλά μια λάθος επιλογή, ούτε καν μια παρέκκλιση σε κάποιο ζήτημα αρχής. Εμφανίζεται στο ΚΚ όταν όλα αυτά μαζί δεν εντοπίζονται, δεν διορθώνονται έγκαιρα και εξελίσσονται σε γραμμή συμβιβασμού με την αστική τάξη, με αποτέλεσμα να κυριαρχούν αντιλήψεις που αλλοιώνουν το χαρακτήρα του κόμματος, μετατρέπουν τη στρατηγική του σε ευχολόγιο, θέτουν σε αμφισβήτηση την ίδια την αναγκαιότητα ύπαρξής του. Ιστορικά γνώριμη είναι είτε η μετεξέλιξη ΚΚ σε οπορτουνιστικές δυνάμεις είτε η απόσπαση από τα ΚΚ δυνάμεων που συγκροτούν φορείς απέναντι στο ΚΚ (στην Ελλάδα, ΚΚΕ εσωτερικού/ΕΑΡ/ΝΑΡ/ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ).

Τέτοιες δυνάμεις αποσπώνται όχι στη βάση διαφωνίας με την τακτική αλλά (παρά τις διακηρύξεις) με τη στρατηγική του ΚΚ, έτσι συγκροτούν άλλο φορέα, με άλλη πρόταση εξουσίας και πρόγραμμα. Φύσει και θέσει αποτελούν δυνάμεις εχθρικές μέσα στο εργατικό κίνημα και δεν μπορεί να θεωρούνται συγγενικές στο όνομα των κομμουνιστικών τους καταβολών, διότι προωθούν αστικές και μικροαστικές αντιλήψεις και πρακτικές που αναιρούν τον επαναστατικό εργατικό χαρακτήρα του ΚΚ. Στο ιστορικό δίλημμα μεταρρύθμιση ή επανάσταση τοποθετούνται με την μεταρρύθμιση του καπιταλιστικού συστήματος, δηλ. Θεωρούν ότι έχοντας τη διακυβέρνηση μπορεί να μπει φρένο στις αντιφάσεις και στις αντιλαϊκές επιπτώσεις του καπιταλισμού. Ετσι εγκλωβίζουν λαϊκές δυνάμεις σε κοινοβουλευτικές αυταπάτες.

Η ιστορία δείχνει ότι ο οπορτουνισμός ως καιροσκοπισμός ελίσσεται. Στη φάση που ο καπιταλισμός είναι σε άνοδο, εκφράζεται με άτακτη υποχώρηση και απροκάλυπτο συμβιβασμό με την αστική τάξη (υπερψήφιση συνθήκης Μάαστριχτ). Στη φάση καπιταλιστικής κρίσης, εκτοξεύει αντισυστημικές «κορόνες», προσεγγίζει φραστικά θέσεις επαναστατικές, ενώ κλίνοντας το μάτι στο κεφάλαιο, υιοθετεί συνθήματα που εγκλωβίζουν τη λαϊκή αγανάκτηση σε ακίνδυνους για την εξουσία του κεφαλαίου δρόμους (πρόταση ΣΥΡΙΖΑ για διαχείριση της κρίσης). Σε κάθε περίπτωση, μεταθέτει την πάλη ανατροπής του συστήματος στη «δευτέρα παρουσία».

Μέτωπο στον οπορτουνισμό δε σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε την προσπάθεια παρέμβασης σε αγωνιστές (χωρίς να χαϊδεύουμε αυτιά) που σε κάποια φάση επηρεάστηκαν από δυσκολίες, πιέστηκαν και υποχώρησαν, αλλά και νέες δυνάμεις που κυριαρχούνται από αυταπάτες και μικροαστική ανυπομονησία.

