«ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» «Μηχανή» κατασκευής εργαζομένων χωρίς μόρφωση και δικαιώματα...

«Διά Βίου Μάθηση», τρεις λέξεις στη σειρά που, ως σύνολο, αποκτούν ένα πολύ θετικό φορτίο. 

Οι τρεις αυτές λέξεις, όμως, είναι το «όνομα» μιας ολόκληρης πολιτικής που φέρνει μια νέα σύνδεση της εκπαίδευσης με την εργασία, με στόχο να σαρώσει κάθε δικαίωμα στη μόρφωση, κάθε δικαίωμα στη δουλειά. Το βάρος που δίνει η κυβέρνηση σε αυτή την πολιτική την έχει οδηγήσει ακόμα και σε μια προπαγάνδα με ποσοστά δημοσκοπήσεων, που εύκολα καταρρίπτεται.

Σε δημοσκόπηση, πριν την πρώτη συνεδρίαση του «Συμβουλίου Διά Βίου Μάθησης και σύνδεσης με την απασχόληση» (ΣΕΒ, ΓΣΕΕ, Περιφέρειες, Δήμοι κ.ά.) εμφανίζεται ένα ποσοστό 93% που πιστεύει ότι η Διά Βίου Μάθηση στην Ελλάδα χρειάζεται ενίσχυση. Το στοιχείο αυτό επανέλαβε η υπουργός Παιδείας, Α. Διαμαντοπούλου, στη συνεδρίαση του Συμβουλίου, για να αποδείξει την καθολική αποδοχή της πολιτικής της κυβέρνησης.

Η ίδια η δημοσκόπηση - που παρήγγειλε και δημοσίευσε το υπουργείο Παιδείας - αποδεικνύει το αποτυχημένο επικοινωνιακό παιχνίδι της κυβέρνησης: Το 91% συνδέει τη «Διά Βίου Μάθηση» με την ευχαρίστηση που προσφέρει η διαδικασία εκμάθησης πραγμάτων και 84% με την ολοκλήρωση της προσωπικότητας. Οταν, όμως, φτάνουμε στο «κρίσιμο» ερώτημα (πόσο ενημερωμένοι είναι οι εργαζόμενοι για την πολιτική της Διά Βίου Μάθησης) τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά: 37% δηλώνει «όχι και τόσο ενημερωμένο» και το 34% «καθόλου ενημερωμένο». Σύνολο: 71% δεν γνωρίζει!

«Διά Βίου Μάθηση» για ευέλικτο αναλώσιμο εργατικό δυναμικό

Μετά τη δημοσκόπηση που «έπαιξε» σε όλα τα κυρίαρχα ΜΜΕ ήρθε η «τελετή» της πρώτης συνεδρίασης του «Συμβουλίου Διά Βίου Μάθησης και σύνδεσης με την απασχόληση», όπου ο πρωθυπουργός, η υπουργός Εργασίας και η υπουργός Παιδείας είπαν μεταξύ άλλων:

• Γ. Παπανδρέου: «Χρειαζόμαστε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που συνδέεται με την παραγωγή και με πολύ διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα».
• Λ. Κατσέλη: «Ενας νέος που τελειώνει το Πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ θα χρειαστεί στη ζωή του να αλλάξει ίσως επάγγελμα κάτω απ' τις σημερινές συνθήκες τέσσερις και πέντε, αν όχι περισσότερες, φορές. Επομένως, το βασικό ζήτημα που τίθεται για όλους εμάς είναι πώς προετοιμάζουμε τον νέο άνθρωπο, τον εργαζόμενο να προσαρμοστεί σε αυτές τις αλλαγές που γίνονται».
• Α. Διαμαντοπούλου: «Σε ζήτηση νέων θέσεων εργασίας, ο πιο γοργά αναπτυσσόμενος επαγγελματικός κλάδος σε βάθος δεκαετίας θα αφορά τεχνικούς και συναφή επαγγέλματα και εργαζόμενους στις πωλήσεις. Αυτό σημαίνει πως η χώρα τα αμέσως επόμενα χρόνια θα έχει ανάγκη από επαγγελματίες και τεχνίτες με τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση».

Η Διά Βίου Μάθηση, λοιπόν, δεν είναι απλά μια ενίσχυση της κατάρτισης (όπως γίνεται προς το παρόν με 2 δισ. ευρώ), αλλά μια τελείως διαφορετική αντίληψη για τη σημασία της μόρφωσης και της εκπαίδευσης. Στόχος είναι να θεωρούν «φυσιολογικό» οι εργαζόμενοι ότι θα αλλάζουν πέντε, έξι και επτά επαγγέλματα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η πλειοψηφία των θέσεων εργασίας που έχει ανάγκη η «αγορά» (οι εργοδότες) συνδέεται με μια τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση, η οποία θα μπορεί διαρκώς να ανανεώνεται. Οι όροι «κατάρτιση» και «μάθηση» εξάλλου, επιλέγονται ακριβώς γιατί υποδηλώνουν πρόσκαιρη γνώση που απαξιώνεται γρήγορα.

Με λίγα λόγια, χρειάζονται μια μεγάλη μάζα φθηνού «ευέλικτου» και «αναλώσιμου» εργατικού δυναμικού που δεν ...έχει ανάγκη την ολοκληρωμένη μόρφωση. Αυτό, βέβαια, δεν το λένε, αλλά το μεταφράζουν ως σύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της «αγοράς εργασίας». Την «αγορά εργασίας», όμως, δεν την ορίζουν άλλοι απ' τους κεφαλαιοκράτες, οι οποίο επενδύουν με κριτήριο το κέρδος τους. Ανάλογα με τους ανταγωνισμούς τους, τις συμπράξεις τους, τις ζημιές που μπορεί να έχουν θα κατευθυνθούν στον α ή β κλάδο, στην εισαγωγή της α ή β τεχνολογίας κ.α. Οταν γίνονται οι αλλαγές αυτές - μέσα σε μια επιχείρηση, έναν κλάδο, ένα μονοπώλιο - πρέπει να υπάρχει ένα «έτοιμο» και εύκολα επανακαταρτίσιμο εργατικό δυναμικό.

Κυνήγι «πιστοποιητικών» για «εξασφάλιση» της ανασφάλειας!

Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι στήνεται ένας ολόκληρος μηχανισμός «Διά Βίου Μάθησης», που ξεκινάει απ' το σχολείο και φτάνει στο πανεπιστήμιο, στα ΤΕΙ, στις σχολές κατάρτισης, στα ΙΕΚ, σε κάθε δημόσια ή ιδιωτική εκπαιδευτική δομή. Το σχολείο της «αγοράς» που κατασκευάζει η κυβέρνηση δε θα είναι ενιαίο, άλλο πρόγραμμα σπουδών θα έχει το ένα σχολείο και άλλο το διπλανό. Τα βασικά μαθήματα θα διδάσκονται με κριτήριο τις «τοπικές» ιδιαιτερότητες και τη «χρηστική» τους αξία στην «αγορά», ενώ μαθήματα και δραστηριότητες που θα συνδέονται με την επιχειρηματικότητα θα ενισχυθούν ιδιαίτερα.

Στην Ανώτατη Εκπαίδευση τα προγράμματα σπουδών θα μετατραπούν σε προγράμματα ...κατάρτισης (προγράμματα «μενού», σύμφωνα με την υπουργό Παιδείας). Στην πλειοψηφία των σχολών οι απόφοιτοι θα έχουν μια γενική κατάρτιση σε ένα αντικείμενο, η οποία θα μπορεί να αλλάξει με μια επανακατάρτιση, που θα αποδεικνύεται με πιστοποιητικά και βεβαιώσεις. Με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (μια κλίμακα προσόντων που έχει θεσμοθετήσει στο νόμο για τη Διά Βίου Μάθηση η κυβέρνηση) τα πτυχία, οι βεβαιώσεις και τα πιστοποιητικά θα είναι ένα σύνολο (το οποίο διαρκώς θα πρέπει να ανανεώνεται) που θα το κρίνει ο εργοδότης.