Υπάρχουν δυνάμεις που ενώ κατά καιρούς έχουν προσεγγίσει την πολιτική του ΚΚΕ, προτείνουν «άλλη» αντιμετώπιση του οπορτουνισμού. Ανάλογες απόψεις εκφράζονται διαχρονικά από τις ίδιες τις δυνάμεις του οπορτουνισμού. Παράδειγμα: α) Η συνεργασία είναι δρόμος προσέγγισης λαϊκών δυνάμεων για να τις αποσπάσουμε από την επιρροή του οπορτουνισμού αναδεικνύοντας την ανωτερότητα των θέσεών μας. β) Η λαθεμένη αντίληψη ότι η συμμαχία με φορείς του οπορτουνισμού αποτελεί πολιτική έκφραση της κοινωνικής συμμαχίας ώστε μεσαία τέτοια στρώματα να τραβηχτούν από την επιρροή της αστικής τάξης. Μάλιστα κάποιοι ισχυρίζονται ότι με κοινή δράση, αμοιβαίους συμβιβασμούς, ανάδειξη επιμέρους στόχων, ή από κοινού συμμετοχή ή στήριξη σε αριστερή κυβέρνηση, ή 1)θα αναγκαστούν οι δυνάμεις του οπορτουνισμού, να υποχωρήσουν και να εκτεθούν, μπροστά σε ένα δικό μας πλαίσιο, με αποτέλεσμα να χάσουν την επιρροή τους στα λαϊκά στρώματα ή 2)θα συρθούν σε πρωτοβουλίες που οδηγούν σε ρήξη με την αστική τάξη, δημιουργώντας ρήγματα και αστάθεια στην εξουσία, κρίκο για συγκέντρωση δυνάμεων και την επιτάχυνση στην εμφάνιση «επαναστατικής κατάστασης».

Τέτοιες απόψεις είναι επικίνδυνες ανεξάρτητα από προθέσεις. Δεν επιβεβαιώνονται από την ιστορία του ΔΚΚ (Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος). Αντίθετα, σε όλη τη διαδρομή του αποδείχθηκε ότι το αδυνατισμένο μέτωπο ενάντια στον οπορτουνισμό αποτέλεσε παράγοντα απαράδεκτων συμβιβασμών που οδήγησαν σε υποχώρηση, ήττα και αλλοίωση των κομμουνιστικών χαρακτηριστικών (Γερμανία, Γαλλία, Χιλή, Ιταλία, Ελλάδα κλπ. αλλά και στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης). Οι αντιλήψεις για συνεργασία και κοινό μέτωπο με τη σοσιαλδημοκρατία, ο διαχωρισμός της σε «αριστερή» και «δεξιά», ακόμη και όταν έγιναν δεκτές στη βάση της απόσπασης εργατικών μαζών από την επιρροή της, με σκοπό δηλαδή την ήττα της, οδήγησαν σε αντίθετα αποτελέσματα και κόστισαν «ακριβά».

Η αντιμετώπιση του οπορτουνισμού ως εν δυνάμει σύμμαχου, αναιρεί στην πράξη την ανάγκη μετώπου απέναντι στις αντιλήψεις του. Η νίκη των επαναστατικών δυνάμεων είναι νίκη απέναντι στην κυριαρχία της αστικής τάξης όταν αυτή αδυνατεί να χειραγωγεί τις εργατικές λαϊκές μάζες. Ακριβώς για το λόγο αυτό η νίκη αυτή περνάει μέσα από τη συνεχή πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό. Δεν κατανοείται ότι η ήττα του οπορτουνισμού του πιο κοντινού μας εχθρού όπως έλεγε ο Λένιν είναι προϋπόθεση για την χειραφέτηση εργατικών λαϊκών μαζών. Ο οπορτουνισμός δεν «πιάνεται φίλος» γιατί δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός με την αστική τάξη.