Ολη αυτή τη διαδικασία προσπαθούν να την περάσουν ως «ανάγκη της νέας εποχής», ανάγκη επιμόρφωσης του εργαζόμενου κ.ά. Δεν πρόκειται για οργανωμένη επιμόρφωση σε ένα αντικείμενο, αλλά λίγα «μαθήματα» για (υποχρεωτική) αλλαγή ειδικότητας ή επαγγέλματος. Δεν πρόκειται για «ελευθερία επιλογής», αλλά για καταναγκασμό, ώστε να διατηρηθεί ένας μικρός μισθός ή να βρεθεί μια καινούρια σύμβαση. Οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν, από νωρίς, ότι άλλο θα σπουδάσουν, με άλλο θα ασχοληθούν και μπορεί να «περιπλανηθούν» (σε όλη την ΕΕ) για ένα μεροκάματο πείνας.

Ατομική «διαδρομή» αμάθειας για ατομική σύμβαση εργασίας

Οι νέοι «όροι» που χρησιμοποιούν δεν είναι καθόλου τυχαίοι. Το δικαίωμα στη μόρφωση μετατρέπεται σε «ευκαιρία» «ατομικής εκπαιδευτικής διαδρομής». Ο καθένας, δηλαδή, θα έχει την προσωπική του ευθύνη για την «εκπαιδευτική» του πορεία. Με τις αναδιαρθρώσεις που προωθούν, δηλαδή, αφαιρούν ό,τι έχει απομείνει απ' αυτή τη λειψή «δημόσια» Παιδεία, που βήμα - βήμα γκρεμίζουν. Δε θα είναι, καν, υποχρέωση του αστικού κράτους η μόρφωση των μαθητών με ενιαία προγράμματα σπουδών. Τα πτυχία των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ δε θα έχουν καμία διαφορά από πτυχία κολεγίων, ιδιωτικών ΙΕΚ κ.ά. Θα είναι προγράμματα κατάρτισης και η ουσιαστική επιστημονική γνώση θα περιορίζεται σε έναν πολύ μικρό αριθμό φοιτητών (μέσω των Κέντρων Αριστείας κ.ά.). Μάλιστα, στα πανεπιστήμια θα συμπεριλαμβάνονται και μονοετή και διετή προγράμματα κατάρτισης.

Πρόκειται για πλήρη διάλυση και κατασκευή μιας νέας «Παιδείας», που καμία σχέση δεν έχει με τη μόρφωση, με την επιστημονική γνώση, με την υψηλού επιπέδου τεχνική εκπαίδευση για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Ο καθένας θα κάνει μια «συλλογή» πιστοποιητικών και βεβαιώσεων, την οποία θα κρίνει ο εργοδότης. Μπορεί για ένα διάστημα να σε προσλάβει, λίγο μετά να σε στείλει για επανακατάρτιση (με δικά σου έξοδα) ή να σε απολύσει. Η ατομική «συλλογή» πιστοποιητικών δε θα μοιάζει με καμία άλλη (ακόμα και αν μιλάμε για δύο πτυχιούχους πανεπιστημίων με το ίδιο αντικείμενο). Συνεπώς, η «ατομική εκπαιδευτική διαδρομή» θα φέρει ως απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη τη γενίκευση των ατομικών συλλογικών συμβάσεων. Το «μοντέλο» της «Διά Βίου Μάθησης» είναι σχεδιασμένο (από τα επιτελεία της καπιταλιστικής ΕΕ) για να εξυπηρετεί τα (ευκαιριακά) συμφέροντα των εργοδοτών. Είναι σχεδιασμένο για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, για την κερδοφορία του κεφαλαίου. Η «Διά Βίου Μάθηση» είναι η «διαδρομή» που θα οδηγήσει στην αφαίρεση κάθε δικαιώματος στη μόρφωση και τη δουλειά.

Γεράσιμος ΧΟΛΕΒΑΣ