Για τους κομμουνιστές η διαδικασία συγκέντρωσης δυνάμεων για τη σοσιαλιστική επανάσταση δεν είναι μονόπρακτο έργο ούτε υπόθεση συνεννόησης «κορυφών». Απαιτεί μακρόχρονη δράση με τις μάζες, προκειμένου να πεισθούν από τη πείρα τους. Στο δρόμο αυτό υπάρχουν εμπόδια και δυσκολίες. Η αντιπαράθεση με τον οπορτουνισμό πέρα από το στρατηγικό της χαρακτήρα αποκτά ιδιαίτερη σημασία και στην καθημερινή πάλη. Σήμερα, σε συνθήκες ρεφορμιστικής πίεσης και κυριαρχίας των αυταπατών, πιάνει συχνά τόπο η λογική μετώπων ενάντια στην «κατοχή», το φασισμό, την κακοδιαχείριση, την τοκογλυφία, τη φοροκλοπή (λίστα Λαγκάρντ) κλπ. «Εύπεπτες» αιτίες προβάλλονται για την κρίση, που ουσιαστικά αντιστρέφουν τη σχέση αιτίας - αποτελέσματος, αποκρύπτουν τη σχέση οικονομίας - πολιτικής, αποτελούν «βούτυρο στο ψωμί» της αστικής τάξης για διάσωση της εξουσίας της όταν φθείρεται η αποδοχή της από τις μάζες με μια συγκεκριμένη κομματική και γενικότερα πολιτική έκφραση όπως τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Στα μέτωπα που επικαλούνται εμφανώς χωράνε τμήματα της αστικής τάξης που επιδιώκουν μια άλλη διαχείριση. Ακόμη και η έξοδος από την ΕΕ υιοθετείται χωρίς να εντάσσεται στα πλαίσια ενός άλλου τρόπου οργάνωσης της οικονομίας με κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και κεντρικό σχεδιασμό.

Ορισμένοι ερμηνεύουν τη στάση μας απέναντι στις δυνάμεις του οπορτουνισμού σαν πολιτική ατολμία, άρνηση να πάρουμε «ρίσκο». Το πολιτικό θάρρος όμως δε βρίσκεται σε δοκιμασμένες συνταγές διαχείρισης του καπιταλισμού. Βρίσκεται στην αντικαπιταλιστική-αντιμονοπωλιακή γραμμή πάλης. Γραμμή με την οποία ο οπορτουνισμός είναι αντίπαλος αφού ούτε διακυρήσσει ούτε δρα σε γραμμή σύγκρουσης στους μονοπωλιακούς ομίλους.

Η επιδίωξη να ενσωματωθεί το ΚΚΕ είναι διαχρονική. Οσο δε συμβιβάζεται του χρεώνουν σεχταρισμό, περιχαράκωση κλπ. Με το 19ο Συνέδριό εμπλουτίζοντας τις επεξεργασίες μας και επιβεβαιώνοντας την επαναστατική μας στρατηγική, οφείλουμε να δυναμώσουμε ιδεολογικά - πολιτικά και οργανωτικά. Να επιδείξουμε αντοχή στις πιέσεις που θα δεχθούμε. Οι δυνάμεις μας στην πρώτη γραμμή του αγώνα να αφουγκράζονται τις δυσκολίες και τις αγωνίες των λαϊκών στρωμάτων, με ικανότητα να δουλεύουν ανάμεσά τους, να ερμηνεύουν την όποια ανώριμη και αυθόρμητη στάση. Με τη δράση και τη διαφωτιστική μας δουλειά να αφυπνίζουμε, να οργανώνουμε την πάλη για την επιβίωση δημιουργώντας αγωνιστικές παρακαταθήκες. Δεν επιτρέπεται να ταυτίζουμε τα κόμματα της αστικής τάξης και του οπορτουνισμού με τους εργαζόμενους που τα ακολουθούν ή επηρεάζονται από τις αυταπάτες που καλλιεργούν. Κανένας ελιτισμός και καμία υποτίμηση. Εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη.

Δημήτρης Ξεκαλάκης